وحدت یا انشقاق در الدعوة؛ کشمکش العبادی و مالکی به کجا میکشد؟
به گزارش ایسنا، با این حال برخی از مقامات حزبالدعوه تاکید کردهاند که این حزب دو لیست را در انتخابات آینده معرفی خواهد کرد که یکی «ائتلاف دولت قانون» به ریاست نوری مالکی، دبیرکل حزب الدعوه و دیگری به ریاست حیدر العبادی خواهد بود اما رسما عنوان لیست «حزب الدعوه» صرفا به لیست العبادی تخصیص خواهد یافت و هیچ گروه دیگری (از جمله اعضای حزب الدعوه که در گذشته از آن جدا شدهاند) حق ندارند از این نام برای لیستهای خود استفاده کنند.
درباره این تصمیم رهبران حزب الدعوه گمانهزنیهای بسیاری وجود دارد؛ یک دیدگاه این است که این اقدام حزب الدعوه بدین معناست که لیست العبادی نماینده سیاسی و فکری حزب الدعوه است و لیست ائتلاف دولت قانون چنین ویژگی نخواهد داشت. به عبارت دیگر کسانی که وارد لیست مالکی شوند، به تدریج از حزب الدعوه اخراج خواهند شد. لذا میتوان این اقدام را نوعی شکاف آرام و بدون تشنج توصیف کرد.
برخی منابع در داخل حزب نیز گزارش دادهاند که اعضای شورای رهبری حزب الدعوه در مورد معرفی همزمان دو لیست به توافق رسیدهاند و به تمام اعضای حزب ابلاغ شده است که در ورود به هرکدام از این دو لیست کاملا آزاد هستند اما با توجه به تعویق افتادن کنگره عمومی حزب الدعوه که قرار بود تصمیمگیریهای مهمی در مورد ساختار کلی حزب در آن انجام شود، به نظر میرسد رهبران حزب الدعوه چارهای به جز پذیرش واقعیت موجود ندارند.
گمانهزنی دیگری که وجود دارد این است که اگر این توافق میان رهبران حزب الدعوه در مورد معرفی همزمان دو لیست واقعی باشد، نتیجه آن اتحاد دو لیست پس از انتخابات خواهد بود. در این صورت میتوان گفت که شورای رهبری حزب الدعوه با ذکاوت خاصی تلاش میکند حداکثر آراء را از آنِ حزب کنند. پس از انتخابات آراء هر کدام از این دو لیست مشخص خواهد شد و لیست برنده همه امور را به دست میگیرد و لیست دوم در راستای حفظ منافع حزب باید از لیست اول حمایت کند. طبق گزارشهای به دست آمده ادغام دو لیست حزب الدعوه پس از انتخابات نتایج زیر را در بر خواهد داشت:
بر اساس این گمانهزنی، تصمیم شورای رهبری حزب الدعوه این است این است که هر دو لیست (دو تفکر و رویکرد) در انتخابات شرکت کرده و شانس خود را در این رقابت رسمی و علنی امتحان کنند. لذا نتیجه انتخابات مشخص خواهد کرد کدام گروه تشکیل کابینه را به عهده خواهد گرفت. لیست بازنده نیز میتواند از لیست برنده حمایت کند و منافع سیاسی خود را تضمین نماید. در این صورت وحدت حزب الدعوه حفظ میشود و از شکاف آن جلوگیری میشود و در آینده لیست بازنده به تدریج در لیست برنده ادغام میشود و کنگره عمومی حزب بدون هیچ مشکل خاصی برگزار خواهد شد.
اصول سیاسی مورد پذیرش نوری مالکی و همفکران او در میان رهبران و اعضای حزب الدعوه، با باورهای سیاسی حیدر العبادی و همفکران او در میان کادر حزب الدعوه کاملا متفاوت است. عملکرد این دو نفر نماینده دو مکتب و دو تفکر متفاوت است که در حال حاضر در داخل حزب الدعوه وجود دارند لذا ادغام این دو تفکر کار آسانی نیست، حتی اگر پس از انتخابات برای حفظ منافع سیاسی حزب، هر دو لیست انتخاباتی متحد شوند.
با این حال مشکل دیگری در این بین وجود دارد؛ ممکن است یکی از دو لیست با پذیرش شکست به لیست دوم بپیوندد و همه منافع و پستها را به لیست برنده بسپارد اما ادغام کامل دو لیست و تقسیم مساوی منافع سیاسی میان آنها ممکن نیست زیرا این دو تفکر از ریشه با هم تفاوت دارند و تلاش برای ادغام آنها پس از انتخابات نیز به باور بسیاری بینتیجه خواهد بود. بخصوص اینکه بسیاری از عوامل بین المللی مخالف این ادغام هستند. برخی از بازیگران منطقهای نیز در صورت وقوع چنین ادغامی برنامههای خود را تغییر خواهند داد. بازیگران داخلی نیز هرگز این اتحاد را نمیپذیرند و ممکن است تمام دستاوردهای محقق شده مانند آزادسازی عراق و نابودی داعش و وحدت عراق (که حزب الدعوه آنها را دستاوردهای سیاسی و نظامی خود میداند) از بین برود و حزب الدعوه به احتکار قدرت و حکومت متهم شود.
به گفته تحلیلگران سیاسی رهبران حزب الدعوه ناچارند یکی از این دو مسیر را در پیش بگیرند، یا اینکه هر دو جناح را حفظ کرده و با این کار منافع سیاسی زیادی را که در طول چهار سال گذشته در سطح داخلی و منطقهای و جهانی به دست آوردهاند، از دست بدهند و تجربه موفق چهار سال گذشته را در معرض نابودی قرار دهند و یا اینکه منافع عالی حزب و کشور را در اولویت قرار داده و یکی از دو مکتب فکری و سیاسی را برگزینند که بیشترین طرفدار را خواهد داشت.
علاوه بر تمام نکات یاد شده، العبادی هنوز تا این تاریخ هیچ لیستی را در کمیته عالی انتخابات عراق ثبت نکرده و این تاخیر یکی از نقاط ضعف او به شمار میرود و سوالات زیادی را مطرح میکند، از جمله سوال درباره عدم موفقیت او در تشکیل فهرست انتخاباتی و یا احساس ناتوانی در رویارویی با نوری مالکی.
در روزهای معدود باقیمانده از مهلت معرفی لیستها و تشکلات انتخاباتی، مشخص خواهد شد کدام یک از این احتمالات واقعیت دارد. گرچه طبق آخرین گزارشهای منابع حزبی، العبادی تصمیم گرفته است لیستی به نام «النصر و الاصلاح» تشکیل دهد اما منتظر اعلام نظر رسمی کمیته عالی انتخابات عراق است زیرا تا این لحظه مجوز مشارکت دو لیست انتخاباتی از سوی یک حزب صادر نشده است.