نجات برجام با تحریم ایران
امیر ساعدی داریان: اروپایی‌ها دست‌به‌کار شده‌اند؛ پیش از آنکه دیر شود و فرصت جلب نظر دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا از دست برود؛ فرصت راضی کردن او به ماندن در برجام و حفظ توافق هسته‌ای؛ آن‌هم با برنامه‌ریزی برای اعمال تحریم‌های تازه علیه جمهوری اسلامی ایران.
ضرب‌الاجل 12 ژانویه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا درباره توافق هسته‌ای بار دیگر نگرانی‌ها درباره آینده این توافق را افزایش داده به‌ویژه نزد طرف‌های دیگر این توافق که تاکنون تلاش بسیاری برای حفظ آن داشته‌اند.
در همین حال اروپایی‌های از هراس اینکه رئیس‌جمهوری آمریکا شاید سر حرف خود در خروج از برجام در صورت عدم‌تغییر و حفظ ساختار فعلی بمانند به تکاپو افتاده‌اند تا به هر شکل ممکن حرارت ترامپ را فرونشانند.
اروپایی‌ها گمان می‌کنند که هنوز می‌توانند به آینده برجام امیدوار باشند و این توافق را از خطر نابودی کامل در همان سال‌های ابتدای عمرش پیش از آن حتی به بلوغ برسد نجات دهند، آن‌هم با همراه شدن باسیاست‌های ترامپ درباره ایران.
در همین راستا فرانسه، آلمان، بریتانیا و اتحادیه اروپا در حال برنامه‌ریزی حول این محور هستند که چطور نگرانی‌های عمیق رئیس‌جمهوری آمریکا در رابطه با برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را برطرف کنند و یا در پایان دوره برخی از محدودیت‌ها برای ایران - در چارچوب برجام- چه‌کاری باید انجام دهند.
پیش‌ازاین ابتدا فرانسوی‌ها نسبت به برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران ابراز نگرانی کرده بودند و خواستار اعمال محدودیت‌هایی برای مهار برنامه موشکی جمهوری اسلامی شدند. بر همین اساس امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در دیدارها و تماس‌هایی که با همتایی آمریکایی‌اش داشت، ضمن تأکید بر درک نگرانی‌های واشنگتن نسبت به برنامه موشکی ایران، خواستار ازسرگیری مذاکراتی با ایران خارج از چارچوب برنامه هسته‌ای به‌منظور دستیابی به توافقی همچون برجام شده بود.
رئیس‌جمهوری فرانسه همچنین در سفری که به خاورمیانه داشت در کنفرانس خبری در کشور امارات با تأکید بر اینکه «باید با ایران در مورد برنامه موشکی‌اش وارد گفت‌وگو شد» گفته بود: «اعمال تحریم‌ها علیه ایران می‌تواند گزینه‌ای برای پاسخ به برنامه موشکی ایران باشد.» این سخنان ماکرون در حالی مطرح شد که او همچنان فرانسه را متعهد به توافق هسته‌ای دانسته و بر پایبندی تمامی طرف‌ها بر حفظ این توافق تأکید داشت.
بر این اساس آنچه از سخنان و مواضع فرانسوی‌ها می‌توان برداشت کرد، این است که آن‌ها همچنان خواستار حفظ برجام هستند؛ البته با روش خودشان یعنی پاسخ دادن به نگرانی‌های رئیس‌جمهوری آمریکا و آرام کردن او در رابطه با تهدید پاره کردن برجام.
این روش به نظر می‌رسد اکنون طرفداران تازه‌ای پیداکرده است. در همین راستا اخباری منتشرشده است که حکایت از آن دارد، آلمانی‌ها مشتری این روش شده‌اند و به‌واسطه آن خواستار حفظ برجام هستند.
همین چند روز پیش بود که اشپیگل خبر داد که مقام‌های آلمانی در رایزنی با همتایان اروپایی خود برای پیشگیری از لغو برجام توسط ترامپ و خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، خواهان وضع تحریم‌های جدی علیه ایران هستند.
بر اساس اعلام دیپلمات‌های اروپایی در بروکسل مقام‌های آلمانی به همراه همتایان فرانسوی و انگلیسی خود پیگیر وضع تحریم‌های جدیدی هستند تا به آمریکا نشان دهند متحدان اروپایی واشنگتن تهدید جدید رئیس‌جمهور ترامپ را جدی گرفته‌اند. بر اساس گزارش اشپیگل، آلمان قصد دارد ایران را به دلیل برنامه موشک‌های بالستیک آن و دخالت در درگیری‌های خاورمیانه ازجمله یمن و سوریه، مجازات کند.
این تلاش تازه آلمان برای اعمال تحریم علیه ایران در حالی است که تا پیش‌ازاین آن‌ها مواضعی به‌مراتب نرم‌تر در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی در قبال جمهوری اسلامی ایران داشتند؛ بنابراین اینکه کشوری همچون آلمان طرفدار چنین روشی برای حفظ برجام شده است خود حکایت از آن دارد که روی این روش اروپایی‌ها می‌توانند به‌اتفاق نظر برسند و آن را درنهایت عملیاتی کند.
این به آن معنا است که درنهایت تهدیدهای ترامپ علیه برجام توانسته مواضع اروپا و آمریکا را به هم نزدیک کند و اکنون چه به بهانه حفظ برجام و چه به بهانه پاسخ به نگرانی‌هایی رئیس‌جمهوری آمریکا، برنامه موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران برای اروپایی‌ها هم همچون آمریکا تبدیل به یک مسئله شده است و قرار است این مسئله به اهرم فشاری علیه جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود.
در صورت اقدام عملی اروپایی در رابطه با برنامه موشکی ایران و اعمال تحریم‌های تازه آن‌هم در شرایطی که جمهوری اسلامی ایران برنامه دفاعی خود را غیرقابل‌مذاکره می‌داند، باید این نزدیکی اروپا و آمریکا را پایانی بر همکاری‌های اروپا با ایران در چارچوب توافق هسته‌ای نیز تلقی کرد چراکه این روش به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند تضمین‌کننده آینده برجام باشد بلکه برعکس سرآغازی است بر زیاد خواهی دیگر.
