قطر بهانه است، هدف، ایران است
صادق ملکی در خبرآنلاین نوشت: از جمله شروط عربستان برای قطر تعطیلی این پایگاه و خروج نظامیان ترک از قطر است، اما چالش میان ریاض و آنکارا در خصوص این پایگاه بیش از آنکه راهبردی باشد، تاکتیکی می باشد. اختلاف ترکیه و عربستان در خصوص اخوان، نگرانی سعودی ناشی از نوعثمانی، عدم تحمل رقیبی چون ترکیه و... را چندان جدی نگیرید. تمام اختلافات عربستان وهابی و ترکیه سکولار به هنگامی که در مقابل ایران قرار می گیرند رنگ باخته به اتحادی می رسد که در آینده و در شرایط بحرانی جلوه های آن را در خیلج فارس شاهد خواهیم بود. آنکارا به صراحت اعلام داشته است هدف اعزام و استقرار نیرو در دوحه، حفظ امنیت خلیج فارس است.
معنای سیاسی و میدانی مواضع اعلامی و اعمالی ترکیه در ارتباط با حضور در خلیج فارس، بدون تردید مقابله با ایران است. حضور ترکیه در خلیج فارس حلقه تکمیلی حضور امریکا در منطقه بوده و ماموریت های آن در چارچوب اهداف کلان واشنگتن تعریف شده است. ترکیه برای کاهش حساسیت ایران به استقرار نظامیان ترک در دوحه، در اقدامی به بازسازی نمایشی و نسبی روابط آنکارا - تهران، پرداخت تا مابزایی چون سکوت و پذیرش آن از سوی تهران دریافت نماید.
توجه داشته باشیم فارغ از ضرورت اراده مثبت تهران و آنکارا برای حل اختلافات و تلاش برای گسترش روابط، ترکیه همسایه ایران است و الزامات ناشی از جغرافیا ایجاب می نماید دوکشور بر مدار تعامل و سیاست های ایجابی حرکت نمایند. هیچ عقل سلیمی بدنبال بحران نیست. از تلاش ها حول محور همکاری و تعامل با تمام قدرت باید حمایت کرد. دولت روحانی تبلور تدبیر منتج به تعامل و مداراست. اما جاده های همکاری، مسیری دو طرفه ای است که گذر از آن حاصل احترام و منافع متقابل است.
روابط ترکیه با ایران از این زاویه قابل نقد جدی است. به عنوان نمونه ترکیه خود مسبب سقوط موصل بود و امروز همچنان با مدیریت اهل تسنن و برگزاری اجلاس ها تلاش دارد سیاست مدیریت بحران را در قالبی نو ادامه دهد. اولتیماتم آنکارا به بغداد نسبت ورود حشدالشعبی به تلعفرعنیت دادن به این سیاست است.
ساده نباشیم و ساده تحلیل نکنیم. به بحران ها با دیدی راهبردی نگریسته و تحولات، معادلات پیچیده، چند وجهی و صف بندی ها را بر اساس آن تحلیل نمایم. برخی از اتحاد ایران، قطر و ترکیه می گویند. آرزوها جای در سیاست ندارند. دنیای سیاست خشن و بی رحم بوده و محاسبات آن فقط و فقط، منافع است.
ارایه راه حل های ساده و نگاه خوشبیانه به صحنه سیاست می تواند بسترساز شوک های گردد که خود زمینه ساز آن بوده ایم. مناسب است ابعاد و سطوح روابط ایران و ترکیه را در همه ابعاد دوجانبه، منطقه ای و جهانی بازبینی نمایم و آنرا بر اساس منافع متقابل تنظیم کنیم.
امروز حکایت روابط تهران – آنکارا بیش از طنز تلخ، حکایت کمدی - تراژدی همان فردی است که خود را بخواب زده و فریادها او را بیدار نمی کند. خواهند گفت ما دلمشغولی های بزرگتر از ترکیه داریم و نباید از امریکا غفلت کنیم، اما ضربه را در سوریه، عراق بیش از همه از ترکیه حلقه واسط امریکا خورده و می خوریم. ما شدیدا به حضور امریکا در خلیج فارس معترضیم اما اعتراضی به حضور ترکیه نداریم. زمانی در مورد سپر موشکی نوشتم که هدف استقرار آن، ایران است. گوشی شنوا نشد.
بعد از آن پاتورت ها آمدند و امروز ترکیه دارای روابط راهبردی باجمهوری آذربایجان، به جنوب مرزهای ایران، خلیج فارس آمده است. در مورد نوع مراودات ترکیه با کشورهای خلیج فارس، تهدیدات محمدبن سلمان، تندتر شدن مواضع امریکا بر علیه ایران، رابطه حسنه با پاکستان، تعاملات ناتوی و رابطه ویژه با امریکا و استقرار نظامیان ترکیه دردوحه، بیشتر تعمق نمایم. ترکیه با مشارکت در جنگ کره، جایزه عضویت در ناتو را گرفت، باشد که در پشت پرده معامله ای نباشد.
*کارشناس و تحلیلگر ارشد سیاسی
