علت صدا دادن فک هنگام غذا خوردن و خمیازه
صدای مفصل فک در هنگام باز کردن دهان از مفصل فک تحتانی (مفصل طرفین فک که دهان را بازو و بسته می کنند) شنیده می شود.
صدا دادن فک هنگام غذا خوردن
این صدا از کجا می آید؟
بسیاری از افراد در زمان صحبت کردن یا جویدن غذا، از فک شان صدا شنیده می شود که گاهی این صدا، به گوش اطرافیان فرد هم می رسد. برخی از افراد تصور می کنند که صحبت کردن زیاد، عاملی برای ایجاد این سر و صدا در فک است علاوه بر این، برخی دیگر دلیل به وجود آمدن این مساله را به خوردن بیش از حد ته دیگ و غذاهای سفت ربط می دهند که همه این موارد از نظر علمی، درست نیست.
دلیل به وجود آورنده صدای مفصل گیجگاهی ـ فکی، به جا به جایی فک برمی گردد. در برخی افراد، به دلیل نامرتب بودن دندان ها، زمانی که قرار است دندان های دو فک بالا و پایین با هم چفت شوند، فک دچار حرکات نابه جا می شود که این مساله به مرور زمان تخریب سطح مفصلی فک را در پی دارد. با تخریب سطح مفصلی، زائده فک پایین که کندیل نام دارد، از روی فک بالا سُر می خورد و از جای خود بیرون می آید که این مساله صدای فک را به وجود می آورد و در نهایت صداهای ناشی از تغییرات مفصل گیجگاهی ـ فکی در زمان جویدن غذا شنیده می شود.
درمان؛ از کودکی به فکر باشید
این مشکل یک شبه به وجود نمی آید و افراد با سنین مختلف می توانند به آن دچار شوند. به هم ریختگی دندان ها و عادت های نادرست غذا خوردن، بویژه زمانی که فرد عادت دارد دائما با یک طرف فک خود بجود، می تواند منجر به بروز صدا در مفصل گیجگاهی ـ فکی شود. توجه به مرتب بودن دندان ها باید از زمان کودکی باشد و اگر فردی می خواهد در بزرگسالی دندان های مرتب داشته باشد، والدین او باید در زمان کودکی، به دندان های شیری توجه کنند، یعنی داشتن دندان دائمی مرتب، مستلزم داشتن دندان شیری مرتب است. آن دسته از افرادی که در زمان کودکی دندان شیری خود را به دلیل پوسیدگی درمان نمی کنند و آن را می کشند، در زمان رویش دندان دائمی، دچار مشکل می شوند و احتمال این که دندان دائمی آنها نامنظم رشد کند، بسیار بالاست.
پس برای پیشگیری از مشکلات دندان بویژه مشکل مفصل گیجگاهی ـ فکی، باید از زمان کودکی معاینات دوره ای و درمان های لازم، توسط دندانپزشک انجام شود.
اولین قدم را بردارید
در صورت ابتلا به این بیماری، باید نسبت به درمان آن اقدام کرد. اولین قدم برای درمان، اصلاح و برطرف کردن مشکل دندان ها محسوب می شود. درمان ها با توجه به شرایط هر فرد می توانند متفاوت باشند و شامل درمان های ترمیمی، ارتودنسی، پروتز و... می شوند. علاوه بر این، فرد باید به این نکته توجه کند که بیش از اندازه دهان خود را باز نگه ندارد. کارهایی چون استفاده دوطرفه از فک هنگام غذا خوردن، خمیازه کشیدن با دهان نیمه باز و خوردن لقمه های کوچک، اقداماتی است که برای جلوگیری از تخریب بیشتر سطح مفصلی فک باید انجام داد.
وقتی فک در می رود
اگر مشکل فرد پیشرفته شود و به جراحی نیاز داشته باشد و فرد انجام چنین کاری را به تعویق بیندازد، احتمال دررفتگی عادتی فک وجود خواهد داشت. یعنی فک هر چند وقت یک بار یک مرتبه بیرون می آید و فرد مجبور می شود آن را جا بیندازد که این مساله آزاردهنده است. دررفتگی فک، حتی در زمان حرف زدن نیز می تواند به وجود بیاید. علاوه بر این، فردی که اقدام به درمان نمی کند، از غذا خوردن لذت نخواهد برد چون دائما با حرکات نابه جای فک و صدای آن مواجه خواهد شد.
از کجا باید فهمید؟
گاهی برخی از افراد به این مشکل مبتلا هستند ولی از آن خبر ندارند چون بیماری در مراحل اولیه وجود دارد و هنوز خود فرد صدا را نمی شود. تشخیص این مساله در مرحله اول با دندانپزشک است، ولی اگر فرد درمان را انجام ندهد، به راحتی می تواند در زمان غذا خوردن، متوجه صدا شود. البته برای پی بردن به این مساله، یک راه هم وجود دارد که می توان از آن کمک گرفت. برای این منظور باید از یک نفر خواست که رو به روی شما قرار گیرد و انگشت خود را روی مفصل گیجگاهی – مفصلی قرار دهد و شما در این حالت دهان خود را به آرامی باز کنید، چنانچه مفصل ایراد نداشته باشد، در راستای یک خط مستقیم باز خواهد شد، ولی در زمانی که اشکالی در مفصل وجود داشته باشد، دهان به سمت های مختلف (چپ و راست یا جلو و عقب) حرکت خواهد کرد. علاوه بر این، در چنین شرایطی به زیر انگشت آن فرد هم ضربه وارد خواهد شد.
کار ممکن است به جراحی بکشد
مشکل مفصل گیجگاهی ـ مفصلی هر چه زودتر تشخیص داده شود و درمان صورت بگیرد، دردسر کمتری را برای فرد به همراه دارد ولی در شرایطی که این مشکل پیشرفته شود، باید اقدامات درمانی جدی تری مثل جراحی را برای فرد در نظر گرفت. جراحی فک، در مراحل پیشرفته برای برخی از افراد در نظر گرفته می شود. قبل از انجام جراحی، باز هم باید به وضعیت دندان ها توجه کرد و اقدامات لازم را برای بهبود آنها انجام داد. نوع جراحی، به میزان تخریب بستگی دارد و روش های مختلفی برای این منظور در نظر گرفته می شود. گاهی برای درمان در حین جراحی، باید مفصل کوتاه شود و گاهی هم لازم است که قسمت های تخریب شده، توسط جراح ترمیم شوند. بعد از جراحی، صورت و فک را به گونه ای خاص به مدت حدود شش هفته می بندند و بعد از آن هم به بیمار فیزیوتراپی توصیه می شود. انتخاب یک جراح ماهر برای انجام چنین کاری ضروری است چون اگر جراحی بخوبی انجام نشود، احتمال فلج شدن نصف صورت و انحراف فک، وجود دارد.
رابطه گوش درد و فک درد
اگر مشکل مفصل گیجگاهی ـ فکی به مراحل پیشرفته برسد، این احتمال وجود دارد که فرد دچار گوش درد شود. هنگامی که فک پایین، بیش از اندازه به سمت بالا برود، سر کندیل به سمت عقب سر خواهد خورد که این مساله، درگیر شدن عصبی به نام کورداتمپانی را به همراه دارد که منجر به گوش درد می شود.
