نیویورک تایمز:ترامپ با تحقیر برجام، توافق با کره شمالی را سخت تر می کند

ایرنا؛ 'دیوید ای. سانجر' دیروز (یکشنبه) در ادامه تفسیری در روزنامه آمریکایی با عنوان 'چگونه ترامپ با تحقیر برجام، توافق با کره شمالی را حتی دشوارتر می سازد'، افزود: سالهاست که ایران شاهد است کره شمالی یک زرادخانه عظیم هسته ای می سازد و دائما با غرب توافق می بندد و دائما آنها را می شکند.

بدیهی است که ایران با دقت نظر در همه این وقایع، درس خود را خوب آموخته است و درمی یابد که جهان برای متوقف کردن هر دو کشور آماده انجام چه کاری است ضمن آنکه دنیا اصلا آماده خطر کردن هم نیست .

درس توافق هسته ای ایران تجربه پندآموزی برای کره شمالی بود. ایران در این توافق موافقت کرد که برای 15 سال بر روی امیال هسته ایش سرپوش بگذارد تا ببیند آیا میوه های اقتصادی که از 'برجام' خواهد چید، ارزش مهر و موم کردن توانمندی های هسته ایش را دارد یا نه.

ترامپ توافق هسته ای ایران را یک 'فاجعه' خوانده است.

در این میانه، بخصوص کره شمالی مشتاقانه منتظر است ببیند آیا ترامپ در ماه مه (اردیبهشت) مهلت 90 روزه برای تصمیم گیری در مورد رها کردن توافق را تمدید خواهد کرد یا نه.

در عین حال در همان ماه، آنطور که ترامپ برنامه ریزی کرده است، وی با 'کیم جونگ اون' دیکتاتور کره شمالی رو در رو دیدار خواهد کرد. این اولین دیدار رئیس جمهوری از آمریکا با رهبر کره شمالی خواهد بود. ترامپ به توانایی خود مطمئن است و باور دارد که می تواند دست به کاری بزند که هیچیک از مقامهای سلف او نتوانستند آن را انجام دهند و آن، قانع ساختن کره شمالی به خلع سلاح هسته ای است.

'رابرت اس. لیتواک' مدیر مطالعات امنیت بین الملل' در 'مرکز وودرو ویلسون' می گوید 'چقدر مسخره است. مردی که کتاب هنر معامله کردن را نوشته است در مقابل توافق ایران موضع گیری کرده و می گوید که این توافق بدترین توافق در تاریخ است. حال همین آدم مدعی است که می تواند با طرفی که به مراتب سخت تر است به توافقی بهتر در مقایسه با برجام برسد'.

'مایک پومپئو' مدیر کل 'سیا' هم روز یکشنبه در گفت وگو با شبکه خبری CBS صحبتهایی را مطرح کرد و سنگی فوق العاده بزرگ پیش پای رئیسش انداخت و اعلام کرد که ترامپ با توجه به نفرت شدیدی که از برجام دارد، حتما باید توافقی که با 'کیم' می بندد، به مراتب بهتر باشد.

پومپئو گفت 'من فکر می کنم حتما باید این طور باشد'.

او اضافه کرد که به نظرش ترامپ از موضع بسیار قویتری با کیم مذاکره خواهد کرد.

البته این اظهار نظر جای بحث دارد.

کیم کار دیپلماتیک را در این زمینه از مدتها قبل آغاز کرده و آمریکا هم بابت شجاعت کیم بشدت شگفت زده شده است. اگر ترامپ از برجام خارج شود، آنگاه کیم هم مردد خواهد شد که چرا بیاید و با آمریکا توافق امضا کند و آنگاه رئیس جمهوری بعدی در آمریکا روی کار بیاید و دوشاخه این توافق و هر توافق ممکن دیگر را از برق بیرون بکشد.

