«کَسَگم» بمب جدید اینستاگرام/ لودگی به جای طنز! + عکس
اما برخی موضوعات و حجم استقبال از آن، از سوی مردم علیرغم میل باطنیام مرا بر آن داشت که با توجه به رسالت رسانهای در موردی دست به قلم بشوم و از شخصی بنویسم که حتی خود احساس مطلوبی به آن نداشته باشم.
چند روزی بود که واژه «کَسَگَم» را در جمعها و مکانهای مختلف از راننده تاکسی گرفته تا همکاران مطبوعاتی و حتی پزشک بیمارستان که به اجبار برای دقایقی باید در اتاقش به سر میبردم، میشنیدم. به کار بردن این واژه معمولاً در اکثر مواقع با خنده و ریسههای حاضران همراه میشد. از آنجا که این واژه از لحاظ فرهنگی و گویش مادری قرابت و نزدیکی با فرهنگ و قوم من داشت و از سوی دیگر روحیه جستجوگرانه رسانهای، من را بر آن داشت که ریشه واژه «کَسَگَم» را دنبال کنم. پس ازپرسوجو اندکی به ویدیویی که در فضای مجازی با حجم بالایی دست به دست میشد، رسیدم.
ویدیوی یاد شده تصاویر مردی را نشان میداد که با لهجه یکی از شهرهای غربی کشور، با غوغاسالاری و الفاظ رکیک و نامناسب ظاهرا شخص خاصی را تهدید میکرد و برای او خط و نشان میکشید. از مضمون و محتوای سخیف ویدیوی یاد شده که طرفداران زیادی نیز پیدا کرده است بگذریم، آن چیزی که موضوع را غم انگیز میکرد حجم استقبال از این ویدیوی یک دقیقهای بود که حاوی اراجیف غیرقابل نشری است، و غمانگیزتر آن است که این ادبیات سخیف، از منظر طنز کلامی توانست در فرهنگ شفاهی و محاورهای، مخاطبان و طرفداران بسیاری را به خود جذب کند.
قصه تلخ ماجرا اینجاست که چه اتفاقی برای تفکر نسل ما افتاده است که تماشای نمایش یک دقیقهای کَسَگَم نه تنها سخیف نیست، بلکه به کاممان شیرین هم میآید؟
نهادهای عریض و طویل فرهنگی و مذهبی ما با بودجههای میلیاردی و کلان خود در این چهار دهه نسل ما را چگونه پرورش و ارشاد کردهاند که این گونه جذب حرکات و ادبیاتی میشویم که در فرهنگ و جامعه به ظاهر ارزشی ما نباید جایی میداشت.
100 هزار فالوئر در کمتر از 12 ساعت
جالب است بدانید این شخص که به «علی کَسَگَم» معروف است، در آخرین ساعات شب 16بهمن پیچ اینستاگرامی خود را راهاندازی کرد و کمتر از 12ساعت هواداران و دنبال کنندگان او در فضای مجازی به بیش از 100هزار نفر رسید. یعنی تقریبا در هر سه ثانیه یک نفر جذب جملات و کاریزمای شخصیتی این شخص شدهاند. استقبال 100هزار نفری از پیج یاد شده در کمتر از 12ساعت، گواه این موضوع است که علی کَسَگَم قهرمان و سوپرمن خیلیها یا به نوعی سخنگو و نماد تفکر و علایق نسل ما در کشور شده است. حال این سوال پیش میآید که مدیران فرهنگی ما در این سالها که بودجه، قدرت اجرایی و انواع و اقسام رسانههای دیداری و شنیداری در اختیار داشتهاند چه عملکردی از خود به جا گذاشته که اینچنین ضد ارزشها برای برخی ارزشمند و قابل پیگیری شده است؟ بودجه فرهنگی کشور کجا هزینه شده است که حالا اگر همه بدنه کارمندان و مدیران و سیاستگذاران نهادهای فرهنگی و اجتماعی با هم متحد شوند و تمام ابزار رسانهای موجود را نیز به کار بگیرند نمیتوانند کانال یا پیجی بسازند که از ۱۲شب تا صبح، یعنی در کمتر از ۱۲ساعت بیش از 100 هزار عضو بگیرد و یک میلیون بازدید و فوروارد داشته باشد و دهها هزار نظر نیز درمورد آن ثبت شود. در ویدیوی منتشر شده از سوی علی کَسَگَم، او با ادبیات سخیف و لات مسلکانه فحش داد، تهدید کرد، خط و نشان کشید، دستگیر شد و درنهایت آزاد شد، اما پایهگذار رویه جدیدی از ادبیات و طنز و فرهنگ برای بسیاری از مردم ما، نه تنها در استان و شهر محل سکونتش، بلکه در کل کشور شد.
