آمار شگفت‌انگیز گردش مالی در فوتبال ایران

چند سالی هست که مردم خبرهایی از ارقام عجیب و غریب در فوتبال می‌شنوند؛ ارقامی که خیلی نسبتی با اوضاع زندگی‌شان ندارد و البته همزمان از مدیران فوتبالی صدای ناله «پول نیست» و «منابع مالی کم است» هم به گوش می‌رسد، اما حقیقت ماجرا چیست؟ گردش مالی فوتبال چقدر است؟

پاسخ به این سوال شاید خیلی راحت نباشد اما شاید راحت‌تر بتوان در مورد درآمد‌ها و هزینه‌های فدراسیون فوتبال صحبت کرد.

در آستانه مجمع عمومی فدراسیون فوتبال، ابهامات درباره صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی و بودجه این مجموعه در محافل ورزشی به اوج خود رسیده است و همه منتظر هستند ببینند آیا اعضای مجمع به جزئیات ابهامات به‌وجود‌آمده رسیدگی دقیق و کارشناسی خواهند کرد یا خیر.

 نگاهی به درآمد‌ها

درآمد حاصل از تبلیغات 517.500.000.000 ریال، درآمد حاصل از فروش بلیت 103.263.822.500 ریال، حق ثبت‌نام کلاس‌های فوتبال و عضو‌گیری 56.077.540.377ریال، حق شرکت در مسابقات 38.130.000.000  ریال، درآمد حاصل از جرایم باشگاه‌ها و انتقال بازیکن و مربیان 28.941.048.800 ریال، درآمد غیرنقدی اسپانسرینگ 5.058.150.000ریال، درآمد اختصاصی سازمان لیگ فوتسال18.911.919.000 ریال، برگزاری کلاس‌های مربیگری و آموزشی3.131.600.000 ریال، درآمد کمیته انضباطی 1.833.102.660 ریال، زیرگروه مناطق امید، جوانان، نوجوانان و نونهالان 4.000.000.000  ریال و درآمد حاصل از اجاره هتل آکادمی 2.937.386.137  ریال و درآمد حاصل از مرکز پزشکی 16.410.593.000 ریال است. همچنین 15.034.310.087  ریال درآمد فوتبال با عنوان «سایر» است که هیچ جزئیاتی درباره محتوای آن ارائه نشده است.

به این ترتیب با یک جمع و تفریق ساده مشخص می‌شود که از تاریخ 31/4/1395 تا تاریخ 31/4/1396 یعنی یک سال مالی فوتبال ایران در گروه تلفیقی فدراسیون، سازمان لیگ و کمیته فوتسال و سایر بخش‌ها مبلغ811.229.472.561 ریال درآمد داشته است.

این مبلغ در سال مالی منتهی به 31/4 /1395، 991.473.809.383 ریال بوده است. به این ترتیب فوتبال ایران از محل ارائه خدمات که جزئیات آن اشاره شد مبلغ 1.802.703.281.944 ریال درآمد داشته است. از این رقم 180 میلیارد تومانی در دو سال برای ارائه خدماتی که به جزئیات آن اشاره شد، سهم خالص فدراسیون فوتبال در سال مالی منتهی به 31/4/1395، 150.900.029.431 ریال و در سال مالی منتهی به 31/4/95، 207.328.506.539 ریال بوده است.

 برخی اعداد پارادوکسیکال!

یکی از عمده انتقادهای وارده به اسناد مالی فدراسیون فوتبال این است که صورت‌های مالی این مجموعه با اصول اولیه حسابداری تناقضی چشمگیر دارد و عامل به وجود آمدن علامت سوال‌های بزرگی می‌شود.

مثلا در بخش حساب‌ها و اسناد دریافتی، مبلغ ذخیره حساب‌های دریافتی اختلافی حدود 3.1 میلیارد تومانی با حساب‌های دریافتی نزد صندوق در گروه تلفیقی مالی دارد که در بخش‌های دیگر هم این اختلاف قابل رویت است.

جالب اینجاست که بعضی مفاد صورت‌های مالی و یادداشت‌های توضیحی با بودجه فدراسیون فوتبال همخوانی ندارد. در این‌باره می‌توان به ارقام عملکرد مندرج در صورت‌های مالی منتهی به 31/4/1396 اشاره کرد که همین ارقام با بودجه پیش‌بینی‌شده سال 97 اختلافات عدیده‌ای دارد.

 نکته دیگر این است که ارقام عملکردی طبق قوانین حسابرسی باید از صورت‌های مالی به بودجه منتقل شوند. به این ترتیب مشخص نیست ارقام عملکرد سال 96 که در صورت‌های مالی منعکس شده است چگونه و بر چه اساسی با ستون عملکرد سال 97 در بودجه تفاوت دارد!

