اژدهای محتاط ، فیل دمان و داستان ایران

تناقض مبهوت کننده پرچم داری تجارت آزاد از سوی رهبران یک حزب کمونیست مقتدر پیامی آشکار برای همه دولتمردان و سیاستمداران امروز و فردای جهان دارد: اژدهای زرد در سایه عملگرایی و انعطاف پذیری راهبردی رهبرانش، رفتاری کاملا غیرقابل پیش بینی دارد.

رهبران حزب کمونیست نمونه اعلای عملگرایی و انعطاف پذیری راهبردی در جهان سیاست امروز هستند و هرگاه منافعشان در خطر ببینند بدون رحم و بدون وفاداری به پیمان و دوستی اظهار شده راه دیگری خواهند رفت.

با این اوصاف تعامل مفید و موثر ایران، بویژه در موقعیت راهبردی  امروزش، با این چشم بادامی های پیش بینی ناپذیر منوط به آن است که همپای آنها واقع بین، عملگرا و از نظر راهبردی انعطاف پذیر باشیم.

واقعیت این است ایران برای ادامه مقاومت در برابر آمریکا، به این فرض راهبردی نه چندان اطمینان بخش تکیه کرده است که با کمک توانایی های نظامی روسیه و توانایی های اقتصادی چین به مثابه غولهای شرقی می توان در برابر توفان آمریکا ایستاد.

برای محک زدن میزان صحت این فرض راهبردی، لااقل در مورد چین،. بهترین راه بررسی واقعبینانه و کارشناسانه رفتار این کشور در دوره قبلی تحریم هاست. دوست داشته باشیم یا نه ، باید قبول کنیم چین نمره خوبی در آزمون قبلی نگرفت و در فرایند صدور  قطعنامه های سخت تحریم  تا اجرایی شدن مفاد آنها  هرگز تعهد به حفظ منافع ایران یکی از معیارهای تصمیم گیری و انتخاب موضع چین نبود.چین، با وجود داشتن حق وتو و وزن و نفوذ سیاسی چشمگیر در صحنه بین المللی، مانعی برای صدور قطعنامه ها نشد و خودرا دراجرای آنها مقید نشان داد.

آنچه سیاستمداران این کشور از آن به عنوان دوستی و همراهی با ایران در دوران قبلی تحریم یاد می کنند در واقع نگهداشتن میلیاردها دلار از منابع ارزی ایران در بانکهای چین و صدور اجازه استفاده از آن منابع برای خرید کالا از این کشور بود. تجار چشم بادامی در سایه این «دوستی سیاسی سخاوتمندانه» دولت کمونیست چین با ایران تحت تحریم، توانستند بازار تجارت خارجی خالی از رقیب ایران را قبضه کنند و به خوبی نشان دادند در این مسیر آخرین ملاحظه ای که ممکن است به آن پایبند باشند تجارت منصفانه و همکاری مولد با شرکای ایرانی است.

چینی ها اما دراین دوره از تحریم ها با شرایط تازه ای در حوزه مناسبات این کشور با آمریکا مواجه هستند.ترامپ و تندروهایی که درکاخ سفید گرد او حلقه زده اند جنگ اقتصادی علیه پکن را با هدف اصلاح ناترازی تجاری دو کشور یکی از محورهای اصلی راهبرد اقتصاد سیاسی دولت آمریکا قرار داده اند.

دراین هنگامه این نبرد سهمگین که درانتهای راه می تواند به توقف صادرات 450 میلیارد دلاری چین به آمریکا منجرشود معلوم است که آژدها محتاط شده و هرجا بتواند امتیازی کم هزینه، اما دارای ارزش نمایشی به ترامپ خودنما بدهد قطعا مضایقه نخواهد کرد.

حدس زدن اینکه اهمیت سیاسی دشمنی با ایران برای ترامپ در کنار وزن اندک ایران در سبد تجارت خارجی چین؛مسئله ایران را برای رهبران فرصت طلب حزب کمونیست تبدیل به یکی از همان امتیازات نمایشی و کم هزینه می کند چندان دشوار نیست . سخت گیری بیشتر چین درمناسبات تجاری و بانکی با ایران در هفته ها و ماههای اخیربه شکل های گوناگون دو پیام به دوسوی جهان است . یک پیام از پکن به سوی تهران است که دردوره تازه مناقشه با آمریکا حتی به اندازه دوره قبلی روی چین حساب بازنکنید و یک پیام به واشنگتن است که ما حواسمان جمع است و راه را برتهران می بندیم. چین در خاورمیانه دنبال شرکای تازه ای است که امنیت انرژی این کشوررا به صورت پایدار تامین کند کشوری که مانند ایران هر از چندگاه صادرات انرژی اش با تحریم مواجه نشود. اژدهای زرد، آمریکا را فیلی دمان می بیند که نباید آن را رماند چرا که ممکن است فیل رمیده مناسبات تجاری ابرقدرتهای دو سوی اقیانوس آرام را که ظاهرا برای طرف چینی خیلی شیرین تر از طرف آمریکایی است زیر ضربه گامهای سنگین و جنون زده اش ویران کند. ایران با تجارت 30 میلیارددلاری خود نمی تواند راه چین برای نگهداشت صادرات 400 میلیارددلاری با آمریکا را ببندد. رهبران حزب کمونیست چین نیز نشان داده اند اگر لازم باشد حتی متحد قدیمی خود مثل پیونگ یانگ را نیز برای حفظ منافع خود بدون پشتوانه می گذارند.