سرانجام حیات برجام در دقیقه 90

به گزارش اقتصاد نیوز  به نقل از ایرنا؛ مکرون سعی کرده مواضع خود را درماههای اخیر با آمریکا بسیار نزدیک نشان دهد و همین سبب شده رسانه های غربی تحلیل کنند رابطه او با دونالد ترامپ بسیار نزدیکتر و مناسبتر در مقایسه با سایر سران اروپایی است.

دیدار مکرون و ترامپ دیروز انجام شد؛ چانه زنی بر سر دعوای تجاری اروپا با آمریکا و اختلافات اقتصادی دو طرف از جمله تعرفه کالاهای وارداتی از جمله محورهای رایزنی مشترک آنها اعلام و آنچه سبب شده این مذاکرات اقتصادی در سایه قرار گیرد موضوعی مهمتر و با اولویت تر است؛ برنامه جامع اقدام مشترک(برجام).

اگرچه جزییات مذاکرات خصوصی این دو مقام درباره برجام منتشر نشده اما براساس آنچه پس از این دیدار در جمع رسانه ها گفته اند گویای تلاش رئیس جمهوری فرانسه برای حفظ برجام است.

**یک یا چند برجام؟

گرچه آمریکا تلاش زیادی کرده طی ماههای اخیر با عنوان اصلاح برجام اروپا را نیز وارد میدان بازی کند و برخی کشورها از جمله فرانسه نیز ضمنی همراهی داشته اند اما هنوز بر سر اینکه یک برجام وجود دارد یا قراردادهای دیگری هم می تواند وجود داشته باشد درون طرف های برجام بحث و اختلاف وجود دارد و از آنجا که تهران بارها اعلام کرده برجام یا همین یا هیچ لذا راهی نمانده تا برجام به همین شکل محفوظ بماند.

مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا امروز اعلام کرد که برجام در هر شرایطی باید حفظ شود.

فدریکا موگرینی پیش از شرکت در کنفرانس « حمایت از آینده سوریه و منطقه» در واکنش به اظهارات مطرح شده در دیدار رئیسان جمهوری آمریکا و فرانسه درباره توافق دیگری با ایران گفت: از سخنان مکرون مشخص است که ما در زمان حاضر تنها یک توافق با ایران داریم که موفق بوده و باید حفظ شود.

وی تاکید کرد: در باره اینکه چه اتفاقی ممکن است روی دهد در آینده مشخص میشود اما در زمان حاضر یک توافق موجود است ، موفق بوده و باید حفظ شود.

**بسیج آخرین تلاش های اروپا

ترامپ 22 اردیبهشت ماه جاری باید تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران یا از سرگیری اجرای تحریم ها را اعلام کند که گزینه دوم در واقع به معنای خروج آمریکا از برجام خواهد بود.

قرار است یکی دو روز آینده آنگلا مرکل صدراعظم آلمان- دیگر رهبر بانفوذ اروپایی- هم برای ملاقات با ترامپ راهی آمریکا شود و برنامه زمانی این سفرها نشان می دهد اروپا همه تلاش خود را به کار گرفته تا در دقیقه 90 در رایزنی با آمریکایی ها بتواند برجام را زنده نگه دارد.

دی ماه سال گذشته وقتی ترامپ معافیت های تحریمی برای تعلیق تحریم های هسته ای ایران را برای بار سوم امضا کرد همزمان چهار شرط هم برای ادامه برجام گذاشت؛ از تمدید برخی محدودیت های هسته ای ایران تا طرح ادعاهای موشکی علیه ایران و همزمان گفت که در برجام فعلی نخواهد ماند و یا باید برجام اصلاح شود یا حذف.

پس از این موضع گیری تقریبا همه کشورهای اروپایی و غیراروپایی جهان در برابر ترامپ موضع گرفتند و بر حفظ برجام به عنوان پیمانی بین المللی با نظارت سازمان ملل تاکید کردند اما در همان روزها تنها کشوری که تلاش کرد نقش پلیس بد را بخوبی ایفا کند فرانسه بود که موضوع موشک های بالستیک ایران و نیز آنچه او آن را دخالت ایران در سوریه خواند مطرح کرد.

ادعای آمریکا، فرانسه و برخی کشورهای اروپایی دیگر درمورد سوریه درحالیست که تهران و مسکو با دعوت و خواست دولت قانونی سوریه در این کشور حضور یافته اند و با تروریست ها در حال نبرد هستند که نتایج آن هم طی چندسال گذشته با برچیدن ساختار ادعایی حاکمیت داعش مشهود بوده درصورتی که حضور کشورهایی چون آمریکا، انگلیس و فرانسه در سوریه بدون خواست دولت آن کشور بوده و تجاوز سرزمینی به شمار می رود.

