تمایل نخست وزیر مالزی به توسعه روابط با آمریکا؛ اهداف و موانع

به گزارش ایرنا، براساس نظر سنجی های مختلف در سال 2007 تنها 27 درصد از مالزیایی ها نگاه مثبتی به آمریکا داشتند که احتمالا این رقم پایین به دلیل عدم تایید سیاست خارجی آمریکا در قبال برخی از کشورهای مسلمان و سیاست دولت مالزی در برابر کاخ سفید بود که از برنامه 'ماهاتیر محمد' نشات می گرفت.

اما در سال 2013 نگاه مالزیایی ها به آمریکا بهبود یافت و حدود 55 درصد از مردم دیدگاه مثبتی نسبت به این کشور داشتند، که این رقم با کاهش چهار درصدی در سال 2014 به 51 درصد رسید.

در سال 2014 همچنین رقم مشابهی (51 درصد) از مالزیایی ها اطمینان داشتند که 'باراک اوباما' رئیس جمهوری وقت آمریکا اقدامات مناسبی در امور بین الملل انجام می دهد. این رقم پیش تر در سال 2012 حدود 34 درصد گزارش شده بود.

اگرچه روابط مالزی و آمریکا از دوران پس از استقلال در سال 1957 تاکنون وجود داشته، اما این روابط در دوران 'باراک اوباما' به دلیل آنچه که بازتعریف سیاست خارجی واشنگتن در قبال منطقه جنوب شرق آسیا، از جمله مالزی خوانده شد، شکل دیگری به خود گرفت.

اگرچه این سیاست، ابتکارات و اقدامات عملی دو جانبه ای برای افزایش روابط دو کشور نداشت، اما اغلب ناظران بر این باورند که روابط آمریکا و مالزی در سال های گذشته توسعه بیشتری داشته است.

علاوه بر حضور مالزی در توافق تجاری دو سوی اقیانوس آرام که 'ترامپ' به آن پشت پا زد، دو کشور همچنین تبالادت نظامی زیادی، تمرینات آموزشی، بازدید ناوهای جنگی و همکاری در بخش مقابله با تروریسم و دریانوردی دارند.

مالزی در حالی که خواستار توسعه روابط با آمریکا است اما برخی موانع نیز در مسیر این توسعه روابط وجود دارد. مالزی از یک سو خود را کشوری اسلامی می داند و از طرف دیگر می خواهد ضمن نزدیکی با غرب و همچنین نشان دادن جو غربی در فضای داخلی این کشور، از مزایای جهان اسلام منتفع شود (برای مثال برگزاری مراسم اسلامی و تلاش برای معرفی خود به عنوان قطب صنعت حلال) و هم رضایت میلیون ها گردشگری غیرمسلمان را برآورده سازد.

مالزی که بیش از 63 درصد جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می دهند، آمریکا را به دلیل مداخله در امور خاورمیانه و حمایت از رژیم صهیونیستی که باعث می شود واشنگتن در اذهان مالزیایی ها 'ضد اسلامی' محسوب شود، مورد انتقاد قرار می دهد. این رویه بیشتر در دوران 'ماهاتیر محمد' نخست وزیر اسبق مالزی وجود داشت.

'ماهاتیر محمد' که از سال 1981 تا 2003 حاکمیت مالزی را در اختیار داشت با نگاه به شرق به انتقاد از آمریکا و سیاست های کاخ سفید می پرداخت.

بر خلاف رویه دوران 'ماهاتیر'، روابط آمریکا و مالزی در دوران 'نجیب تون رزاق' رو به بهبود بوده است. تلاش برای افزایش روابط آمریکا و مالزی به یک 'همکاری جامع' که در سفر ماه آوریل 2014 'باراک اوباما' به مالزی انجام شد، نشان می دهد دو کشور همکاری خود را در مقایسه با گذشته به سطح وسیع تری رسانده اند.

در واقع 'باراک اوباما' نخستین رئیس جمهوری آمریکا بود که از سال 1966 تاکنون به مالزی سفر کرده بود و این سفر باعث شد تلاش برای توسعه روابط دوجانبه آغاز شود.

پس از این 'همکاری جامع'، 'نجیب تون رزاق' مکررا اعلام کرد که خواستار ایجاد روبط قوی تر با آمریکا است.

در سال 2015 مطرح شدن پرونده فساد مالی منتسب به 'نجیب تون رزاق' نخست وزیر مالزی، مانعی در مسیر روابط دو کشور به وجود آورد. از یک سو، نجیب روابط خود با آمریکا را در اولویت قرار می داد، از ابتکارات آمریکا حمایت می کرد و اصلی ترین رهبر حامی روابط با آمریکا شناخته می شد. از طرف دیگر، حمایت آمریکا از 'نجیب' این تصور را به وجود می آورد که آمریکا در مورد اتهامات فساد مالی بی توجه است و تمایل دارد به دلیل حفظ روابط، میزانی از فساد مالی را نادیده بگیرد.

در واقع 'نجیب تون رزاق' سفر امروز خود به کاخ سفید را فرصتی می داند تا از طریق رویارویی با 'ترامپ' به اتهاماتی که علیه او مطرح است پایان دهد تا با خیالی راحت تر به چهاردهمین انتخابات سراسری این کشور نیاندیشد.

از نظر تجاری نیز مالزی یک شریک تجاری مهم برای آمریکا است، اما اهمیت آمریکا به عنوان شریک تجاری مالزی بسیار قابل ملاحظه تر است. آنگونه که در تارنمای وزارت صنعت و تجاری خارجی مالزی آمده است، در سال 2016 حجم کل تجارت مالزی با آمریکا 135 میلیارد و 880 میلیون رینگیت (حدود 32 میلیارد و 350 میلیون دلار) گزارش شده، که این کشور پس از چین دومین شرکت تجاری مالزی بوده است.

به رغم روابط اقتصادی نسبتا خوب آمریکا و مالزی و تمایل 'نجیب تون رزاق' به توسعه روابط با کاخ سفید، برخی عوامل خارجی همچون تاثیرگذاری چین بر معادلات منطقه ای می تواند معادله روابط پوتراجایا – واشنگتن را دستخوش تغییرات غیرقابل پیش بینی کند.

علاوه بر این، برخی عوامل داخلی نیز می تواند در ادامه روابط دو کشور تاثیرگذار باشد. مشخص نبودن سیاست 'ترامپ' در قبال منطقه جنوب شرق آسیا از جمله مالزی، تغییر و تحولات درونی حزب حاکم مالزی که از سال 1957 تاکنون قدرت را در اختیار داشته و شکل گیری ائتلاف سومی در مالزی به رهبری 'ماهاتیر محمد' از جمله مولفه هایی هستند که پیش بینی روابط مالزی و آمریکا را بسیار مشکل می کنند.