حاشیه ومتن مراسم تشییع داریوش شایگان

در مراسم تشییع پیکر مرحوم شایگان، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، علی ‌یونسی مشاور ویژه رییس جمهور در امور اقلیت‌های قومی و مذهبی، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، سفیر هند در تهران، غلامحسین کرباسچی، آیدین آغداشلو، بهمن فرمان آرا، جواد مجابی، شخصیت های فرهنگی، نویسندگان و فعالان عرصه نشر و جمع زیادی از شاگردان و علاقه مندان به این نویسنده و فیلسوف معاصر حضور داشتند. 

** از دست دادن داریوش شایگان ضایعه ای بزرگ است

رییس دایره المعارف بزرگ اسلامی در این مراسم گفت: از دست دادن داریوش شایگان، ضایعه ای بزرگ است بنابراین به خانواده وی و نیز اهالی علم و فرهنگ تسلیت می گویم.

سید کاظم بجنوردی افزود: نقش دکتر شایگان در ارتقا سطح روشنگری ایران بسیار برجسته بود. او فیلسوف، فرهنگ شناس و اسطوره شناسی بود که با اسطوره و عرفان برخورد علمی می کرد.

وی ادامه داد: شایگان با فرهنگ غرب و شرق به صورت محتوایی آشنا بود و نهایت سعی او تاباندن فرهنگ های منتقد بر آن بود.

رییس دایره المعارف بزرگ اسلامی، با بیان اینکه شایگان نعمتی برای همه ایرانیان بود، افزود: آسمان وی بسیار صاف و شفاف بود، امیدوارم در پیشگاه الهی به علو درجات برسد.

به گفته بجنوردی، شایگان دارای یک چهره شاخص انسانی بود و اخلاق او برای همه عبرت آموز بود.

رییس دایره المعارف بزرگ اسلامی افزود: افرادی چون شایگان، عبدالحسین زرین کوب، عنایت الله رضا و شرف الدین خراسانی میراثی را برای ما به جا گذاشته اند که با آن می توان غنای بیشتری به فرهنگ ایران بخشید.

** شایگان مرگ را تجربه کرده بود 

مصطفی محقق داماد نیز در این مراسم ضمن تسلیت به جامعه دانشمندان ایران گفت: دکتر شایگان سرمایه بزرگ و اندیشمندی بود که از دست رفت. نمی دانم امروز برای این فیلسوف، عارف، نویسنده متفکر و شاعر ایران شناس چه بگویم.

وی افزود: شایگان مجسمه اخلاق و تواضع بود، زبان و قلم او گزنده نبود و کسی را نمی آزرد و این بهره اخلاقی را از الگوی تربیتی خود علامه طباطبایی فراگرفته بود.

محقق داماد ادامه داد: ویژگی های دکتر شایگان از ریشه های خانوادگی او بود، اما صرفا به تحصیل او مربوط نمی شد زیرا عالم و فیلسوف زیادی دیده ایم در حالیکه همه آنها تجسم اخلاق نبوده اند.

به گفته وی، همه آنچه شایگان نقل می کرد همراه با عشق بود.

این پژوهشگر دینی افزود: شایگان مرگ را قبلا تجربه کرده بود و به گفته خود به همراه پیرمرادش آنچه را که باید چشیده بود.

محقق داماد گفت: مرگ شایگان برای ما داغی است زیرا متفکر و نویسنده ای را از دست داده ایم که عاشق ایران بود و دلش برای آن می تپید در حالیکه فارغ از آزار نبود و او را آزردند.

** تسلیت ملت و دولت هند به مردم ایران 

سفیر هند در تهران نیز طی سخنانی تاسف دولت و ملت هند را از مرگ دکتر شایگان اعلام کرد و افزود: این مصیبت بزرگ را به ملت فرهیخته ایران و همه افرادی که داغدار این متفکر هند شناس هستند، تسلیت عرض می کنم.

سوراب کومار افزود: شایگان نویسنده، فیلسوف و نظریه پردازی بود که از حامیان هند به شمار می رفت و سال های زیادی از عمر خود را صرف بنای تفاهم میان دو کشور کرد.

به گفته سفیر هند، محصول پژوهش های عمیق دکتر شایگان دو کتاب ارزنده ادیان و مکتب های فلسفی هند و تصوف و هندوئیسم است که از کتاب های مرجع پروهشگران ایرانی است.

** استاد شایگان جامع الاطراف بود 

آیدین آغداشلو نیز در مراسم تشییع پیکر مرحوم شایگان گفت: توصیف مقام علمی و فرهنگی شایگان در این مجال نمی گنجد.

