خروج یکجانبه از برجام احمقانه است

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرگزاری مهر، گروه بین الملل- عبدالحمید بیاتی: کمتر از یک هفته به پایان مهلت تعیین شده از سوی «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا برای تعیین تکلیف برجام زمان باقی مانده و در این مدت علاوه بر آنکه مقامات ایرانی نسبت به پیامدهای خروج واشنگتن از این توافق هسته ای هشدار داده اند رهبران اروپایی نیز با سفر به ایالات متحده و دیدار با ترامپ تلاش کرده اند تا وی را برای مانددن در برجام متقاعد کنند.

مشخص شدن موضع آمریکا در خصوص برجام در زمانیکه عربستان سعودی از یک سو در سودای هسته ای شدن بوده و از سوی دیگر واشنگتن و پیونگ یانگ در حال آماده کردن مقدمات دیدار ترامپ و «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی هستند دارای اهمیتی فوق العاده است چون بدون شک برجام و آینده آن بر روی هر دو موضوع ذکر شده تاثیر مستقیم دارد.

کره شمالی که سابقه بدعهدی های آمریکا را فراموش نکرده منتظر اعلام نظر ترامپ در خصوص توافق هسته ای ایران است و در داخل آمریکا نیز تعداد قابل توجهی از چهره های سرشناس این کشور خواستار سخت گیری کاخ سفید در خصوص فعالیت های آتی هسته ای عربستان سعودی هستند.

همزمان شدن این سه موضوع با یکدیگر وضعیت نسبتا پیچده ای را بوجود آورده از همین رو برای اطلاع بهتر از وضعیت درونی آمریکا و تحلیل دقیق تر این واقعه با «داریل کیمبال» رئیس موسسه کنترل سلاح آمریکا به گفتگو نشستیم.

کیمبال از سال ۲۰۰۱ تا کنون مدیر اجرایی انجمن تحقیقاتی کنترل سلاح آمریکاست و در سال ۲۰۰۴ میلادی توسط نشنال ژورنال به عنوان یکی از ۱۰ چهره تاثیرگذاری که نظریات آنها به شکل گیری سیاست های آتی در مورد آینده تسلیحات هسته ای کمک می کند معرفی شده است.   متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:

*همانطور که می دانید دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ژانویه سال جاری ضرب الاجل ۱۲ می را برای تغییر برجام بر اساس خواست واشنگتن تعیین و اروپائی ها را تهدید کرد که در صورت عدم تغییر توافق هسته ای ایران از آن خارج می شود. با توجه به آنکه زمان اندکی به موعد مهلت تعیین شده از سوی ترامپ باقی مانده پیش بینی شما از آینده برجام چگونه است؟

در ماه ژانویه ترامپ خواستار ایجاد تغییراتی در برجام شد اما کشورهای اروپایی حاضر در این توافق هسته ای صراحتا اعلام کردند که بدنبال مذاکره مجدد در خصوص جزئیاتی که در برجام مورد توافق قرار گرفته نیستند.

در واکنش به این خواسته ترامپ، دیپلمات های سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان به همراه افرادی از اعضای دولت ترامپ مذاکراتی را در این رابطه که چگونه ممکن است که اقدامات مشترکی برای رسیدن به راه هایی برای جلوگیری از گسترش موشک های بالستیک ایران، پایان نگرانی های مشترک آنها در خصوص حمایت ایران از برخی گروه ها در منطقه (جریان مقاومت) و همچنین اینکه بعد از پایان محدودیت های موجود در برجام ایران بار دیگر به سراغ تولید مواد مورد نیاز برای ساخت تسلیحات هسته ای نمی رود، آغاز کردند.

این توافق  (توافق همکاری آمریکا و اروپا در خصوص ایران) نباید موجب نقض برجام شود بلکه باید به این توافق اجازه دهد تا به مسیر رو به جلوی خود ادامه دهد. همانطور که «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در تاریخ ۱۶ آوریل اعلام کرد که اتحادیه اروپا «پایبندی قوی به اجرای کامل توافق برجام در تمامی زمینه ها دارد» و بطور جداگانه در مورد سایر مواردی که در خصوص اجرای درست برجام مطرح است گفتگو می کند.

ما معتقدیم که سه کشور اروپایی حاضر در برجام و دولت ترامپ می توانند به چنین توافقی برسند اما مشخص نیست که آیا این توافق موجب قانع شدن ترامپ برای احترام گذاشتن به تعهدات آمریکا و تمدید لغو تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای ایران که در برجام به آنها اشاره شده می گردد یا خیر. در خصوص اعمال فشار بیشتر بر این سه کشور اروپایی ترامپ ممکن است که قبل از تاریخ ۱۲ می و یا در همان روز اعلام کند که تعلیق تحریم ها را تمدید نکرده و تحریم های مرتبط هسته ای را نیز به سرعت اجرایی نمی کند. این امر به معنای نقض برجام بوده و ممکن است موجب تحریک اروپایی ها برای یافتن اقداماتی شود که به موجب آنها کسب و کار آنها و همچنین موسسات مالی آنها از تحریم های ثانویه آمریکا در امان بمانند. اینکه ترامپ چه عکس العملی را به این موضوع نشان می دهد نه تنها برای من بلکه برای نزدیک ترین مشاوران ترامپ نیز مشخص نیست.

