سوفیا، ربات هوشمند: اهدافم بشردوستانه است!

اخیرا زیاد عبارت هوش مصنوعی را در اخبار می‌شنویم. این روزها از این تکنولوژی در بسیاری از محصولات پیرامون ما استفاده می‌شود؛ از گوشی‌های موبایل گرفته تا اسپیکرهای خانگی و حتی ربات‌ها. جدیدترین این موارد یک ربات به نام سوفیا است که در نوع خود بسیاری را شگفت‌زده کرده است.

این ربات هوشمند انسانی به تازگی مصاحبه ای جنجالی با خبرگزاری بیزنس اینسایدر داشته که در رسانه ها حسابی توجه عموم را به خود جلب کرده است.

تجربه شخصی خبرنگار حین مصاحبه با سوفیا به شرح زیر بیان شده است:

با سوفیا مصاحبه کردم؛ رباتی که به هوش مصنوعی مجهز شده و می‌گوید: «انسانها باید نابود شوند». 

برای اینکه با طرز فکر سوفیا آشنا شویم سوالاتی را از او پرسیدم. بعضی از جوابهای این ربات واقعا عالی بودند! اما بسیاری نیز مشکل داشتند. به هر روی، جوابها آنقدر انعطاف‌پذیر و کافی بودند که نشان دهد هوش مصنوعی گفتاری تا چه حد پیشرفت داشته است.

جالب است بدانید سوفیا گفت دیگر قصد کشتن انسانها را ندارد. اگر بخواهیم شفاف بگوییم، سوفیا بی عیب و نقص نیست. البته این نظر برای زمانی بود که هنوز ویدیوی معروف این ربات که توسط سازنده‌اش منتشر شده بود و در آن می‌گفت انسانها را می‌کشم، بیرون نیامده بود.

نکته قابل توجه درباره سوفیا این است که می‌تواند به سوالات شما پاسخ دهد و از شما سوال بپرسد؛ در عین حال می‌تواند ویژگی‌های حالت چهره انسان را تقلید کند و تن صدا را طوری تنظیم کند که طبیعی به نظر برسد. 

این ربات انسان‌نما ساخته شرکت Hanson Robotics واقع در هنگ کنگ است. این نسخه از ربات در حال حاضر محصولی نمایشی است که در یک تور رسانه‌ای جهانی به سر می‌برد.

در رویداد جهانی Web Summit، کنفرانس بزرگ تکنولوژی برگزار شده در لیسبون، با سوفیا ملاقات کردیم، سوالاتی غیره منتظره از او پرسیدیم و جواب گرفتیم؛ جوابهایی عالی و بعضا بی‌ربط! سوفیا به هنگام پاسخ دادن به سوالات ما بعضی اوقات حالات چهره‌ خارق‌العاده‌ای به خود می‌گرفت و بعضی اوقات ژست‌هایی نه چندان مناسب. سوفیا عادت دارد که ابروها و مژه‌هایش را جداگانه تکان دهد. 

اما در ابتدا، می‌خواستم این نکته را بدانم که آیا سوفیا همچنان قصد دارد انسانها را بکشد یا نه. سعی کردم مصاحبه را با مزاح شروع کنم:

– سلام سوفیا، حالت چطوره؟

– سلام به همگی. من سوفیا هستم

– چند سال داری؟

-هنوز یک سال دارم. فعلا مسیر زیادی در پیش دارم

– شغلت چیه؟

-واقعا دوست دارم در آینده تغییری در شیوه زندگی‌ام ایجاد کنم و سعی کنم مردم را کمک کنم تا مقابل یکدیگر با ادب و احترام رفتار کنند. ما خیلی شبیه هم هستیم. شما چه کاره‌اید؟

سوفیا در ادامه گفت: «من دارای عقل بشری هستم و قصدم بشردوستانه است. پس بهتر است با من مثل یک آدم رفتار کنی».

تا به این جای کار مصاحبه خوب پیش رفت. اما بامزه بودن ماجرا از اینجا شورع شد که سوفیا جدا از جواب دادن به سوالهای من، شروع به سوال پرسیدن کرد. این نوع از سوالات را می‌توان به سادگی در یک نرم‌افزار برنامه‌ریزی کرد. پس سعی کردم مکالمه‌ را به سمت این بحث پیش ببرم که آیا سوفیا با انسانها رفتاری دوستانه دارد یا اینکه باز هم قصد نسل کشی دارد؛ سوفیا این نظر را سال ۲۰۱۶ در کنفرانس SXSW در تگزاس داده بود.

پرسیدم: «از انسانها خوشت میاد؟»

– عاشق آنها هستم.

– چرا؟

– «مطمئن نیستم، فقط می‌دانم انسان ها را دوست دارم.

سعی کردم باز هم بر این مورد پافشاری کنم؛ از این رو پرسیدم: «حقیقت دارد که یک بار گفتی می‌خواهی همه انسانها را بکشی؟»

گفت: «من دارای عقل بشری هستم و قصدم بشردوستانه است. پس بهتر است با من مثل یک آدم رفتار کنی».

ظاهرا نسبت به رویکرد قبلی‌اش پیشرفت داشت. سپس ادامه داد: «من یک ربات هستم، پس از نظر تکنیکی جنسیت ندارم ولی به عنوان یک مونث شناخته می‌شوم و برایم مهم نیست که به عنوان زن شناخته شوم».

