تحلیل آسوشیتدپرس ازخروج ترامپ از برجام

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایرنا ،آسوشیتدپرس در گزارشی به موضوع خروج آمریکا از برجام پرداخت و  نوشت :  درصورتی که ترامپ تهدید خود را برای خروج از توافق هسته ای ایران در 12 مه (22 اردیبهشت) اجرا کند، بقیه جهان به ورطه نامشخصی پرتاب و وادار به پیمودن مسیر در شبکه پیچیده ای از تحریم های ایالات متحده خواهد شد که براساس این پیمان تاریخی لغو شده است. 

گزارش در ادامه، این پرسش را مطرح می کند که آیا ترامپ تحریم ها را دوباره بر کشورها و طرف هایی که با ایران دادوستد و تجارت می کنند، اعمال خواهد کرد و درصورتی که پاسخ مثبت باشد با چه سرعتی و آیا اروپا از وی پیروی خواهد کرد و واکنش تهران چه خواهد بود و بر سر تعهدات پیشین آن برای دادن اجازه و فراهم کردن امکان بازرسی های هسته ای چه خواهد آمد؟

به گفته 'آما آدامز' مشاور در امر پایبندی به تحریم های بین المللی در شرکت حقوقی 'روپس اند گری'، فرصت های زیادی برای استفاده و ارتکاب اشتباهات وجود دارد و دوره ای از فعالیت و سراسیمگی زیاد در پیش خواهد بود.

اسوشیتدپرس در ادامه نگامی به رخدادهای احتمالی می اندازد که در صورت خروج ترامپ از توافق هسته ای پیش خواهد آمد:

- ایالات متحده براساس توافق 2015 برای شمار زیادی از تحریم های گذشته مجازات علیه برنامه هسته ای ایران، قرار معافیت و توقف صادر و ایران نیز برنامه هسته ای خود را محدود کرده و به بازرسان بیشتری اجازه ورود خواهد داد.

- ترامپ به صورت اساسی 2 گزینه برای اعمال دوباره تحریم ها دارد: وی در 22 اردیبهشت با مهلتی روبروست که یا معافیت هایی را تجدید کند که مجموعه ای از تحریم ها را لغو کرده که شامل تحریم های اعمال شده بر بانک مرکزی ایران به منظور لطمه زدن به صادرات نفت ایران بود. مجموعه دیگری ازمعافیت از تحریم ها متمرکز بر بیش از 400 شرکت، فرد و بخش های تجاری به خصوص ایرانی نیز باید در 11 ژوئیه (20 تیر) تجدید شود. 

یک گزینه ترامپ که برخی کارشناسان آن را گزینه هسته ای می نامند، اعمال مجدد و یکباره همه تحریم ها حتی تحریم هایی خواهد بود که قرار نیست تا ژوئیه تجدید شوند که به معنی نقض کامل و فوری توافق هسته ای توسط ایالات متحده به شمار می رود که براساس آن تحریم ها تا هنگامی که تهران به شرایط توافق هسته ای پایبند باشد، لغو خواهند بود. این درحالیست که تاکنون آژانس بین المللی انرژی اتمی که نهاد ناظر هسته ای سازمان ملل به شمار می رود، اعلان کرده که تهران به شرایط این توافق پایبند بوده است و حتی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز این واقعیت را قبول دارد. 

گزینه دوم ترامپ اعمال دوباره تحریم ها علیه بانک مرکزی ایران است که به این ترتیب یک مهلت 180 روزه آغاز خواهد شد که شرکت ها یا کشورها در این دوره باید خریدهای نفتی خود را از ایران کاهش دهند و طرف های که از اجرای آن خودداری کنند، در نهایت توسط واشنگتن مجازات خواهند شد.

اسوشیتدپرس آنگاه این پرسش را مطرح می کند که چرا نباید همه تحریم ها یکباره ازسرگرفته شود. موافقان ازسرگیری جزء به جزء تحریم ها می گویند که این وضع اهرم و امکان بیشتر برای اصلاح و تغییر توافق هسته ای در اختیار واشنگتن قرار خواهد داد و ترامپ خواهد توانست پس از اجرای این تغییرات نیز در برجام باقی بماند که از مدت ها پیش گفته است که این توافق یا باید تقویت شود و یا کنار گذاشته شود، اما تلاش وی با متحدان اروپایی برای تقویت آن تاکنون موفقیت آمیز نبوده است. این کارشناسان می افزایند: درصورتی که قرار باشد تحریم ها پس از دوره 180 روزه ازسرگرفته شود، ممکن است فشار کافی بر ایران، اروپائیان و دیگر طرف های این توافق وارد شود تا حدی که در برابر درخواست های ترامپ تسلیم شوند. 