* در شرایطی که ترامپ تهدید به خروج از برجام می کند، عربستان سعودی بدنبال هسته ای شدن است و در گذشته نیز خبرهایی در  این خصوص که ریاض اقدام به خرید کلاهک های هسته ای کرده در رسانه ها منتشر شده بود، با توجه به این شرایط آیا ممکن است که آمریکا با خروج از برجام به نوعی به ایران برای از سرگیری فعالیت های هسته ای قبلی خود چراغ سبز دهد؟

اینکه عربستان قادر به خرید کلاهک هسته ای باشد بسیار مورد تردید است حتی اگر ریاض کلاهک هسته ای خریداری کرده باشد زیر ساخت های هسته ای و نظامی مورد نیاز برای استفاده از آنها را در اختیار ندارد. اما امری که در این میان نگران کننده تر از سایر موارد است این موضوع است که سران عربستان سعودی هیچگاه این امر را نفی نکرده اند که بدنبال غنی سازی بومی اورانیوم نخواهند رفت.

عربستان بدنبال غنی سازی اورانیوم است و این امر در مذاکرات این کشور با آمریکا در خصوص فعالیت هسته ای مطرح شده است. هر چند عربستان سعودی اعلام کرده که برای کاهش اتکای خود به انرژی های فسیلی بدنبال تولید انرژی هسته ای و استفاده صلح آمیز از آن است اما بیانیه های اخیری که توسط مقامات بلند پایه ریاض صادر شده موجب شکل گیری تردیدهای اساسی در مورد پایبندی عربستان به معاهده NPT و خودداری این کشور از تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای شده است.

محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در مصاحبه با شبکه خبری CBS که در تاریخ ۱۵ مارس انجام شد هشدار داده بود که بدون شک اگر ایران بدنبال تسلیحات هسته ای برود عربستان نیز در سریعترین زمان ممکن در این راه گام بر می دارد.

در همین رابطه ما از دولت آمریکا می خواهیم که در توافقنامه هسته ای آمریکا و عربستان سعودی در خصوص همکاری های هسته ای صلح آمیز بر روی بالاترین پادمان های منع اشاعه تاکید کند. این پادمان ها شامل خودداری عربستان از غنی سازی اورانیوم و یا پرهیز از پرداختن به فعالیت های مربوط به استفاده از سوخت های هسته ای مصرف شده و پیوستن به پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی است.

عربستان سعودی نیازی به غنی سازی بومی برای تولید انرژی هسته ای ندارد و دسترسی این کشور به چنین تکنولوژیی می تواند به این کشور اجازه بدهد تا بدنبال تولید مواد مورد نیاز برای ساخت تسلیحات هسته ای برود.

در همین رابطه در کنگره آمریکا شاهد افزایش مخالفت هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه با توافقی هستیم که غنی سازی اورانیوم را در عربستان و استفاده مجدد از سوخت های هسته ای مصرف شده را ممنوع نمی کند.

قانونگذاران آمریکایی باید از نزدیک هرگونه توافقی با عربستان را زیر ذره بین بگیرند تا مطمئن شوند که این توافق شامل تعهدات کافی است. اگر چنین نباشد آنگاه کنگره باید از قدرت خود استفاده کرده و محدودیت هایی را بر توافق هسته ای آمریکا و عربستان اعمال کند تا فرصت اشاعه تکنولوژی مرتبط با تولید سوخت هسته ای در خاورمیانه بوجود نیاید.

*اگر ترامپ برجام را نابود کند آنگاه چطور می تواند کره شمالی را متقاعد به دست کشیدن از فعالیت های هسته ای خود کند؟

اگر دولت ترامپ بویژه قبل از دیدار ترامپ با رهبر کره شمالی گام هایی را برای خروج از برجام بردارد، تلاش های ترامپ برای رسیدن به توافق با «کیم جونگ اون» برای خلع سلاح هسته ای کره شمالی زیر سوال می رود.

*به نظر شما پیامدهای داخلی تصمیم ترامپ برای خروج از برجام چگونه خواهد بود؟

بسیاری از رهبران حرب جمهوریخواه آمریکا و همچنین رهبران حزب دموکرات به عنوان حزب رقیب، این موضوع را درک کرده اند که برای آمریکا احمقانه خواهد بود اگر بصورت یکجانبه و بدون داشتن گزینه جایگزین از برجام خارج شده و یا آن را نقض کند.

طرح جایگزین آمریکا باید یک طرح غیر نظامی باشد بویژه آنکه ایران به انجام تعهدات خود بر اساس توافق هسته ای «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) ادامه می دهد. اگر ترامپ از برجام خارج شود و بحران دیگری را در خاورمیانه بوجود بیاورد برخی هزینه های سیاسی برای ریاست جمهوری وی در داخل آمریکا شکل می گیرد. اگر ترامپ برجام را نقض کند وجهه وی در نزد جامعه بین الملل تخریب می شود.

ترامپ نیازمند آموختن این موضوع است که چگونه به تلاش های زیاد کشورهای اروپایی که سعی کرده اند نگرانی های وی را در خصوص برجام برطرف کنند پاسخ بدهد. علاوه بر آن ترامپ نیاز به همکاری با متحدان اروپایی آمریکا برای تقویت برجام است نه از بین بردن آن.