ترامپ تا 12 مه (22 اردیبهشت) فرصت دارد تصمیم بگیرد آیا از توافق ایران خارج بشود یا نه. مقامات آمریکایی اطلاع داده اند که اگر متحدان اروپایی آمریکا توافق کنند بطور یک جانبه برنامه موشکی ایران را در هم بکوبند و توافق را مجددا به مذاکره بگذارند و محدودیتهای جدیدی را برای ابد بر توانمندی ساخت سلاح هسته ای ایران اعمال نمایند؛ آنگاه ترامپ هم از تصمیم خود صرف نظر می کند.

انگلیس و فرانسه میلی به همراه شدن با آمریکا در این زمینه ندارند. آنها می گویند که برجام دارد خوب کار می کند و اگر تقاضای یک جانبه ای در این توافق مطرح شود؛ امکان دارد آن را از کار بیاندازد. آلمان هم که اصلا طفره می رود و می گوید که تمدید مدت زمان اعتبار توافق مستلزم مذاکراتی جدید است و امتیازاتی جدید.

اما از طرفی هم اگر ترامپ به توافق ایران بچسبد همانطور که دستیاران ارشدش از او خواسته اند، آنگاه چالش او متفاوت خواهد بود.

در صورت ماندن ترامپ در برجام'، او مجبور خواهد بود با کره شمالی توافقی ببندد به مراتب سخت تر از توافق با ایران. ترامپ توافق هسته ای ایران را 'ساده انگارانه، ناقص و خطرناک' خوانده است. نظر به اینکه کره شمالی همین حالا هم سلاح هسته ای دارد، با این حساب کار با او به مراتب دشوارتر خواهد بود.

کره شمالی طبق برآوردهایی دست کم 20 سلاح هسته ای دارد. 'آژانس اطلاعات دفاعی' (آمریکا) تعداد این سلاح ها را 60 قبضه برآورد کرده است، اما ایران هرگز چنین سلاحهایی تولید نکرده است.

کره شمالی هم پلوتونیوم تولید کرده است هم اورانیوم. 'سیا' به کره شمالی مظنون است که شماری از این سلاحها را در سایتهای مخفی تولید کرده است. ایران حدود 97 درصد از انبار اورانیوم غنی شده اش را رها کرد. این همان ماده ای بود که جهان وحشت داشت می تواند به مرحله ساخت بمب برسد.

اما در مورد کره شمالی اینطور نیست. حتی با اعمال سفت و سخت ترین رژیم های بازرسی هم به زحمت می توان مطمئن شد که برنامه هسته ای کره شمالی حقیقتا مرده است.

همین ظن در مورد ایران هم وجود داشت. به همین جهت ایران به بازرسان اجازه داد که در سطح کشور پرسه بزنند، اما کره شمالی هرگز یک چنین اجازه ای را نداده است.

تنها سایت هسته ای که کره شمالی اجازه بازدید بازرسان بین المللی را از آن داد، رآکتور اصلی هسته ای 'یونگبیون' بود که آن هم اندکی بعد بازرسان را از کشور بیرون کرد.

یک تفاوت عمده دیگر در مورد مذاکرات هسته ای ایران و کره شمالی هم در این است که مذاکرات ایران چند ماه در قالب گفت و گوهای سری و پشت پرده انجام شد و بعد از آن با دو سال مذاکرات آشکار پیگیری شد. منتها جنبه مثبت این مذاکرات، وحدت شیوه و موضع متحد در میان طرفهای ایران بود شامل آمریکا، اروپایی ها، چین و روسیه.

اما در مورد کره شمالی هیچیک از این شرایط وجود ندارد.

'کریستوفر هیل' مذاکره کننده آمریکایی در مذاکرات هسته ای کره شمالی در دولت 'جرج بوش' در این باره معتقد است 'اگر ترامپ موفق شود کره ای ها را قانع کند دست از کاری که دارند انجام می دهند، بکشند و احتمالا هم یک جدول زمانی برای اقدامات بعدی معین کنند، گام بزرگی در کند کردن برنامه هسته ای کره شمالی برداشته است'.

هیل یادآور می شود 'اما حتی با این اقدام هم نمی توان به آن چیزی که ایران با آن توافق کرد، حتی نزدیک شد'.

