پایان سیاست صبر و انتظار چین؛قرارداد ٢٥ساله امضا می شود

سیاست صبر و انتظار چین به سر آمد؛ چینی ها امضای قرار داد ٢٥ساله با ایران را مدام امروز و فردا کردند تا تکلیف روابطشان با واشنگتن پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مشخص شود.

آنها امیدوار بودند که ریاست جمهوری بایدن تنش ها در روابط دو جانبه را مهار و مدیریت کند ولی برخلاف تصور،بایدن نیز تقریبا همان روند دوران ریاست جمهوری ترامپ را با تز رقابت در عین همکاری محدود ادامه داد و حتی کار را به ائتلاف سازی با اروپا و متحدان اش در شرق آسیا و هند علیه چین کشاند؛بگونه ای که اروپایی ها برای اولین بار در چهار دهه گذشته ذیل همین استراتژی به تحریم چین پرداختند.

نشست اخیر دیپلمات های ارشد چین و آمریکا در آلاسکا نیز بسیار پرتنش گزارش شده است.حال به نظر می رسد عصر جدید رقابت قدرت های بزرگ آغاز شده است؛امری که ریچارد هاس و چالز کاپلان در آخرین مقاله شان در فارن افرز به تاریخ ٢٣مارس ٢٠٢١بر آن صحه گذاشته اند.

حال خبرها حاکی از آن است که چینی ها قرارداد ٢٥ساله با ایران را در نیمه اسفند ٩٩نهایی کرده اند و نظرات خود را در اواخر همین ماه به اطلاع وزارت خارجه رسانده اند.با این اوصاف مهمترین ماموریت وزیر خارجه چین به ایران امضای این توافقنامه خواهد بود.شاید یکی از دلایل عدم تعجیل ایران برای بازگشت به میز مذاکره جهت احیای برجام نیز به همین مساله بازگردد.

در سخنرانی نوروزی آیت الله خامنه ای تاکید شده بود که زیان های تعجیل در پیوستن به برجام از صبر و شکیبایی راهبردی بیشتر است.اخیرا هم گزارش هایی از سوی رسانه های غربی منتشر شده  که نشان می دهد صادرات نفت ایران به چین افزایش یافته است.منابع غربی حدس می زنند که احتمالا نفت ایران با نام کشور دیگری به پکن صادر می شود.

با این حال سیاست خارجی ایران از یک عدم موازنه بزرگ در رنج است و نبود ارتباطات همزمان با اروپا و آمریکا می تواند به پاشنه آشیل این قرارداد تبدیل شود.همانطور که چینی ها در امضای این قرارداد تعجیل به خرج ندادند ممکن است در اجرای همه جانبه آن نیز عجله ای نکنند و ایران را به اهرم مذاکرات با آمریکا و اروپا جهت کسب امتیازات بیشتر در شرق آسیا و دسترسی بیشتر به بازارهای جهانی همزمان با لغو تحریم ها تبدیل کنند.

اگر عصر رقابت قدرت های بزرگ به عصر کنسرت جدید قدرت های بزرگ همچون تحولات پس از کنگره وین در سال١٨١٥تبدیل شود ؛احتمال وقوع این سناریو بسیار جدی است.

با این همه امضای قرارداد ٢٥ساله در سفر وزیر خارجه چین به تهران ترکی بر دیواره تحریم های ثانویه آمریکا ایجاد خواهد کرد و فضای تنفسی به اقتصاد ایران می دهد ولی اگر ایران می خواهد از میوه  این قرارداد بطور کامل بهره مند شود و کشور را در عصر جدید نظام بین الملل از تبدیل شدن به محلی برای رقابت قدرت های بزرگ مصون دارد؛باید به اصول سیاست موازنه مثبت تن دهد و روابط خود را همزمان یا دو جبهه شرق و غرب گسترش دهد.در غیر اینصورت گسترش روابط صرف با چین گره ای از مشکلات اقتصادی ایران در بلندمدت باز نخواهد کرد.