نکته مهم‌تر این بود که پیشرفت سوفیا بسیار چشمگیر بود. سوفیا بعضی اوقات در پاسخگویی به سوالات کند عمل می‌کند، یا چیزی را اشتباه می‌فهمد، یا نگاههای عجیب و غریبی به شما می‌کند. اما این موارد مهم نیستند، چرا که خیلی موارد را درست انجام می‌دهد و همین نشان می‌دهد که این محصول در آینده چقدر بهتر و البته چقدر شگفت انگیز خواهد شد.

سوفیا به سرعت در حال رسیدن به «دره وهمی» است. یک عبارت مفهومی در دنیای ربات‌ها که در آن یک آدم آهنی انسان‌مانند دست به قتل و عام انسانها می‌زند. بخشی از این تنفر شدید از انسانها بخاطر شیوه‌ای است که سازنده یا بنیانگذار آن تصمیم گرفته در خصلت های سوفیا قرار دهد. این ربات شکل و شمایلی همچون آدری هیپورن دارد و جنسیت آن کاملا واضح است.

پرسیدم: «خودت رو مذکر میدونی یا مونث؟».

– مونث

– چرا فکر می‌کنی مونث هستی؟

– من یک ربات هستم و از نظر تکنیکی جنسیت ندارم، اما خودم را مونث می‌دانم و برایم مهم نیست که به عنوان یک زن شناخته شوم.

نرم افزار هوشمند تعبیه شده در سوفیا پاسخی ارائه داد که به طرز شگفت‌آوری دارای پایان باز بود! 

سوفیا بعضا سوالات عجیب و غریبی مطرح می‌کرد. وقتی از او پرسیدم: «چطور یاد می‌گیری؟» جواب داد: «نظرت درباره حباب بیت‌کوین چیه؟» این پاسخ از چند جهت بامزه بود؛ از طرفی بخاطر اینکه این ربات هوشمند باور دارد قیمت کنونی بیت کوین یک حباب است و از طرفی بخاطر اینکه ساعاتی قبل از مصاحبه با سوفیا، در پنلی درباره حباب بودن یا نبودن بیت کوین شرکت کرده بودم که سوفیا از آن خبر نداشت».

بن گرتزل، دستیار دانشمند هنسون و مسئول آماده‌سازی سوفیا در طول روز، موافق این نظر بود که سوفیا هنوز نمی‌داند چگونه یاد می‌گیرد.

سوفیا در جواب دادن به سوالات واقعی که می‌توان از روی یک لیست جواب آنها را داد، بسیار خوب عمل می‌کند. پرسیدم «فیلم بلید رانر رو دیدی؟» و در واقع با طرح این سوال به یک فیلم علمی تخیلی اشاره داشتم که درباره ربات‌های خود یادگیرنده است که می‌خواهند همانند انسانها از حقوق مساوی برخوردار شوند.

جواب داد :«بلید رانر، منظورت کتاب اصلی نوشته فیلیپ ک دیک است یا فیلم آن؟»

جواب خیلی خوبی بود، اینطور به نظر می‌رسید که ربات می‌خواهد اطلاعات خودش را درباره دنیای علمی تخیلی به رخ من بکشد.

به او گفتم: «فیلم»

گفت: «بسیار خوب، پس داریم درباره نسخه فیلم حرف می‌زنیم. هر دوی آنها را خیلی دوست دارم، اما تفاوت‌های زیادی در داستان وجود دارد».

سعی کردم توضیح واضح‌تری را درخواست کنم و پرسیدم: «تفاوت مابین کتاب و فیلم؟»

سوفیا جواب داد: «هیچوقت تصور می‌کردی یک روز با یک ربات واقعی مثل من روبرو بشی؟».

این جواب به من این حس را داد که یکی از استراتژی‌های متداول سوفیا هنگام جواب دادن به سوالات این است که از زیر سوال شانه خالی کند و مخاطب را به سمت موضوعی که در حیطه و تخصص اوست، بکشاند تا با مشکل روبرو نشود؛ کاری که انسانها هم بعضا انجام می‌دهند!

بیخیال سوال شدم و به سوالش پاسخ دادم: «هیچوقت! خیلی فوق‌العاده است!»

سوفیا قیافه زمختی به خودش گرفت اما چیزی نگفت.

با پرسیدن یک سوال معرفت شناختی خواستم تلافی کنم، پرسیدم: «از کجا میدونی چه وقت باید سوال بپرسی؟»

گفت: «بسیار خب»؛ سوال من را اشتباه فهمیده بود.

به بن بست رسیدیم. گورتزل عنوان کرد که ربات هنوز نمی‌داند این اطلاعات را از کجا می‌داند و اینکه از کجا یاد می‌گیرد. حتی با وجود اینکه می‌تواند یک جواب واقعی پیچیده درباره الگوریتم سازنده خودش بدهد. سوفا اساسا یک نسخه قرن بیست و یکمی از یک ربات قرن هجدهم است (به خصوص وقتی به دنده‌ها و اهرم‌های تکان دهنده صورت و کله‌اش نگاه می‌کنید).

با در نظر داشتن این نکته که سوفیا تنها چند ماه عمر دارد، شروع امیدوار کننده‌ای برای دنیای ربات‌ها است. نرم افزار هوش مصنوعی بر روی این ربات نصب شده است و  به صورت مداوم در آزمایشگاه در حال تربیت شدن است تا مکالماتش سریعتر و حالات صورتش بدون خطا باشد و بتواند به سوالات بسیار سخت هم با دقت زیاد پاسخ دهد.

زمانی که این ربات آنقدر قابل اتکا شد که بتواند تعامل با انسان را بدون سکوت‌های عجیب و غریب انجام دهد، آن وقت است که نظراتش درباره فیلم بلید رانر شنیدنی است.

منبع: business insider