ناتوانی «هاوکینگ» موجب توقفش در دنیای فیزیک نشد

محمد رضا اجتهادی با اشاره به درگذشت "استفان هاوکینگ" فیزیکدانی انگلیسی، اظهار کرد: وی در اواسط جنگ جهانی دوم در شهر آکسفورد بدنیا آمد. پدر و مادرش هر دو تحصیلکرده دانشگاه اکسفورد بودند و خودش نیز تحصیل فیزیک را در دانشگاه  آکسفورد شروع کرد و از دانشگاه کمبریج دکتری خود را گرفت.

وی با بیان اینکه "هاوگینگ" شاگرد بزرگترین کیهان‌شناسان مدرن بود، ادامه داد: در سال‌های آخر تحصیلش متوجه ابتلا به بیماری نادر "اسکلروز جانبی امیوتروفیک" که یک بیماری نورون‌های حرکتی است شد؛ ولی با وجود پیشرفت بیماری به پژوهش و تدریس خود ادامه داد و خیلی زود به یکی از نامدارترین فیزیکدانان جهان تبدیل شد.

اجتهادی با تاکید بر اینکه "هاوکینگ" یک فیزیکدان نظری با تخصص در زمینه کیهان‌شناسی و نسبیت عام بود، اظهار کرد: در جامعه فیزیک، "هاوکینگ" به دلیل قضایا و نظریه‌های بدیعش در کیهان‌شناسی و نسبیت عام شناخته شده است.

رییس انجمن فیزیک ایران اضافه کرد: یکی از مهمترین نظریه‌های او که به "تابش هاوکینگ" معروف است، پیش‌بینی می‌کند که سیاهچاله‌ها می‌توانند تبخیر شوند.

استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به جوایز اعطا شده به "استیفان هاوکینگ"، خاطر نشان کرد: این فیزیکدان قضایا و نظریه‌های بدیعی در زمینه کاری خود ارائه کرد، ولی شاید یکی از نکات مهم در مورد او این بود که با وجود معلولیت جسمی که داشت، توانست با اتکا به توانایی ذهنی و هوش سرشار خود الگویی برای جهانیان باشد که نشان دهد انسان‌ها برای مغزشان انسان هستند، نه برای جسمشان.

وی افزود: ناتوانایی جسمی او نه تنها او را متوقف نکرد، بلکه کمک کرد با قرار گرفتن در مرکز توجه، در ترویج علم و دانسته‌های خود و دیگر فیزیکدانان موثر باشد.

اجتهادی با تاکید بر اینکه کتاب‌هایی که وی برای عموم و به زبان ساده نوشت، از پرفروش‌ترین کتاب‌های  علمی جهان شناخته می‌شوند، خاطر نشان کرد: کتاب "تاریخچه مختصر زمان" ایشان که گفته می‌شود ده‌ها میلیون از آن به فروش رفته است. تقریبا به تمام زبان‌های زنده دنیا از جمله فارسی ترجمه شده است.

وی در خصوص وضعیت علم فیزیک در کشور یادآور شد: متأسفانه در کشور ما، نه به فیزیک و نه به دیگر علوم زیربنایی و پایه، توجه درستی نمی‌شود. نمی‌دانم که این نکته، معلول توسعه نیافتگی است یا علت آن.

اجتهادی با بیان اینکه این مساله کمی شبیه مسألۀ مرغ و تخم مرغ است، گفت: در سال‌های اخیر هرگاه در کشور از علم صحبت می‌شود، بیشتر به جنبه‌های اقتصادی آنها توجه می‌شود. ولی در همین مسیر هم همیشه به دنبال راه حل‌های کوتاه مدت و حل مشکلات آنی هستیم و غافل از آنکه آینده دور دست ما بستگی به دانش ما در علوم پایه دارد.

رییس انجمن فیزیک ایران ادامه داد: با این وجود و با همه بی مهری‌هایی که به فیزیک و فیزیکدانان در کشور می‌شود، می‌توانم بگویم که وضعیت فیزیک در ایران در سطح جهانی قابل توجه است و فیزیکدانان ایرانی چه در ایران و چه در جهان حرفی برای گفتن دارند و در تمام نشریات معتبر و در کنفرانس‌های علمی می‌توان حضور فیزیکدانان ایرانی را حس کرد.

وی یادآور شد: بدیهی است که با کمی حمایت و توجه بیشتر این نقش و حضور می‌توانست بسیار موثرتر باشد. به خصوص در زمینه کاری "هاوکینگ" ما هم در داخل کشور و هم در جهان فیزیکدانان ایرانی مطرحی داریم.

اجتهادی در پاسخ به این سوال که آیا محققان فیزیک در دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی ایران می‌توانند در داخل کشور یافته‌های علمی خود را عرضه کنند، گفت: این کاری است که فیزیکدانان کشور به آن مشغول هستند و هم در داخل و هم در سطح جهانی یافته‌های خود را ارائه می‌دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف تصریح کرد: برای دنبال کردن موفقیت‌های فیزیکدانان کشورمان توصیه می‌کنم که به خبرنامه و کانال خبری انجمن فیزیک ایران سری بزنید. در بین خبرهای مهم جهان فیزیک، می‌توان حضور فیزیکدانان ایرانی و موفقیت‌های آنها را شاهد بود.

استیون هاوکینگ، فیزیکدان و نظریه‌پرداز برجسته جهان 14 مارس 2018 در سن 76 سالگی درگذشت.