تعبیر ظریف از پیام بد «برجامی» آمریکا برای دنیا
در عین حال باوجودی که در این سوی میدان، ایران نسبت به بدعهدی‌های واشنگتن به شدت معترض است اما در آن سوی میدان مقامات آمریکایی همچنان در حال سنگ‌اندازی در روند اجرای برجام هستند. همچنان که اخیرا مایک پومپئو، رئیس سیا در ادعاهایی با اشاره به اینکه دولت دونالد ترامپ «تغییراتی اساسی» در قبال ایران و مقابله با آنچه «توسعه‌طلبی ایران» نامیده در پیش گرفته است، افزود: «ما شروع کرده‌ایم و در یکی از اولین اقدامات، رئیس‌جمهوری آمریکا در حال ایجاد ائتلافی از کشورهای خلیج فارس و اسرائیل، برای یافتن پلت‌فرمی مشترک با هدف عقب‌راندن توسعه‌طلبی‌های ایران است.»
او قراردادهایی مانند توتال را یک چالش دیپلماتیک برای آمریکا توصیف کرد. همزمان محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز در سخنانی بر «مشاهده نشدن حسن نیت» از سوی طرف آمریکایی تاکید کرده و گفته است که در صورت مشاهده حسن نیت از سوی آمریکا در برجام این توافق مبنا (همکاری‌های آتی) خواهد بود اما تاکنون چنین حسن نیتی را مشاهده نکرده‌ایم. ظریف در عین حال از سرگیری مذاکرات هسته‌ای را غیر ممکن خواند.
نقطه قوت ایران
باوجودی که دولت جدید ایالات متحده آمریکا برای بار دوم پایبندی ایران به توافق هسته‌ای یا همان برجام را تایید کرده است اما تنش‌ها میان ایران و آمریکا بر سر اجرای برجام بیش از گذشته شده است. از این رو در هشتمین جلسه کمیسیون مشترک برجام که برای دومین بار در زمان دولت دونالد ترامپ به ریاست «سیدعباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «هلگا اشمید» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با شرکت نمایندگانی از کشورهای 1+5 برگزار شد، رسیدگی به بدعهدی‌های آمریکا از جمله محورهای این نشست است. در همین رابطه روز پنج‌شنبه عراقچی پس از دیدار و گفت‌وگو با «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس گفت: «پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در برجام در مقابل بدعهدی آمریکا، نقطه قوت ایران در عرصه بین‌المللی است و این امر تا حدی نتیجه همکاری خوب ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.»
او ضمن اشاره به فضای خوب ایجاد شده میان ایران و آژانس و همکاری‌های طرفین گفت که در نشست با آمانو به مسائل و مشکلاتی که در حین اجرای برجام به‌وجود آمده است، رسیدگی شد و گزینه‌های مختلفی داریم. همچنین به گزارش «ایرنا» عراقچی گفت که در نشست روز جمعه قرار است آخرین وضعیت اجرای برجام و گلایه‌هایی که ایران از آمریکا دارد مورد بررسی قرار گیرد. به گفته رئیس ستاد پیگیری برجام، ایران طی گذشت یک سال و نیم از اجرای برجام به گواهی آژانس همواره به تعهدات خود پایبند بوده اما طرف مقابل به‌خصوص دولت آمریکا در عملکرد خود بدعهدی، پیمان‌شکنی‌ها، تاخیرها و تعلل‌های زیادی داشته است. عراقچی افزود: «ما همواره اینها را در کمیسیون مشترک بحث کردیم که برخی از آنها جبران شده است.»
معاون وزیر خارجه در ادامه با اشاره به اینکه ایران خودش درخصوص اینکه بدعهدی آمریکا و در نهایت نقض برجام توسط آمریکا با چه عکس‌العملی مواجه شود، تصمیم می‌گیرد، تاکید کرد که برجام چنین اختیاری به ایران داده است. عراقچی ادامه داد: «اگر از مکانیزم‌های حل اختلاف در برجام نتیجه نگیریم، گزینه‌هایی در مقابل خود داریم که درباره ابعاد آنها بررسی‌های لازم را کرده‌ایم و با توجه به شرایط تصمیم می‌گیریم.»