یکی دیگر از ابهاماتی که با بررسی اسناد مالی به دست می‌آید این است که مازاد درآمد ناخالص در بودجه فدراسیون 42 میلیارد ریال ثبت شده اما در صورت‌های مالی 65 میلیارد ریال آمده است. این اختلاف دو میلیارد و 200 میلیون تومانی نکته‌ای است که باید دید علت آن چیست! به عبارت کلی مقایسه کلی بودجه فدراسیون فوتبال با صورت‌های مالی نشان می‌دهد که شفاف‌سازی لازم درباره مسائل مالی آن‌طور که انتظار می‌رود وجود ندارد و انتقادها و ایرادهایی اساسی به بودجه و صورت‌های مالی وارد است.

  برخی درآمد‌های دیگر

علاوه‌بر این درآمدها، فدراسیون فوتبال کمک‌های دریافتی از دستگاه‌های مختلف هم داشته است که پولی قابل توجهی را روانه حساب‌های بانکی این مجموعه کرده است.

جداول صورت‌های مالی فدراسیون فوتبال به خوبی نشان می‌دهد که این مجموعه برای سال مالی جدید(منتهی به 31/4/96) مبلغ  126. 364. 000. 000 ریال از وزارت ورزش، مبلغ 68. 605. 778. 200 ریال از کنفدراسیون فوتبال آسیا، مبلغ 147. 981. 407. 644 ریال از کمک‌های مردمی-سامانه هواداری، مبلغ 13. 415. 200. 000 ریال از کمک‌های مردمی-اشخاص ثالث، مبلغ 2. 144. 000. 000 از کمیته ملی المپیک، مبلغ 60. 000. 000. 000 ریال نهاد ریاست‌جمهوری، و مبلغ 23. 582. 602. 800 ریال از فدراسیون جهانی فوتبال فیفا دریافتی نقدی داشته است.

جمع این اعداد نشان می‌دهد که درآمد فدراسیون از این کمک‌ها رقمی معادل 442. 092. 988. 644 ریال بوده است. مجموعه چنین کمک‌های دریافتی در سال مالی گذشته( منتهی به 31/4/95) 219. 122. 931. 000 ریال بوده است که به این ترتیب در دو سال مجموع کمک‌های دریافتی فدراسیون فوتبال به عدد هنگفت و قابل توجه 661. 215. 919. 644  ریال می‌رسد.

  فوتبالی‌های پولدار

حالا با یک حساب و کتاب ساده مشخص می‌شود فوتبالی که مدیرانش معمولا برای کمبودها و مشکلاتی که با آن روبه‌رو می‌شوند مشکلات مالی و بی‌پولی را بهانه قرار می‌دهند‌، برای یک سال مالی از 31/4/95 تا 31/4/96 به صورت مجموع از محل کمک‌های دریافتی و درآمدهای حاصل از ارائه خدمات مبلغ  1. 253. 322. 461. 205 ریال درآمد داشته است. همین مجموع درآمد از دو محلی که به آن اشاره شد در سال مالی قبل مبلغ 1. 210. 596. 740. 383 ریال بوده است. به این ترتیب درآمد فوتبال ایران در دو سال گذشته 2. 463. 919. 201. 588 ریال بوده است. در توضیحی ساده‌تر 246 میلیارد و 391 میلیون و 920 هزار و 158 تومان!

همان‌طور که اشاره شد این اعداد عجیب و غریب فقط درآمدهای فوتبال ایران در دو سال گذشته است که نشان می‌دهد فوتبال با تمام مشکلات و اقتصاد بیماری که دارد پول‌های خوبی به دست آورده است. در چنین شرایطی مدیران فدراسیون فوتبال در یک قرارداد با شرکت ایران‌نوین فقط در دو سال 69 میلیارد تومان به این شرکت خسارت داده‌اند و هنوز بقیه مطالبات خود را از شرکت مذکور دریافت نکرده‌‌اند که البته برای 30 میلیارد تومان آن از دادگاه حکم گرفته‌اند.

قرارداد فصل گذشته با اسپانسر تبلیغات محیطی هم با اختلافات حقوقی روبه‌رو شده و طبق اعلام رسمی مقامات فوتبال کشور کار با این شرکت نیز به دادگاه کشیده شده است. البته برای داشتن فوتبالی پویا و همتراز با کشورهای پیشرفته حتی اگر این بودجه و درآمدها چند برابر هم شود باز هم برای بهتر شدن پول کم خواهد آمد.

با در نظر گرفتن قیمت میانگین 4 هزار تومان، اگر درآمدهای فدراسیون و سازمان لیگ را به دلار تبدیل کنیم به رقمی حدود 61. 5 میلیون دلار می‌رسیم که در فوتبال روز دنیا عدد بزرگی به حساب نمی‌آید. با تمام این عقب ماندگی‌های اقتصادی و مشکلاتی که در داخل کشور وجود دارد، باز هم مدیران فوتبال ایران توانسته‌اند شرایط خوبی را برای تیم‌های ملی و لیگ ایجاد کنند و فوتبال را در کشور سر پا نگه دارند.

