چالش‌های پیش روی تیم سیاست خارجی ترامپ

به گزارش ایرنا، 'دیوید ایگناشس' در آغاز تفسیری در شماره سه شنبه (دیروز) روزنامه آمریکایی نوشت: 'دونالد ترامپ' به 100مین روز ریاست جمهوریش نزدیک می شود. با این دورنما، بد نیست نگاهی گذرا کنیم به رابطه میان فرمانده کل قوای آمریکا، که فردی است خام و بی تجربه و تندخود با وزیر دفاع خود 'جیم مَتیس' که یک نظامی خونسرد و آرام است.

ایگناشس در ادامه تفسیر خود افزود: این رابطه قدری عجیب و غریب است و بعید به نظر می رسد از دل آن مشارکتی بیرون آید، اما به هر حال جواب می دهد و یقینا مثمر ثمر خواهد بود.

ترامپ بعد از سه ماه ریاست جمهوری، در شئونات داخلی دستاورد چندان قابل ملاحظه ای نداشته است، اما در عوض او می تواند بر روی تیم امنیت ملیش که در کل یک تیم محکم و ستبر است حساب باز کند و به پندهای آن گوش فرا دهد.

تمام تمرکز مَتیس در سفر هفته گذشته اش به خاورمیانه در دیدارهایش با مقامات سعودی، مصری و اسرائیلی، بر موضوعات مربوط به ائتلاف فیمابین بود.

اما این مسئله فقط برای خود متیس مهم بود. از نگاه خبرنگارانی که وی را در این دیدارها احاطه کرده بودند، ماجراهای مهم قابل عرضه برای وزیر دفاع آمریکا، اتفاقاتی بود که در عرض یکی دو هفته گذشته رخ داد؛ از جمله موضوع نمایش قدرت نظامی آمریکا با گسیل ناو هواپیمابر USS Carl Vinson به آبهای شرق آسیا و نیز پرتاب قویترین بمب آمریکا که لقب 'مادر همه بمب ها' را گرفته است.

متیس هم سعی می کرد جوابهایی سربالا و البته غیر شفاف به همه پرسش ها بدهد. وی یک نظامی است اما عجیب است که خلقیاتش چندان با معیارهای نظامی سنخیت ندارد.

او به مطالعه فلسفه روم به زبان لاتین علاقه شدیدی دارد و سربازانش را هم همواره به مطالعه کتاب تشویق و کتابهایی را هم به آنها معرفی می کند.

اما به هر حال او نیز چونهمه ژنرالهای نیروی دریایی و نیروی زمینی، اساسا خود را بازیکن یک تیم می داند و معمولا تکروی نمی کند و با تیم حرکت می کند.

متیس با سایر اعضای کلیدی مشاوران سیاست خارجی ترامپ شامل 'رکس تیلرسون' وزیر امور خارجه، 'اچ.آر. مک مستر' مشاور امنیت ملی، 'جان کلی' وزیر امنیت میهنی و 'میک پومپئو' مدیر کل 'سیا' پیوند خورده است .

این گروه، گروهی است قوی و دارای اعتماد به نفس و دعواهای درون سازمانی که در گروه مشاوران ترامپ در موضوعات داخلی وجود دارد، مطلقا در تیم سیاست خارجی ترامپ به چشم نمی خورد.

در این تیم نزدیکترین پیوند و حلقه اتصال میان متیس با تیلرسون است. تیلرسون پیش از این یکی از مدیران ارشد کمپانی نفتی ExxonMobil بود.

متیس معتقد است که پهنه سیاست خارجی آمریکا ظرف سالهای اخیر بیش از حد نظامی سازی شده است و ایجاب می کند که از این پس نقش عمده ای در این عرصه به وزارت خارجه سپرده شود.

در باره حمله موشکی اخیر آمریکا به فرودگاهی در سوریه، اولویت نخست در این تصمیم گیری مسئله امنیت ملی بود که با دو روز کارکردن بر روی این مسئله تصمیم لازم اتخاذ شد.

متیس چند ساعت بعد از حمله شیمیایی سوریه دست به کار شد و یک سری گزینه هایی را مرور کرد. وزارت دفاع آمریکا ' پنتاگون' خود را آماده این احتمال می کرد که امکان دارد روسیه در صورت حمله به سوریه، به آن پاسخ دهد. پیش بینی موفقیت عملیات در بدو امر 85 درصد بود، اما متعاقبا این احتمال به 95 درصد افزایش یافت.

