عربستان در دو راهی سخت ؛ جنگ جدید یا فروپاشی از درون

عربستان در هر دو عرصه داخل و خارج سیاست های رادیکال و تنش آمیزی را در پیش گرفته است. به عقیده بسیاری از تحلیل گران ادامه چنین برنامه هایی در نهایت یا به فروپاشی یا شعله ور کردن تنش ها و درگیری های منطقه ای منجر خواهد شد.

به گزارش خبرگزاری ها، اوایل این هفته کمیته مبارزه با فساد عربستان که به‌دستور «سلمان بن‌عبدالعزیز» تأسیس شد، دستور بازداشت ۱۱ شاهزاده را صادر کرد و با فاصله اندکی «اخبار السعودیه» (نزدیک به حکومت ریاض) اعلام کرد که شاهزاده «متعب بن‌عبدالله» وزیر برکنارشده گارد ملی، شاهزاده «ولید بن طلال»، شاهزاده «ترکی بن‌عبدالله بن عبدالعزیز» حاکم سابق ریاض جزو افرادی‌اند که دستور بازداشت‌شان صادر شده است. در ادامه این ماجرا کمیته مبارزه با فساد حکم بازداشت ۴ وزیر کنونی و ده‌ها وزیر سابق و برخی مسئولان سابق دولتی را صادر کرد. همزمان یک بالگرد که سرنشینان آن چند شاهزاده سعودی بودند سقوط می کند و هیچ کدام از این سقوط جان سالم به در نبردند.

در اقدامی دیگر یک منبع نظامی یمنی اعلام کرد که به تلافی تهاجم گسترده ریاض به یمن، یک فروند موشک بالستیک دور برد از نوع «برکان» به فرودگاه بین المللی ملک خالد ریاض شلیک شده است. بنا بر اعلام یگان موشکی ارتش و کمیته های مردمی یمن، این موشک به هدف نظامی مورد نظر اصابت کرده بود. همچنین نیروهای انصارالله یمن روز سه شنبه در واکنش به تصمیم ائتلاف متجاوز عربی برای بستن گذرگاه‌های زمینی، دریایی و هوایی یمن تهدید کردند که فرودگاه‌ها و بنادر عربستان و امارات را هدف می‌گیرند.

در این راستا دیروز کاخ سفید در بیانیه ای فعالیت های ایران را محکوم و اعلام کرد که از عربستان سعودی و دیگر شرکای خود در حوزه خلیج فارس حمایت می کند. در بیانیه کاخ سفید در این باره آمده است: حمله موشکی یمن تهدیدکننده امنیت منطقه ای بوده و تلاش های سازمان ملل در راستای مذاکره برای پایان دادن به درگیری ها در این کشور را تضعیف می کند. بیانیه مذکور در ادامه با تکرار مواضع این کشور علیه سپاه پاسداران، اقدام دفاعی ارتش و کمیته های مردمی یمن در حمله موشکیِ تلافی جویانه به ریاض را با کمک ایران توصیف کرده است؛ ادعائی که نماینده ایران در سازمان ملل آن را «بی پایه و اساس» خوانده است.

در تحولی دیگر اوائل هفته شبکه سعودی العربیه در خبری فوری از استعفای سعد حریری نخست وزیر لبنان خبر داد و لحظاتی بعد او در صفحه تلویزیون ظاهر شد و با ایراد اتهاماتی علیه ایران و حزب‌الله تلاش کرد دلایل استعفای خود را دخالت‌های ایران وانمود کند.

البته برخی مانند عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه رای الیوم معتقدند: منطقه جنوب غرب آسیا در لبه پرتگاه جنگ قرار دارد از همین رو نباید سرگرم شدن به  جزییات کوچک مانند استعفای سعد الحریری و یا بازداشت امیران و وزیران سابق سعودی ما را از تحولات واقعی که به شکل پنهانی در جریان است غافل کند.

به نظر عطوان مرحله بعدی پس از عملیات پاکسازی در جبهه داخلی سعودی به دست محمد بن سلمان ولیعهد سعودی، خطرناک تر است زیرا این عملیات پاکسازی مقدمه سناریوی جنگ منطقه‌ای است که شاید خطرناک ترین جنگ در تاریخ منطقه باشد. از این زوایه جنگ طایفه‌ای با پوشش «ملی گرایی عربی» احتمال دارد رخ دهد که هدف اصلی آن ضربه زدن به قدرت رو به افزایش ایران و محدود کردن بازوهای آن در یمن، لبنان و عراق با حمایت آمریکا و کشورهای منطقه و اسرائیل است.

در واقع حمایت های دونالدترامپ، رئیس جمهور آمریکا و دیگر مقامات ارشد این کشور از محمد بن سلمان وی را در پیاده کردن سیاست های خود جسورتر کرده است.

در این راستا وبسایت شبکه سی ان ان نیز در گزارشی تحت عنوان « خاورمیانه وارد دوران پسا داعش شده است» نوشت: هرچه آمریکا و متحدانش بیشتر تلاش کردند تا ایران را منزوی کنند، مهار کنند، و این اقتصاد نفتی و 80 میلیون نفری را تحریم کنند، قدرت و نفوذ ایران نه تنها در میان کشورهای عربی بلکه در سراسر خاورمیانه گسترش یافت. ایران اکنون حتی با ترکیه و روسیه نیز روابط نزدیکی برقرار کرده است.

برخی نیز معتقدند با اقدامات متناقضی که محمدسلمان در پیش گرفته ممکن است عربستان دچار فروپاشی شود. در واقع ولیعهد عربستان از یک طرف برای جلب نظر غربی ها اقدام به اعطای برخی آزادی های نمایشی کرده اما از سوی دیگر به شدت مشغول سرکوب رقبا و اطرافیان خود شده است.

به همین دلیل بود که جان بولتون، سفیر اسبق آمریکا در سازمان ملل و یکی از تندروترین سیاستمداران محافظه کار آمریکا نسبت به سرنوشت اصلاحات سیاسی در پیش گرفته شده از سوی محمد بن سلمان ابراز نگرانی کرد.

بولتون که در نشست هفتگی وب سایت محافظه کار بریت بارت نیوز سخن می گفت با اشاره به تلاش های ولیعهد سعودی برای پاکسازی رقبا و تثبیت قدرت سیاسی خود در پادشاهی سعودی گفت هنوز نسبت به نتیجه این اقدامات تردید دارد و مطمئن نیست که ولیعهد سعودی توانسته باشد قدرت خود را درون هیات حاکمه سیاسی تثبیت کرده باشد.

به گفته بولتون: نباید تاریخ را فراموش کرد و سرنوشت شاه ایران را هنگامی که می خواست کشورش را به سرعت مدرنیزه کند، از یاد برد که منجر به  سقوط او شد.