بخشی از مشکل این است که تجربه کره شمالی در برنامه هسته ای بسیار عمیق و طولانی است. کره شمالی در زمینه توانمندی هسته ای آنقدر مهارت پیدا کرده است که حتی اگر هم امتیازی به آن داده شود که بسیار هم بزرگ خواهد بود را به هم خواهد زد.

آمریکا در سال 1944 در دولت 'بیل کلینتون' با کره شمالی به توافق رسید و او را از رسیدن به بمب از راه فرعی منع کرد، اما کره شمالی مخفیانه با دانشمند هسته ای پاکستان 'عبدالقدیر خان' توافق بست و راه دیگری را برای ساخت سلاح هسته ای از او آموخت.

هنگامی که هیل در ماههای پایانی دولت بوش مشغول مذاکره با کره شمالی بود، کره ای با منفجر کردن برج خنک کننده شان در رآکتور یونگهاپ، ثابت کردند که در عزمشان جدیند. صحنه این انفجار از تلویزیون هم پخش شد. پیشرفت برنامه هسته ای کره شمالی نه تنها کند نشد بلکه رآکتور یونگبیون تقویت هم شد و سالهاست که دارد کار می کند.

امروز هم مشکل ترامپ عمیقتر است.

در مورد ایران، دو ایراد اساسی که ترامپ به توافق هسته ای ایران می گیرد این است که این توافق چرا دائمی نیست و چرا به اندازه کافی جامع نیست.

ترامپ می گوید که چرا این توافق کاری به حمل سلاح از ایران برای 'حزب الله' و برای 'بشار اسد' ندارد. او می گوید که چرا این توافق کاری به نقض صریح حقوق بشر توسط رژیم ایران ندارد.

با این حساب در مورد کره شمالی، کار ترامپ برای احراز تمام این الزامات در یک توافق ممکن بس سخت تر خواهد بود.

' لیتواک' در باب این مسئله می گوید 'در موضوع کره شمالی هیچ کس تا به حال نگفته است که دورنمای توافق چه خواهد بود. اما با توجه به ناقص بودن تجربه توافق با ایران و ایرادهایی که منتقدان این توافق بر آن وارد دانسته اند، این بار در توافق با کره شمالی احتمالا جانب احتیاط رعایت خواهد شد و مشکلاتی فراتر از صرفا مشکل هسته ای این کشور را رفع و رجوع خواهد کرد'.

توافقی که با کره شمالی امضا خواهد شد احتمالا شامل توقف صدور سلاح شیمیایی به سوریه (طبق ادعای غرب) و توقف صدور مواد و سلاحهای هسته ای و موشکی این کشور هم خواهد شد. این توافق امکان دارد شامل حذف هزاران قبضه سلاح متعارف توپخانه ای شود که هم اکنون در منطقه ای که معین شده غیر نظامی باشد، مستقرند. این سلاحها تماما به سمت سئول نشانه گیری شده اند.

ترامپ فقط راجع به این صحبت می کند که کره شمالی در هر مذاکره ای دست از چه چیزی خواهد کشید. کره شمالی هم تمام اصرارش بر این است که آمریکا نیروهایش را از کره جنوبی خارج کند. شاید کره شمالی با یک پیمان صلح موافقت کند و در ازای آن تمام تحریمهای اقتصادیش برداشته شود.

ترامپ روز شنبه در جمع خبرنگاران در محوطه ' پیتسبورگ' گفت ' قول به شما می دهم آنها موشکهایشان را شلیک نخواهند کرد ضمن آنکه خلع سلاح هسته ای هم خواهند شد'.

این قولی را که ترامپ داد، مشاور امنیت ملی کره جنوبی به رهبر کره شمالی ابلاغ کرد. اما 'کیم' هرگز در ملاء عام چنین تعهدی را نسپرده و یا حتی موافقت نکرده است که تمرین نظامی آمریکا با کره جنوبی می تواند طبق روال سابق ادامه داشته باشد. این هم یکی از شروطی است که کاخ سفید می گوید کره شمالی داوطلبانه آنها را پیشنهاد داده است.