حق الزحمه بنگاههای ملکی چقدر باشد؟
مشاورین املاک تهران، هنگام محاسبه کمیسیون خود برای یک معامله رهن و اجاره، اول مبلغ رهن را به نسبت صدی، سه، به اجاره ماهانه تبدیل می کنند و سپس از هریک از طرفین، یک چهارم مبلغ اجاره ماهانه را به عنوان حق الزحمه (کمیسیون) دریافت می کنند.
مشخص است که نرخ تبدیل صدی سه که به معنای بازدهی سالانه ۳۶ درصد است بالاست.
طی سالیان گذشته، نظام بازار، به تدریج، نرخ تبدیل ودیعه رهن به اجاره را تعدیل نموده است؛ برای مثال اگر شخصی برای اجاره دادن ملک خود که رهن کامل آن ۱۰۰ میلیون تومان می ارزد، به مشاور املاک مراجعه کرده و درخواست اجاره دادن ملکش را با اجاره ماهانه ۳ میلیون تومان داشته باشد مشاور املاک به او خواهدگفت: اجاره ماهانه ملکش، حدود ۲ میلیون تومان می‌ارزد. بنابراین نظام بازار به‌صورت غیردستوری، تعدیل نرخ را میان موجر و مستاجر با نسبت صدی، دو انجام داده است. اما نکته اینجاست که همین مشاور املاک، برای محاسبه کمیسیون خود کماکان هر صدهزار تومان رهن مسکن را با سه هزار تومان اجاره ماهانه، معادل سازی می کنند.
بر این اساس می بایست برای محاسبه حق الزحمه مشاورین املاک، مبلغ رهن، به صدی دو کاهش یابد. البته بدیهی است که این مساله خوشاید مشاورین املاک نخواهد بود اما علم اقتصاد با کسی تعارف ندارد! نکته ای که جای تامل دارد این است که درصورت ابلاغ کاهش نرخ تبدیل رهن مسکن و به تبع تحدید منافع مشاورین املاک، این تصور به موجرین القاء خواهد شد که اجاره ملکشان با کاهش مواجه شده است و این مساله می تواند با تحریک موجرین، منجر به زیان مستاجرین گردد.
باید توجه داشت که منافع موجر، مستاجر و دلال در یک راستا نیست.
بدیهی است که مشاورین املاک برای محاسبه حق الزحمه خود، با رفتاری دوگانه، نرخ تبدیل رهن به اجاره را بیش از نظام بازار، ارزش گذاری می کنند.
