ویلای نمازی از ثبت ملی خارج شد + اسناد

این بنا در سال 1339ه.ش (1960م) به سفارش شفیع نمازی بازرگان ثروتمند و فرزند مهدی نمازی نماینده مجلس شورای ملی و مجلس سنا توسط جوپونتی معمار مشهور معاصر ایتالیایی ساخته شد. نمازی در مشورت با دوست خود محسن فروغی (معمار، فارغ التحصیل دانشکده هنرهای زیبا پاریس، استاد و رئیس دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران) شنیده بود که اگر خواستار ویلای خاص است باید جوپونتی را به کار گیرد.

جوپونتی این ویلا را با مفهوم «شادی زندگی» خلق کرده است. او جزء به جزء مسائلی محیطی این قطعه زمین را در نیاوران مطالعه کرده است و نهایت استفاده را از تمامی امکانات محلی برده است. دیوارهای پاسیو ویلا نمازی با طرح‌های سرامیکی هنرمند معروف ایتالیایی «فائوستو ملوتی» تزئین شده که آثارش به شدت مدرن هستند.

ویلا نمازی از این جهت حائز اهمیت است که به همراه ساختمانی در بغداد (ساختمان شورای برنامه ریزی و توسعه عراق)، تنها آثار جوپونتی در خاورمیانه است. اثر جوپونتی در بغداد در طول جنگ سال 2003 میلادی آسیب فراوان دید که اکنون توسط یونسکو در حال مرمت است و مرمت این بنا توسط یونسکو نشان از اهمیت کارهای این معمار در جهان از منظر سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) دارد.

ویلای نمازی توسط احمد ابریشمچی فروخته می شود و در سال 1391 بعد از دست به دست شدن مالکیت بنا به شخصی به نام ناصر صفری می رسد. ناصر صفری و شرکاء در تاریخ 15/05/1391 از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران درخواست هتل پنج ستاره در مجتمع چند منظوره در ویلای نمازی به پلاک ثبتی 1/1218/121 و به آدرس خیابان باهنر، خیابان عمار می کند که «محمدحسین فرمهینی فراهانی» مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان تهران براساس مصوب بند 1 صورتجلسه شماره 7 کمیسیون ماده پنج شهر تهران با این درخواست موافقت و نقشه های معماری فاز یک این هتل را تائید میکند و این موضوع را طی نامه ای به یزدانی شهردار وقت منطقه یک (معاون خدمات شهری فعلی شهرداری تهران) اعلام می‌کند . این درخواست شامل تخریب، نوسازی و ساخت 20 طبقه هتل در بنای ثبتی ویلا نمازی با معماری «فرزاد دلیری» بود که مورد تائید کارشناس فنی این اداره کل قرار گرفته است.

مدیرکل سابق میراث فرهنگی تهران همچنین طی مجوز شماره 23421/126/912 مورخ 07/11/1391 در پلاک فوق موافقت اصولی واحد گردشگری از نوع هتل با درجه پنج ستاره را صادر می‌کند.

بعد از تغییر ریاست اداره کل میراث فرهنگی تهران در 29 اسفند سال 91 و روی کار آمدن مسعود نصرتی، وی در تاریخ 24/06/1392 طی نامه‌ای به یزدانی شهردار وقت منطقه یک درخواست «کان لم یکن شدن» عاجل مجوز فوق‌الذکر بر روی ویلا نمازی را صادر می نماید.

در 25 بهمن 1394 پس از شکایت مالک به دیوان عدالت اداری رای به نفع مالک مبنی بر خروج اثر داده می‌شود و قاضی پرونده با توجه به قانون مصوب سال 1309شمسی مبنی ثبت بناهای تاریخی تا اختتام دوره زندیه، این بنا را خارج از شمول ماده یک این قانون عنوان می کند و رأی اولیه را مبنی بر خروج اثر از فهرست آثار ملی کشور می‌دهد.

پس از این رأی «رجبعلی خسروآبادی» مدیرکل فعلی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران نامه‌ای به دیوان عدالت ادرای در تاریخ 15 اسفند 1394 ارسال می‌کند تا درخواست تجدیدنظر در مورد این حکم کند اما متأسفانه در دادگاه بدوی به تاریخ 27 تیر 1395، شعبه اول تجدید نظر دیوان عدالت اداری به مستشاری محمد علی محمدی و محمد کریمی، رای قطعی به خروج ویلانمازی از فهرست آثار ملی کشور می دهند.

بر اساس این گزارش، هم اکنون ویلای نمازی بر اثر اهمال مدیرکل وقت میراث فرهنگی تهران از ثبت ملی خارج می‌شود اهمیت این بنا در جامعه بین‌المللی و از منظر یونسکو با وجود ثبت جهانی نبودن ویلا نمازی ولی به دلیل ساخته شدن توسط جوپونتی آنقدر حائز اهمیت است که اگر از موضوع حریم کاخ جهانی گلستان و سرای دلگشا پر اهمیت‌تر نباشد، کم اهمیت‌تر هم نیست و جامعه جهانی و جامعه معمارهای ایرانی نسبت به این بنا حساسیت ویژه‌ای دارند و خروج آن باعث می‌شود وجهه تازه به دست آمده ایران پس از «برجام» و «حل شدن موضوع حریم کاخ جهانی گلستان"، دوباره ریخته شود.

از سوی دیگر، این بنا با متراژ بالغ بر هشت هزار متر یک باغ محسوب می‌شود که تخریب آن باعث تخریب یک شریان مهم زیست محیطی منطقه شمیران خواهد شد که این موضوع در تضاد با فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر حفظ باغات است. از طرفی ویلای نمازی در حریم بلافصل خانه رهنما (زین العابدین رهنما) که به شماره 1382 در تاریخ 7مرداد 82 ثبت ملی شده است، قرار دارد و ساخت و تخریب این بنا، حریم و منظر این اثر را نیز تخریب می‌کند و مشکل جدیدی برای حریم این بنا به وجود خواهد آورد که در مجوز صادر شده برای ساخت این هتل 20طبقه، حریم خانه رهنما نادیده گرفته شده است.

حال باید دید واکنش سازمان مرکزی میراث فرهنگی کشور که در جریان این خروج نبوده، چیست و آیا با گذشت 4 سال از مجوز تخریب و نوسازی و هتل شدن ویلای نمازی به یک مجتمع گردشگری 5 ستاره که هم تاریخ انقضا تخریب و نوسازی و هم مجتمع گردشگری آن منقضی شده است، چیست و شورای عالی معماری شهرسازی و معماری ایران با توجه به مصوبه خود مبنی بر ساخته شدن بناهای ارزشمند تا سال 1340، چه واکنشی نشان خواهد داد؟