 نگاهی به هزینه‌ها

نباید این نکته را فراموش کرد که فدراسیون فوتبال به همان اندازه‌ای که درآمد در یک سال یا دو سال گذشته داشته است، به همان میزان و شاید بیشتر هم هزینه داشته است. پرداختن به جزئیات درآمدها صرفا فقط به خاطر یادآوری این حقیقت بود که مدیران در این فوتبال پول کمی در نمی‌آورند و بدون شک درآمدزا‌ترین فدراسیون ورزشی کشور به حساب می‌آیند. منتهی بحث اصلی مدیریت این درآمدها و چگونگی هزینه‌هاست.

به‌عنوان مثال در شرایط کنونی از ابتدای شهریور ماه سال جاری تاکنون حساب‌های بانکی سازمان لیگ به خاطر بدهی مالیاتی 147 میلیارد تومانی مسدود شده است که برای رسیدگی به این پرونده کار حتی به دفتر وزیر اقتصاد و دارایی نیز کشیده شده است. مدیران به‌عنوان مثال با شرکت ایران‌نوین برای قرارداد تبلیغات محیطی قراردادی 160 میلیارد تومانی برای دو سال امضا کردند که فقط همان‌طور که اشاره شد از مجموع این قرارداد 69 میلیارد تومان خسارت به شرکت مذکور به دلایلی که جزئیات آن شفاف‌سازی نشده داده شده و بخش عمده دیگری از طلب هنوز استیفا نشده است. از طرفی اداره مالیات برای قرارداد 160 میلیارد تومانی مالیات تعیین کرده است.

از نظر بسیاری از کارشناسان بسیاری از مشکلاتی که مدیران فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ با آن روبه‌رو هستند، ‌شفاف نبودن دقیق صورت‌های مالی عملکرد مدیریتی آنهاست. به‌عنوان مثال مطالبات از اسپانسرهای تبلیغاتی در صورت‌های مالی منتهی به تاریخ 31/4/96 به‌عنوان ذخیره در حساب‌ها آمده است اما هیچ توضیحی درباره چگونگی وصول این مطالبات ارائه نشده است. یا اینکه مدیران هنوز نتوانسته‌اند ریالی از درآمد قابل توجه حق پخش تلویزیونی از صدا و سیما دریافت کنند اما اداره مالیات برای آنها مالیات تعیین کرده است.

درباره حق پخش تلویزیونی ذکر این نکته هم ضروری است که در صورت رسیدن به یک توافق جامع و مناسب فوتبال ایران، درآمدهای فوتبال کشور افزایشی چشم‌گیر خواهد داشت و بسیاری از مشکلات باشگاه‌ها و فدراسیون با دریافت حق پخش تلویزیونی حل خواهد شد.

افزایش 60 درصدی حقوق فدراسیونی‌ها

درباره هزینه‌های فدراسیون به چند اتفاق جالب توجه هم باید اشاره کرد. هزینه‌های اداری و عمرانی فوتبال در سال مالی منتهی به 31/4/96 مبلغ 111. 579. 330. 788 ریال بوده است. این مبلغ برای سال مالی منتهی به 31/4/95 مبلغ 76. 967. 977. 362 در صورت‌های مالی ذکر شده است که به رویت مجموع نشان می‌دهد در دو سال چیزی حدود 18 میلیارد تومان هزینه‌های اداری و عمومی و عمرانی فوتبال شده است. نکته جالب توجه اینجاست که هزینه حقوق و مزایای پرسنل تا 31/4/96 مبلغ 72. 805. 445. 001 ریال بوده است. این رقم در سال مالی قبل 43. 629. 370. 905 ریال بوده است که مشخص می‌شود در یک سال هزینه‌های حقوق و مزایای پرسنل 2. 9 میلیارد تومان افزایش داشته است که این مبلغ جدید خبر از افزایش بیش از 60 درصدی حقوق و مزایا می‌دهد.

فدراسیون فوتبال برای قرارداد مربیان داخلی و خارجی طرف قرارداد خود در سال مالی منتهی به 31/4/96 مبلغ 64. 528. 848. 374 ریال و در سال مالی قبل 97. 306. 641. 736 ریال هزینه کرده است. به این ترتیب کادر فنی تیم‌های ملی مختلف در دو سال نزدیک به 16 میلیارد تومان دریافتی داشته‌اند و جالب اینجاست که هنوز هم طلب‌هایی از قرارداد خود دارند. همچنین در دو سال گذشته حدود 22 میلیارد تومان صرف هزینه‌های فرهنگی شده است. شرکت برهان‌مبین که در ماه‌های اخیر جنجال‌های زیادی درباره فعالیت‌هایش وجود داشته از درآمد بلیت فروشی مسابقات در دو سال نزدیک به 4. 2 میلیارد تومان پول دریافت کرده است. نزدیک به 19 میلیارد تومان هزینه اداری و پشتیبانی در دو سال شده است. در بخش فعالیت‌های بین‌المللی و مسابقات و اردوهای خارجی در دو سال نزدیک به 31 میلیارد تومان هزینه شده است. این موارد تنها بخشی از هزینه‌هایی است که مدیران مجبور هستند سالانه در فوتبال انجام دهند.

منبع: روزنامه فرهیختگان