وی افزود: استاد شایگان یکی از مهمترین ذهن هایی بود که به فرهنگ ایران عرضه شد، جمع حاضر در آینده دور و نزدیک از خدمات وی سپاسگزاری خواهد کرد.

این هنرمند نقش و طراح ادامه داد: استاد شایگان یکی از فرهیختگانی بود که همواره به جایگاه او حسرت می بردم.

آغداشلو افزود: استاد شایگان، الگوی یک ذهن دو جهانه بود، او همانقدر فرهنگ ایران را می شناخت که فرهنگ جهانی را.

به گفته این نقاش و طراح معاصر، شاید سال ها بگذرد تا دوباره چنین فرد متفکری پدید آید تا بتواند چنین آثار و شناختی را از خود باقی بگذارد.

وی افزود: اصحاب تراز اول حاضر در این مراسم باشکوه شایگان را تشییع خواهند کرد و حق او را به جا خواهند آورد.

آغداشلو، دکتر شایگان را فردی جامع الاطراف توصیف کرد و گفت: وی در حوزه های فلسفه، حکمت، نقاشی، زبان شناسی طراز اول بود، جایگاهی که جای ستایش دارد.

** شایگان در دوستی پایدار بود

عضو هیات علمی کتابخانه ملی نیز در این مراسم افزود: دیگر حضور شایگان را احساس نخواهیم کرد و ناباورانه در فقدان او سوگوار هستیم.

کامران فانی ادامه داد: انسان هایی وجود دارند که قدر و منزلت واقعی آنها کمتر شناخته می شوند و شایگان نمونه ای از این افراد بود که شناخت او از طریق آثارش که شهرت جهانی داشت، اندک بود.

وی انسان دوستی را از نکات بازر مرحوم شایگان برشمرد و ادامه داد: شایگان هم درد همه انسان های وامانده ای بود که در قرن ما گرفتار دوگانگی شده اند. او خواست در کنار آنها باشد انسان هایی که میان سنت و تجدد، شرق وغرب و همه جلوه های جدایی قرن بیستم گرفتار شده اند.

فانی افزود: شایگان آهن ربای جذابی بود که همه افراد را از دور و نزدیک به سوی خود جلب می کرد. او در دوستی پایداری داشت و از جهان واقعیت گریخت و به آسمان حقیقت پیوست.

** داریوش عاشق زندگی بود 

کارگردان فیلم سینمایی «خاک آشنا» نیز به عنوان دیگر سخنران مراسم تشییع پیکر مرحوم شایگان، این فیلسوف را الگوی زندگی خود عنوان کرد و افزود: هر دو در دورانی زندگی کردیم که همه چیز را دیده ایم و 

خوشبخت بوده ایم زیرا کاری را که دوست داشتیم به انجام رساندیم.

بهمن فرمان آرا ادامه داد: هر دو از جهان طلبکار نبوده ایم، داریوش عاشق زندگی و علاقه مند به همه چیزهای جدید از جمله فیلم تازه و نقاشی تازه بود، یعنی هر آنچه که برای یک متفکر مهم است برای داریوش مهم بود.

وی افزود: شایگان از افرادی است که همواره به او در زندگی افتخار و در کنارش ساعت های خوبی را سپری کرده ام. جای او در کنار ما خالی است هر چند او دیگر جایگزینی ندارد.

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، در این مراسم همچنین پیام تسلیت محمد علی موحد از دوستان نزدیک مرحوم شایگان قرائت شد و سفیر سابق و کنونی فرانسه، داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی نیز پیام های تسلیتی را برای قرائت در این مراسم صادر کردند.

نماز میت نیز به امامت سید مصطفی محقق داماد بر پیکر مرحوم شایگان اقامه شد.

پیکر مرحوم شایگان سپس برای خاکسپاری به قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) انتقال یافت.

مراسم یادبود مرحوم شایگان نیز روز پنجشنبه نهم فروردین ساعت 30 : 15 تا 30 : 16 در مسجد الرضا(ع) در دیباجی شمالی نرسیده به بزرگراه صدر برپا می شود.

مرحوم داریوش شایگان پنجم بهمن سال گذشته به علت عارضه مغزی در بیمارستان بستری شد و سرانجام دوم فروردین ماه در 82 سالگی دار فانی را وداع گفت. 

وی در سال 1314 در تهران متولد شد، در مدرسه فرانسوی سن لویی تهران درس خواند و برای ادامه تحصیل به خارج رفت و در رشته هندشناسی دکترا گرفت. 

آسیا در برابر غرب، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، بت‌های ذهنی و خاطره‌های ازلی، پنج اقلیم حضور، در جستجوی فضاهای گمشده و فانوس جادویی زمان از جمله تالیفات مرحوم شایگان است.