امروز معمای بزرگ پیش روی متیس این است که جهان امروز، جهانی است رنگارنگ، اما مردم و یا حداقل رسانه ها، راه حلی 'تک رنگ' برای آن می طلبند.

به عنوان مثال یکی از چالشها در این محور، موضوع ایران است.

متیس در یکی از این سفرها در مصاحبه ای گفت که تیلرسون به او توضیحات کامل همراه با تمام جزییات از اقدامات ایران را اعم از عمل کردن به توافق هسته ای و همچنین دخالتهای ایران در منطقه (به ادعای آمریکا) به اطلاع او رسانده است اما برآورد کلی از همه این اخبار و گزارشها، بطور کل منفی بوده است .

متیس گفت 'سیاست سازان گاهی اوقات لازم است بین دو ایده کاملا متباین یک نوع توازن ایجاد کنند'.

وی اشاره کرد 'جهان ما سیاه و سفید نیست'.

یکی از مصادیق بارز همکاری متقابل میان دستگاه دیپلماسی و دستگاه نظامی آمریکا در موضوع آزاد سازی شهر 'رقّه' پایتخت خلافت خودخوانده 'داعش' در شرق سوریه اتفاق افتاد .

ترامپ مدعی شده است که یک 'طرح سری' برای پیروزی در این عملیات دارد، اما مباحثی که در این زمینه هم اکنون مطرح است کمی پیچیده بوده و حل نشده است.

'فرماندهی مرکزی آمریکا' دستور آغاز سریع عملیات تصرف رقه را به دست نیرویی که رهبری آن را کردهای سوریه برعهده دارند، داده است؛ اما مشکل اینجاست که ترکیه این مبارزان کرد به نام 'یگانهای مراقبت از خلق' را که به 'YPG' شناخته می شوند، یک تهدید مرگبار برای خود می شناسد و روز سه شنبه هم دو اردوگاه آنها را بمباران کرد.

متیس از یک سو برای نظر فرماندهی مرکزی آمریکا احترام قائل است و از سویی دیگر با توجه به اضطراری بودن کار، تیلرسون و سایر اعضای تیم امنیت ملی آمریکا او را قانع کرده اند که لازم است در این زمینه دست به عصا کار کند و محتاطانه سیاست گذاری کند.

وارد آوردن ضربه ای کاری و محکم به رقه، که در عین حال خشم ترکیه را هم برانگیزد، از لحاظ تاکتیکی می تواند یک موفقیت به حساب آید، اما از حیث استراتژیک یک شکست است.

بحثهای سیاسی در این زمینه ادامه دارد و برخی از مسئولان هم می گویند که باید به ترکیه هشدار داد مبادا باز هم دست به بمباران مواضع YPG بزند.

متیس اوضاع سوریه را 'هولناک' توصیف کرده و گفته است 'ما شاهد آنیم که جنگ سوریه دوباره دارد به نقطه اول باز می گردد'.

وی توضیح می دهد 'دوباره در این جنگ از سلاح شیمیایی استفاده می شود و کودکان، بیمارستانها، کلیساها و سایر اهدافی که زمانی اهداف ممنوعه بود مجددا بمباران می شوند. این وظیفه ماست که تمام عوامل این جنایات را در مقابل اعمالشان پاسخگو کنیم'.

اما چگونه؟

شاید متیس و سایر فرماندهان سابق نظامی آمریکا از تیم امنیت ملی ترامپ می خواهند که در انجام تعهدات نظامی آمریکا که بسیار شتابزده تصمیم گیری شده است، قدری با احتیاط و دست به عصا عمل کند.

به عنوان مثال، در بحث متوقف کردن برنامه هسته ای کره شمالی، طراحان وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) همگی معتقد بودند که اگر همه جوانب کار در عملیات مقابله با خیره سری های کره شمالی، خوب سنجیده نشود و برنامه ریزی بدی صورت گیرد، بلایی وحشتناک بر سر کلانشهر 'سئول' پایتخت کره جنوبی خواهد آمد که بی شباهت به نبرد 'استالینگراد' (شوروی سابق در جنگ جهانی دوم) نخواهد بود.

به هر حال 100 روز نخست کاری ترامپ شاهد یک نمایش پنهانی از همکاری متقابل میان تیم سیاست خارجی ترامپ با کاخ سفید بوده است.

این دو با تعامل با هم از همین حالا شروع کرده اند حول این محور تفکر می کنند تا ببینند در این جهان خطرناک، چطور می توان به پسندیده ترین نحو ممکن از قدرت آمریکا استفاده کرد.