**ظریف چه گفت، چرا ترامپ عصبانی شد؟

همزمان با سفر مکرون به آمریکا محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز از اواخر هفته گذشته برای شرکت در اجلاس عالی صلح پایدار به نیویورک سفر کرده بود و رسانه های آمریکایی از این فرصت استفاده کردند و آخرین مواضع جمهوری اسلامی را در صورت نقض عهد واشنگتن در برجام جویا شدند و به شکل گسترده سخنان او را پوشش دادند. موضوعی که واکنش همراه با عصبانیت ترامپ را هم در پی داشت.

مرور سخنان ظریف در مورد برجام و نقض عهد آمریکا در این توافق جهانی در شرایط کنونی که به زعم بسیاری از رسانه ها به زمان وعده داده شده خروج آمریکا از برجام نزدیک تر می شویم قابل تامل است.

خلاصه سخنان ظریف که در گفت وگو با رسانه های مختلف ازجمله سی بی اس، آسوشیتدپرس، المانیتور و نیویورکر انجام شد به شرح زیر است:

-    چندین گزینه آماده در اختیار داریم که یکی از آنها از سرگرفتن فعالیت های هسته ای با سرعتی بسیار بیشتر خواهد بود.

-    بدیهی است که بقیه دنیا نمی توانند از ما بخواهند به طور یکجانبه و یک طرفه به اجرای یک معامله فسخ شده ادامه دهیم و توافق یکجانبه برای ایران پذیرفتنی نیست.

-    فکر می کنم جامعه بین المللی متوجه شده است که ایالات متحده تحت این مدیریت در مسیر انجام تعهدات خود نیست. بنابراین نتیجه می دهد که ایالات متحده آمریکا زیاد اعتماد شدنی نیست.

-    دولت ترامپ اساسا با سیاست های خود در یک سال و نیم گذشته جلو اثربخشی برجام را گرفته است و تهران هر اقدامی بکند از دید برجام توجیه شده خواهد بود.

-    در صورت خروج ترامپ از توافق، سه گزینه در اختیار تهران است. گزینه نخست آن است که ایران از توافق خارج شود، پایبندی به آن را خاتمه دهدو غنی سازی اورانیوم را از سر گیرد و حتی افزایش دهد.

-    آمریکا هرگز نباید واهمه ای از ساخت بمب اتمی به وسیله ایران داشته باشد، با این وجود بشدت غنی سازی هسته ای را دنبال خواهیم کرد.

-    سومین و شدیدترین گزینه ایران هم خروج از پیمان عدم اشاعه هسته ای (ان.پی.تی) است.

امارئیس جمهوری آمریکا در تازه ترین واکنش به اظهارات ظریف مبنی بر اینکه درصورت خروج واشنگتن از برجام تهران برنامه هسته ای اش را با سرعت بیشتر از سر خواهد گرفت، سعی کرد ایران را تهدید کند و در نشست خبری با مکرون گفت: «اگر ایران ما را تهدید کند، پاسخی خواهد گرفت که تاکنون جهان مشابه آن را ندیده باشد».

**همیشه پای دلارهای اعراب در میان است

ترامپ که دوباره ثروت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را به رخ آنها کشید خواهان هزینه کرد این کشورها در منطقه شد و گفت که آمریکا میلیاردها دلار هزینه کرده و حالا دیگر باید هزینه ها را کشورهای عربی بپردازند و حتی سربازانشان را به سوریه بفرستند زیرا او می خواهد سربازان آمریکایی را بازگرداند.

ترامپ منطق برنامه هایش را این چنین توجیه کرد: مسیر نظامی را (درسوریه)خواهیم بست وگرنه ایران بسرعت به آنجا خواهد رفت. هیچ کسی نمی داند در اردیبهشت ماه جاری ( 12 ماه مه) چکار خواهم کرد.

وی درباره برجام با تکرار ادعاهای قبلی اظهار کرد: باید ببینم آیا توافقی تازه با بنیان استوار را می توانیم ایجاد کنیم، این توافق فعلی پوسیده است و نباید هرگز حاصل می شد.

**امیدها برای حفظ برجام

با این حال صرف نظر از تهدیدهای ترامپ و تکرار مواضع قبلی او که از پوسیده بودن برجام صحبت می کند، وی سخنان دیگری هم در دیدار با مکرون داشته است که احتمال به نتیجه رسیدن تلاش مکرون و احتمالا رایزنی های آتی مرکل را هم تقویت می بخشد.

خبرگزاری انگلیسی رویترز با مرور سخنان ترامپ نوشته است: رئیس جمهوری آمریکا پس از گفت و گو با همتای فرانسوی خود گفت که احتمالا به توافقی پیرامون برجام دست یابند.

عین جمله ترامپ این است: فکر می کنم گفت و گوی اصولی درباره ایران داشتیم و در انتظار اقدامات بعدی هستیم. احتمالا بتوانیم در مدتی کوتاه، میان خود یک توافق داشته باشیم. فکر می کنم کاملا همدیگر را می فهمیم.

**تلاش مکرون برای راضی کردن ترامپ

رئیس جمهوری فرانسه اما اگرچه در ادامه ادعاهای قبلی خود به موضوعاتی همچون « مساله فعالیت های بلند مدت هسته ای ایران یا همان بند غروب که نشانه چانه زنی برای تمدید برخی محدودیت های غنی سازی ایران است، موشک های بالستیک و نفوذ منطقه ای ایران اشاره کرد اما درعین حال گفت که برجام باید حفظ شود.

