اهداف ضد ایرانی سفر ترامپ به عربستان

در اواخر ماه مه ( اوایل خردادماه) ترامپ به عربستان و اسرائیل سفر می‌کند. این سفرسنگ بنایی خواهد بود بر مناسبات نوین خاورمیانه. مقامات کاخ سفید گفته‌اند موضوعاتی از جمله «تهدید منطقه‌ای ایران» «مقابله با تروریسم» و«پیشبرد مذاکرات صلح فلسطین» محور اصلی گفتگوهای ترامپ با مقامات خاورمیانه و برخی از سران جهان اسلام در ریاض خواهد بود. در ادامه به مهمترین اهداف و پیامدهای احتمالی این سفر پرداخته می‌شود.اهداف و پیامدهای نخستین سفر خاورمیانه ای ترامپ

تشکیل ائتلاف ضد ایرانی 

بنظر می‌رسد بست نشستن عادل الجبیر در آمریکا و پس از آن سفر محمد بن سلمان به این کشور موفقیت‌آمیز بوده و سعودی‌ها توانسته‌اند آمریکا را با دیدگاه خود مبنی بر «مقابله با نفوذ ایران در کشورهای عربی» همراه کنند. براساس یکی از ارکان سیاست خارجی دولت ترامپ، مقابله با دشمن مشترک وظیفه بازیگران محلی و متحدان منطقه‌ای آمریکاست. 

در راستای این اصل، تشکیل یک ائتلاف سنی یا ناتوی عربی در منطقه خاورمیانه، راهبردی است که آمریکا برای مقابله با نفوذ منطقه‌ای ایران تدبیر کرده است و شاید  نشست ریاض نقطه آغاز این ائتلاف باشد. احتمالا در رفت آمدهای مکرر جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا به منطقه خاورمیانه مقدمات لازم برای شکل‌گیری این ائتلاف فراهم شده است. یکی از اهداف جانبی ائتلاف عربی که از حمایت آمریکا و اسرائیل هم برخوردار خواهد بود، عادی سازی مناسبات اعراب با اسرائیل و جایگزینی ایران به عنوان دشمن شماره یک اعراب بجای اسرائیل است. 

پیش برد گفتگوهای صلح فلسطین

عادل الجبیر با اشاره به خط مشی خاورمیانه‌ای ترامپ، وی را برخوردار از فرصت بزرگی برای برقراری صلح میان فلسطینیان و اسرائیل دانسته است. محمود عباس هم در دیدار با فرانک والتر اشتاین مایر رییس جمهور جدید آلمان از قول ترامپ اعلام کرد که «تلاش میکنم کمتر از یکسال به صلح برسیم». این گمانه زنی‌ها در کنار مواضع برخی از مقامات عربی درباره ضرورت صلح با اسرائیل در حاشیه آخرین نشت سران عرب و بیانیه‌ای که اخیرا حماس منتشر کرده است، حکایت از فضایی مثبت برای ازسر گیری مذاکرات صلح دارد. 

به نظر می‌رسد آمریکا در تلاش است تا حل مسئله سوریه و فلسطین را بصورت همزمان به پیش برد و در پاسخ به درخواست مکرر اعراب برای مقابله با نفوذ ایران در سوریه، امتیازات حداکثری را به نفع اسرائیل کسب نماید. احتمالا باید شاهد آن باشیم که آمریکا درصورت حصول اطمینان از پیشرفت مذاکرات صلح فلسطین آنگونه که مطلوب خود و اسرائیل است و دست یافتن به یک تضمین امنیتی محکم برای اسرائیل، بصورت جدی مقابله با ایران در میدان سوریه را آغاز کند. موضوعی که این گمانه‌زنی را تقویت می‌کند تحرکات نظامی آمریکا در سوریه به موازات مذاکرات سیاسی برای پیشبرد صلح فلسطین است. 

*دانشجوی دکترای علوم سیاسی