ظریف: از سرگیری مذاکرات هسته‌ای غیرممکن است
از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که از پنج‌شنبه هفته گذشته برای شرکت در نشست مجمع عالی سیاسی سازمان ملل متحد به نیویورک سفر کرده است، در گفت‌وگو با خبرنگار نیویورکر در محل اقامت نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد، با «غیرممکن خواندن از سرگیری مذاکرات هسته‌ای» تاکید کرد: «رسیدن به این توافق به اندازه کافی با پیچیدگی همراه بود و دستیابی به توافقی دیگر غیرممکن خواهد بود.»
به گزارش پایگاه خبری عصر ایران، ظریف در این گفت‌وگو با غیرممکن دانستن از سرگیری مذاکرات هسته‌ای افزود: «حتی فکر کردن درخصوص ازسرگیری این گفت‌وگوها بسیار خطرناک است؛ زیرا در آن صورت همه ما(همه طرف‌ها) حتی با انتظارات بالاتری نسبت به قبل وارد هرگونه مذاکره احتمالی خواهیم شد.»
احتمال گفت‌وگو با تیلرسون
در عین حال وزیر امور خارجه ایران احتمال گفت‌وگو با رکس تیلرسون رئیس‌جمهور آمریکا را رد نکرد. به گزارش «ایسنا» ظریف ادامه داد: «ما با دیدار احتمالی با رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا در صورتی که این دیدار برای اجرای توافق هسته‌ای ایران (و گروه 1+5) ضروری باشد، مخالفتی نداریم.» با این وجود او گفت که تاکنون درخواست چنین دیداری را نداشته است و تصور نمی‌کند در آینده هم چنین درخواستی داشته باشد.
پیام بد آمریکا برای دنیا
همچنین ظریف درخصوص راهبرد ترامپ در قبال برجام با بیان اینکه مشخص نیست دولت (آمریکا) قصد دارد چه اقدامی در این زمینه انجام دهد، افزود: «تصور می‌کنم آنها به این واقعیت پی برده‌اند که جامعه بین‌الملل از فسخ این توافق استقبال نخواهد کرد.» وزیر امور خارجه ایران در توضیح این صحبت گفت: «پیامی که آمریکا به دیگر کشورهای جهان می‌فرستد این است که شما نمی‌توانید روی پایبندی آمریکا بر تعهدات بین‌المللی‌اش حساب کنید. بنابراین، این نه تنها یک پیام بد برای ایران، بلکه برای همه کسانی است که قصد دارند با آمریکا گفت‌وگو یا مذاکره کنند.»
چالش دیپلماتیک
از سوی دیگر «مایک پمپئو» رئیس سازمان سیا عصر پنج‌شنبه (به وقت محلی) در نشست امنیتی سالانه موسسه اسپن (ASPEN) سخنانی درخصوص راهبرد آمریکا در قبال ایران ارائه داد. او با اشاره به قرارداد نفتی که به تازگی میان ایران، فرانسه و چین به امضا رسید، این‌گونه مراودات تجاری را «چالشی دیپلماتیک» در مسیر اجرای سیاست‌های آمریکا توصیف کرد و افزود:« این قرارداد پنج میلیارد دلار ارزش دارد و با شرکتی منعقد شده است که مورد تحریم‌های آمریکاست.» به گزارش «ایرنا» پومپئو در ادامه صحبت‌های خود با انتقاد از توافق هسته‌ای و با اشاره به اینکه برجام منافع محدودی مانند «افزایش نظارت و توقف تعدادی سانتریفیوژ» را به همراه داشت، افزود:« اما چالش اصلی اینجاست که این توافق در کوتاه مدت، این قابلیت را در اختیار ما قرار نمی‌دهد که تمامی فعالیت‌های احتمالی ایران را رصد کنیم.» او مدعی شد که توافق هسته‌ای تنها بخش بسیار محدودی از نمودار مخاطره ایران را شامل می‌شود.