وی با بیان اینکه درباره ایران به دنبال توافقی همه جانبه هستیم اظهارداشت: ما می خواهیم این توافق را نگه داریم. آنچه که باید درباره ایران کار کنیم این است که یک توافق منصفانه پیدا کنی.

مکرون در پاسخ به پرسش یک خبرنگار که پیشتر گفته اید برنامه «B» برای برجام(برنامه جایگزین) وجود ندارد و گفتید که این توافق بایدحفظ شود اما حالا می گویید یک توافق جدید درباره ایران خواهیم داشت، آیا نتوانستید ترامپ را متقاعد کنید؟ پاسخ داد: وقتی گفتم راه دومی نیست منظورم درباره ایران نبود درباره جهان بود، همواره موافق برجام بوده ایم اما مساله موشک های بالستیک و نفوذ منطقه ای را هم خواهیم داشت.

وی اضافه کرد: من نمی دانم ترامپ چه تصمیمی خواهد گرفت. هرگز نگفته ام که برنامه دوم درباره برجام داریم.

وی با تاکید بر اینکه نباید برجام را از بین ببریم گفت:اما اگر تمرکز خود را بر روی مسایل دیگر ببریم می توانیم نگرانی های رئیس جمهوری ترامپ را مد نظر قرار دهیم.

این جمله مکرون جمله تازه ای نیست و بسیاری از تحلیلگران اینطور گمانه زنی می کنند که همان طرحی است که اروپا سعی می کند با پیشنهاد چند تحریم غیرهسته ای با بهانه فعالیت های منطقه ای ایران و موشک های بالستیک ترامپ را متقاعد کند که در برجام بماند.

**منافع تهران

وزیرامور خارجه کشورمان در مصاحبه اخیرش با رسانه های آمریکایی هشدار داده است: بازگرداندن تحریم ها علیه ایران به معنای خروج از برجام است. صرف حضور آمریکا در برجام کافی نیست و لازم است که آمریکا به عنوان یک عضو برجام با حسن نیت حضوری فعال داشته باشد.

به گفته ظریف، مشخص است جمهوری اسلامی با جدیت برجام را اجرا کرده اما برای ادامه این توافق نه تنها آمریکایی ها باید در برجام بمانند بلکه باید وظایف خود را با جدیت و حسن نیت انجام دهند.

رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز امروز در آیین گشایش رویداد گردشگری تبریز 2018 نیز با هشدار به آمریکا گفت:

ایران صداقت خود را در پایبندی به تعهداتش در برجام نشان داده و آمریکا نخست باید بگوید طی 2 سال گذشته در زمینه برجام متعهد بوده است یا نه و سپس درباره آینده این توافق تصمیم بگیرد.

حسن روحانی با اشاره به اینکه ترامپ قرارداد برجام را بسیار خطرناک عنوان می کند،افزود:شما که کاسب و برج ساز هستید، چگونه می خواهید در مورد مسایل جهانی قضاوت کنید.

**اروپای ناراضی از ترامپ اما همراه با او؟

سخنان موگرینی به عنوان نماینده سیاسی اتحادیه اروپا در دفاع از برجام در هرشرایطی نشان می دهد اروپا از ترامپ ناراضی است و بارها به شکل های مختلف خواستار حفظ برجام شده اما درشرایطی که اشتهای سیری ناپذیر سهم خواهی های ترامپ را مقابل خود می بیند و از طرفی نمی تواند در همه حوزه ها هم سیاست هایی در مخالفت با آمریکا در پیش بگیرد ناچار از همراهی و دنبال راهکاری است که هم برجام را نگه دارد و هم ترامپ را راضی کرده باشد.

صرفنظر از عواید اقتصادی و مناسباتی که بیشتر کشورهای اروپایی در ارتباط با ایران طی دوران پسابرجام داشته اند موضوع برجام برعکس رئیس جمهوری تاجر آمریکا فقط دو دو تا چهارتای اقتصادی برای اروپا تعبیر نمی شود بلکه موضوع حیثیت اتحادیه و کشورهای اروپایی و نیز اعتبار پیمان های جهانی است که با صرف میلیون ها دلار هزینه و وقت سران کشورهای مهم جهان حاصل شده و نباید اجازه داد یک فردی که تعهدات دولت قبلی کشورش را به هر دلیل سلیقه ای قبول ندارد آن را برهم بزند.

در شرایطی که تهران بارها هشدار داده اگر از منافع برجام منتفع نشود و قرار باشد تحریم ها بازگردد دلیلی برای حفظ توافق به شکل یک جانبه ندارد، باید منتظر ماند و دید به دنبال رایزنی مکرون و تلاش صدراعظم آلمان که گفته می شود او هم نفوذ زیادی در تصمیم های ترامپ دارد سرانجام برجام در دقیقه 90 چه خواهد شد.