پیامدهای زوال داعش؛ بازگشت سیطره آمریکا برعراق یا تجزیه منطقه؟

ایرنا- آغازِ پایان داعش بیش از هر چیز این پرسش را مطرح می کند که پیامد های شکست و زوال داعش درعراق و تاثیر آن بر وضعیت داعش در منطقه و به ویژه سوریه چه خواهد بود؟

شکست محاصره دیرالزور در مرز سوریه و عراق و در کرانه رود فرات پس از سه سال و آزادسازی بسیاری از مناطق اطراف آن مانند تل علوش و تعقیب و نابودی واحدهای نظامی داعش در مناطقی چون عیاس ، بغیلیه ، جنینه، حویجه صکر و اطراف فرودگاه نظامی ، اطراف منطقه مقابر و مکبات ، کوه ثرده ، جاده شهر دیرالزور به شهرک شولا در حومه این شهر، کشته و زخمی شدن دهها داعشی و به غنمیت درآمدن صدها دستگاه تجهیزات نظامی و حجم زیادی انواع مهمات از تروریست های داعش، گام های تکمیلی دیگری برای نابودی داعش این بار در سوریه بشمار می رود.

درهمین حال عمیات های مشابه ارتش سوریه درحدود 80 کیلومتری شرق شهر حمص و آزادسازی برخی روستاهای آن مانند ابوقاطور، ابولیه و حب حببل، عقب نشینی داعش در این مناطق همچنان ادامه دارد.

پیش روی ارتش سوریه همچنین در ریف شرقی حمص در جنوب شرق جب الجراح ادامه دارد وتاکنون چندین روستا در این مناطق از جمله المشیرفه و هبرا و رسم حمیده و الهبرة الغربیة و تعداد از تپه ها و بلندی های منطقه جنوب شرق جب الجراح از چنگ داعش نجات یافته اند.

ارتش سوریه و همپیمانان درحال حاضر در حال پیشروی و تحکیم مواضع خود در سایر مناطق از جمله حومه شرقی شهر سلیمه هستند. آزادسازی مناطق مختلفی در حومه شرقی سلیمه از جمله شهرک عقیربات که یکی از بزرگترین مراکز استقرار داعشی به شمار می رود و نیز شهرک علباوی و روستاهای صلبا ، رسم مزارع، زنوبا ، توینهه ، حسو ، مکیمن شرقی و جنوب ، طبی دکیج جب الابیض هر کدام نقطه ای اطمینان بخش بر پایان داعش محسوب می شود.

دراین میان، بویژه شکسته شدن محاصره شهر دیرالزور در شرق سوریه توسط ارتش که از حدود سه سال پیش در کنترل نیروهای داعش بوده است و رسیدن به فاصله سه کیلومتری این شهر، یک نقطه عطف مهم در مسیر مبارزه با تروریسم به شمار می آید.

شکست های پیاپی داعش از موصل تا ارتفاعات مرزی بین لبنان و سوریه - که چندی پیش بطور کامل از وجود تروریست ها پاکسازی شد، افول این گروه تروریستی - تفکیری را سرعت خواهد بخشید.

روزنامه «النهار» لبنان اخیرا در گزارشی رسیدن نیروهای ارتش به دیرالزور(شهری که در کرانه رود فرات قرار گرفته و مرکز استخراج نفت به شمار می آمد) را پیروزی مهمی برای بشار اسد در جنگ با داعش و ضربه دردناک دیگری به این گروه تروریستی دانست.

به باور این روزنامه، این تحول راهبردی جدید مهر پایانی بر تروریسم در تمام خاک سوریه خواهد بود.

روزنامه «البناء» لبنان نیز به بعد دیگری از تاثیرات شکست داعش در منطقه اشاره کرده و نوشته است : پیش از شکسته شدن محاصره دیرالزور شاهد تغییر مواضع برخی کشورهای اروپایی در قبال سوریه بودیم به گونه ای که دیگر در سخنان آنها حرفی از کناره گیری اسد از قدرت زده نمی شد. در این میان رهبران رژیم صهیونیستی و تحلیلگران و رسانه های این رژیم که امیدهای خود برای شکست اسد را بر باد رفته می بینند این بار درباره پیروزی اسد و ارتش سوریه و متحدان آن سخن به میان می آورند.

البناء نوشت: این رویداد همانطور که رئیس جمهوری روسیه و وزیر خارجه ایران آن را پیروزی مهم توصیف کردند پیامدهای بزرگی بر حامیان گروه های تروریستی و صحنه گردانان آن به دنبال خواهد داشت.