ائتلاف آمریکا با کشورهای خلیج فارس و اسرائیل
در عین حال رئیس سیا به این موضوع اشاره کرد که دولت ترامپ در تلاش است تا دریابد که چطور می‌توان ایران را نه تنها در زمینه هسته‌ای که در تمامی دیگر زمینه‌ها عقب راند. پمپئو مدعی شد: «هدف اصلی برجام افزایش ثبات (منطقه) و ارتباط دوباره ایران با جهان غرب بود که محقق نشد.» وی ادامه داد: «هنوز نمی‌دانیم چه سیاستی ایرانی‌ها را به عقب خواهد راند؛ ولی می‌توانم به شما بگویم که چه کارهایی این نتیجه را به همراه نخواهد داشت.» طبق ادعاهای رئیس سیا، ادامه مماشات با تهران و اعلام نکردن اقدام‌های اشتباه ایران از جمله این موارد است. این مقام ارشد امور اطلاعاتی ایالات متحده می‌گوید دولت دونالد ترامپ «تغییراتی اساسی» در قبال ایران و مقابله با آنچه «توسعه‌طلبی ایران» نامیده در پیش گرفته است. پمپئو افزود: «ما شروع کرده‌ایم و در یکی از اولین اقدامات، رئیس‌جمهوری آمریکا در حال ایجاد ائتلافی از کشورهای خلیج فارس و اسرائیل، برای یافتن پلت‌فرمی مشترک با هدف عقب‌راندن توسعه‌طلبی‌های ایران است.» او می‌گوید این تغییرات پس از اجرایی شدن راهبرد تازه آمریکا، دیده خواهند شد. او همچنین در اظهاراتی مداخله‌جویانه در مورد انتخابات ایران نیز اظهارنظر کرد.
انتقاد مسکو از واشنگتن
همزمان با بدعهدی‌های آمریکا و اعمال تحریم‌های تازه علیه تهران، رئیس اداره کنترل تسلیحات و منع گسترش تسلیحات وزارت خارجه روسیه با تاکید بر اینکه «هر کشور شریک برجام حتی آمریکا باید تعهدات خود را خوب اجرا کند»، خاطرنشان کرد که واشنگتن در اجرای شرایط این توافق بین‌المللی بسیار بد عمل می‌کند. به گزارش «ایرنا» میخائیل اولیانوف روز پنج‌شنبه گفت: «شرایط بازی معینی وجود دارد که باید رعایت شود، حتی اگر کشور بزرگ و بانفوذی مانند آمریکا باشد.» اولیانوف به خبرگزاری اسپوتنیک گفت که برجام گام‌های معینی را برای ایران پیش‌بینی کرده بود که منصفانه اجرا می‌کند اما طرف آمریکایی آنچه را که مربوط به سهم خود در برجام و تعهدات در حل و فصل وضعیت پیرامون برنامه هسته‌ای ایران می‌شود، بسیار بد اجرا می‌کند. او همچنین گفت: «بانک‌های آمریکا و ساختار مالی این کشور، سیستم مالی جهانی را (در مساله همکاری با ایران) به هراس انداخته‌اند.» به گفته این مقام روسی، تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران از جمله در برنامه موشکی، به‌عنوان بخشی از اجرای طرح مشترک اقدام جامع برجام برداشته شده، بنابراین اکنون وضع محدودیت‌های جدید قابل توجیه نیست و توافق هسته‌ای هیچ‌گونه محدودیتی برای برنامه موشکی تهران ایجاد نمی‌کند.