ناسزا، شایسته جامعه سالم نیست
یک جامعهشناس در این رابطه به همدلی گفت: در فضای مجازی کنشها و واکنشهایی از سوی برخی کاربران ثبت یا بارگذاری میشود که نیاز به بررسی عمیق اجتماعی دارد. برخی از ادبیات استفاده شده در فضای مجازی عمدتا دور از عرف و اخلاق است. اتفاقی که به لحاظ روانشناسی اجتماعی باید آسیبشناسی شود. «فرناز آزادی» درباره نوعی از فرهنگی که در فضای مجازی وجود دارد و باعث به وجود آمدن چنین واکنشهایی از جانب عدهای از کاربران میشود، گفت: این از مشخصههای جامعهای است که زیاد گفتمان آزاد به شکل رسمی و علنی در آن جاری نیست. بنابراین وقتی فضاهای غیر علنیتر در اختیار قرار داده میشود برخوردها و تهدیدها شکل شفاف و صریحی پیدا میکند که در برخی موارد مانند جریان علی کَسَگَم شکل آنارشیستی و لمپنی پیدا میکند.
این جامعهشناس با بیان اینکه ناسزا گفتن، تحقیر و تخریب کردن، شایسته جامعه سالم نیست، افزود: ظهور شخصیتهایی مانند علی کَسَگَم نشاندهنده ناموفق بودن سیاستهای فرهنگی و آموزشی کشور است. دیده شدن این افراد نتیجه محدودیت و سانسور برخی شخصیتهای فرهنگی هنری شناخته شده در کشور است که اجازه ظهور یا دیده نشدن به دلایل واهی به آنان داده نمیشود. وی به سختگیریها در مورد ارائه مجوز کنسرت در برخی از شهرها اشاره میکند و میگوید: اکثر موضوعات فرهنگی، موضوعات روان سیالی هستند. اگر در جایی جلوی آنها سد ایجاد کنند از مسیر خود منحرف شده و در جایی دیگر که حتی شاید مطلوب نباشد خود را نشان میدهد. حالا آخرین ویدئویی که در اینستاگرام این شخص منتشر شده بیش از یک میلیون بازدیدکننده داشتهاست. راستی کَسَگَم چه گفت و چه ویدیویی منتشر کرد که حالا اینگونه طرفدار پیدا کرد؟ جملات کَسَگَم چه بود که اینگونه از سوی مردم پسندیده و دیده شد. ادبیات به کار رفته در صحبتهای او به چه صورت بود که حالا نقل اکثر مجالس شده است و با کوچکترین پست یا ویدیویی در شبکههای اجتماعی سیل جمعیت به سویش جذب میشوند. شاید لازم باشد دستگاههای متولی فرهنگ و اندیشه ساعتی به عملکرد خودشان، اعمال محدودیتهای متعصبانهشان، حذف نخبگان فرهنگی کشور، شیوه برخورد با منتقدان هنری و فرهنگی، نبود بسترهای همفکری فرهنگی، علامه دهر بودن مدیران فرهنگی و دلایل این عقب گرد فاجعهآمیز فکر کنیم. بیم آن میرود با توجه به حجم استقبال و شیوع گویش این فرد، سبک و شیوه گفتارش بر ادبیات ما نیز تاثیر بگذارد و در فرداهای دور یا نردیک هر کدام از ما به اربابرجوعهایمان بگوییم «میدانم برات مشکل پیش آمده کَسَگَم که به ما مراجعه کردی اما میدم پراته قیچی بکنن.» امیدوارم با نوشتن این گزارش طرفداران و حامیان کسگم، مشکلی برایمان پیش نیاورند! جالب است بدانید تا لحظه نگارش این گزارش، 20هزار نفر دیگر به دنبالکنندگان پیج اینستاگرامی او پیوستند.