به نظر می رسد شکست داعش درعراق توسط نیروهای نظامی و مردمی این کشور آنهم به مدت سه سال و در روندی شتابان طی ماه های اخیر درحالی که آمریکایی ها یک مدت زمانه حداقل 10 ساله را برای آن پیش بینی کرده بودند، حرکت دومینو را درجهت افول گروه های تروریستی درمنطقه و استحکام هرچه بیشتردولت های مرکزی در بغداد و دمشق به راه انداخته است.

اکنون و در کنار پیروزی بعضا اعجاب آور در جبهه نظامی درعراق و سوریه از بعد سیاسی نیز می توان به آثار و تبعات منطقه ای شکست داعش پرداخت.

به نظر می رسد مهمترین تبعات شکست قطعی داعش در بعد نظامی درعراق ، سوریه و لبنان به شرح زیر است:

آمریکا و همپیمانان منطقه ای او که زمانی داعش را برای ایجاد فتنه و افزایش تنش و درگیری، اشغال / تجزیه عراق و سوریه و از بین بردن محور مقاومت و در نتیجه حذف موانع بر سر راه فزون خواهی های هرچه بیشتر رژیم صهونیستی ایجاد کردند، اکنون با نزدیک شدن داعش به افول خود، به احتمال قوی دنبال گزینه دیگری خواهند بود تاهمچنان به وظیفه نیابتی تنش زایی در منطقه ادامه دهد.

در بعد امنیتی نیز پیش بینی می شود شکست نظامی داعش در جبهه های نبرد، در کوتاه مدت به تمرکز تاکتیکی / انتقامی داعش بر روی اقدامات تروریستی و حرکت های ایذایی / روانی بویژه بازگشت موج انفجارهای انتحاری در شهرهای بزرگ بخصوص در بغداد منجر شود.

با حذف داعش، اقلیم کردستان و رهبر آن مسعود بارزانی، دست بازتری در داخل عراق و منطقه خواهد داشت و پیش بینی می شود تنش زایی و ناامنی درمناطق مورد اختلاف(میان بغداد و اربیل) با هدف تثبیت مناطقی که پیشمرگه ها از داعش گرفته اند، امتیاز گرفتن از دولت مرکزی و پیشبرد اهداف کلان همه پرسی استقلال از راهبردهای جدی تر شده اقلیم در دوران پساداعش خواهد بود.

نتیجه دیگر شکست داعش، تلاش آمریکا برای بازآفرینی اشغال عراق است. سفر اخیر جیمز متیس وزیر دفاع دولت ترامپ و اظهاراتی که درمورد حضور آمریکا درعراق بیان کرد، نشان می دهد پسا داعش فرصتی است برای آمریکا تا دوباره شبیه سال 2003 اما این بار کم هزینه تر، وارد عراق شود.

میدان داری بیشتر هم پیمانان سنتی آمریکا درمنطقه، همزمان با افزایش فشار واشینگتن به ایران و افزایش ایران هراسی های دولت ترامپ، از دیگر تبعات شکست داعش در منطقه خواهد بود که به دلیل اهمیت فوق العاده، نیاز به بررسی مستقل دارد.

دراینجا به همین بسنده می شود که خیز این کشورها برای بازگشت به عراق در قالب همکاری های سیاسی و اقتصادی نشان از آن دارد که دوران بعد از داعش، منطقه شاهد تحرک و پویایی مضاعف از سوی بازیگران مختلف، جهت سازمان دهی مجدد سنگرها و مواضع سیاسی / راهبردی خواهد بود.

به نظر می رسد در مجموع باید توقع افزایش دو قطبی ها و تنش در منطقه در دو سطح داخل کشوری و بین کشورها را در دوره پسا داعش داشت و احتمال این که تحولات منطقه به سمت تجزیه و تقسیم برخی کشورهای محور مقاومت نیز قوی تر خواهد شد.

آنچه مسلم به نظر می رسد برای آمریکا و همپیمانانش، دوران پس از داعش فرصتی بسیار مناسب برای حضور بیشتر در منطقه و همزمان دمیدن در آتش اختلافات و تنش های ملی و فراملی درسطح کشورهای منطقه خواهد بود تا کشورهای محور مقاومت و درمجموع کشورهای عربی – اسلامی مخالف / رقیب / دشمن اسراییل هرچه بیشتر تضعیف شوند. بر این اساس به نظر می رسد مرحله پساداعش نه تنها برای عراق که برای کل منطقه، احتمالا شرایط بسیار سخت تر و پیچیده تری رقم خواهد زد.