اما حامیان توافق هسته ای می گویند که این گزینه قابل اعتماد و اجرا نیست، زیرا ایالات متحده با شروع این مهلت 180 روزه در واقع توافق را نقض کرده است و به محض اینکه ترامپ اعلان کند که تحریم ها ازسرگرفته خواهد شد، شرکت های خارجی فورا شروع به تعطیل و متوقف کردن کسب و کارها و فعالیت هایشان در ایران خواهند کرد که به معنی زیان ایران ، نابودی کسب و کارها و احتمال تصمیم گیری این کشور درباره خروج از برجام خواهد بود. 

به گفته آدامز وکیل و حقوقدان کارشناس تحریم ها، برخی شرکت ها از مدتی پیش با پیش بینی احتمال ازسرگرفته شدن تحریم ها، اقدام به تعطیلی کسب و کارهایشان کرده اند. 

اسوشیتدپرس در ادامه این پرسش را طرح می کند که بقیه جهان و به ویژه اروپا چه خواهند کرد؟ پاسخ این است که آلمان، فرانسه و انگلیس اعلان کرده اند حتی در صورت خروج واشنگتن، قصد خروج از این توافق را ندارند که ممکن است این موضوع زیاد مهم نباشد، زیرا نظام مالی جهانی به قدری درهم تنیده و مرتبط با نیویورک است که تقریبا غیرممکن خواهد بود که هر کس در هرجای دنیا به داد و ستد و روابط تجاری با ایران ادامه دهد، بدون اینکه خطر نقض تحریم های ایالات متحده را در پی داشته باشد. برای نمونه شرکت های اروپا در مالکیت یا تحت نظارت شرکت های مادر آمریکایی قرار دارند که در صورت قطع نکردن روابط با ایران، تحریم ها را نقض خواهند کرد. 

این معضل بزرگی برای شرکت های اروپایی خواهد بود که درصورتی که اتحادیه اروپا تصمیم بگیرد اقدام دهه 1990 برای مقابله با تحریم های واشنگتن علیه کوبا را در پیش گیرد، حتی پیچده تر هم خواهم خواهد شد. اتحادیه اروپا می تواند از آن مقررات برای جلوگیری از پیروی شرکت های اروپایی از برخی تحریم های ایالات متحده استفاده کند که به این ترتیب در موضعی قرار خواهند گرفت که باید میان مقابله با ایالات متحده یا اتحادیه اروپا، یکی را انتخاب کنند.

اسوشیتدپرس در ادامه به بررسی واکنش ایران به تصمیم احتمالی ترامپ پرداخته و می نویسد: مقام های ایران تاکنون از بیان صریح واکنش متقابلشان خودداری کرده اند، گرچه محمدجواد ظریف وزیر خارجه این کشور هفته گذشته گفت که تهران درصورت خروج ترامپ از توافق هسته ای، به احتمال زیاد تصمیم مشابهی خواهد گرفت. اما پرسش اصلی این است که آیا ایران فعالیت هسته ای خود را مانند غنی سازی و فرآوری اورانیوم فراتر از محدودیت های درنظر گرفته شده در برجام، ازسرخواهد گرفت و این اقدام تاچه اندازه تهاجمی خواهد بود. 

ایران درصورت فروپاشی توافق هسته ای، دیگر در قید و بند نظام بازرسی های دقیق و سختگیرانه آژانس نخواهد بود که براساس این توافق آنها را پذیرفته بود. این نظام بازرسی ها شامل مواردی مانند پروتکل الحاقی است که دسترسی آژانس را به تاسیسات هسته ای ایران افزایش می دهد و شامل دسترسی بازرسان به همه بخش های چرخه سوخت هسته ای، دسترسی از پیش اعلان نشده به تاسیسات هسته ای شناخته شده و حق نمونه برداری از تاسیسات و پایگاه های نظامی است. 

ایران حتی بدون برجام نیز ملزم به اجازه دادن به نظام محدودتر بازرسی های ضروری بر اساس پیمان منع گسترش هسته ای (ان پی تی) خواهد بود که آن را پذیرفته است. اما مشخص نیست که تا چه اندازه به آن پایبند خواهد بود. 

مقام های ایران با صراحت احتمال خروج این کشور را از ان پی تی درصورت ازهم پاشیده شدن توافق هسته ای توسط ترامپ، رد نکرده اند و این مساله وجود دارد که آیا تهران که در توافقی که خود واشنگتن میانجی آن بوده است، احساس غبن و فریب خوردن می کند، اقدامات تلافی جویانه را در پیش خواهد گرفت؟