پروژه‌های برد-برد در پایتخت طراحی می‌شود؛ نسخه علاج بیماری شهر فروشی در تهران
به گزارش اقتصادنیوز اگرچه طی سال‌های گذشته مدیریت شهری پایتخت به بهانه تنگنای منابع مالی، مسیر توسعه شهر تهران از طریق اجرای ایده‌های تجربه شده در سایر نقاط دنیا که بتواند به‌طور همزمان هم منافع شهر و شهروندان و هم منافع سرمایه‌گذاران بخش خصوصی را تامین کند به تعویق انداخته بودند اما در حال حاضر اجرای ایده جدیدی بر مبنای یک مدل برد-برد برای توسعه نقاط مختلف شهر و عقب‌ماندگی سرانه‌های خدماتی-تفریحی آغاز شده است که به گفته مدیران شهری می‌تواند به تعداد زیادی در هر منطقه از شهر تکثیر و تکرار شود. معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران با رونمایی از اولین نمونه موردی از اجرای این ایده در شهر تهران، از تلاش برای تغییر نگاه حاکم بر توسعه شهر تهران خبر داد.
روز گذشته، پیروز حناچی معاون شهردار تهران، از فاز نخست پیگیری این ایده از طریق مدیریت شهری در صحن شورای شهر رونمایی و تاکید کرد: اگر بنا باشد نگاه شهرفروشی حذف و همزمان منافع بلندمدت شهر تامین شود، نیاز است اجرای پروژه‌های شهری با ویژگی برد-برد پیگیری شود. بر مبنای این مدل برد-برد، قرار است عقب‌ماندگی وسیع سرانه‌های خدماتی و تفریحی-رفاهی در پایتخت جبران شود. به‌طوری که در فاز نخست با توجه به آنکه پایتخت از فقر شدید مراکز تفریحی-رفاهی رنج می‌برد، پیش خواهد رفت. در قالب این طرح، از طریق احداث مجموعه‌ای مرکب از فضای تفریحی-گردشگری(شهربازی) و یک میدان پیاده‌روی، پارک چیتگر از مسیر طراحی شده روی اتوبان حکیم، به ضلع شمال دریاچه چیتگر متصل شود. مجموعه‌ای که با توجه به ظرفیت پیش‌بینی شده در طراحی آن می‌تواند به‌عنوان اولین مجموعه تفریحی-گردشگری با کارکرد فرامنطقه‌ای شناخته شود. این در حالی است که طی سال‌های گذشته، مجموعه مدیریت شهری پایتخت، به بهانه کمبود منابع مالی، از اجرا و تکرار پروژه‌های توسعه شهری که بتواند منافع شهر و شهروندان را بر منافع گروهی خاص اولویت دهد امتناع کرده است و به جای آن منابع مالی کسب شده از محل فروش شهر را صرف اجرای پروژه‌های خودرو محور همچون ساخت بزرگراه و اتوبان کرده است. به گفته کارشناسان شهری حاکمیت این نگاه در توسعه شهری پایتخت طی سال‌های گذشته سبب شد تا در سال‌های گذشته مجموعه تفریحی –رفاهی با مقیاس و ویژگی استاندارد و فرامنطقه‌ای قابل توجه احداث نشود. در نتیجه در حال حاضر مجموعه تفریحی-رفاهی با کارکرد فرامنطقه‌ای که از یک سو ظرفیت پذیرش جمعیت از نقاط مختلف شهر تهران را فراهم کند و از سوی دیگر ویژگی‌های رفاهی همچون تامین پارکینگ را داشته باشد در شهر تهران وجود ندارد. یکی از نکات قابل توجه از دیدگاه کارشناسان شهری، کمبود شهربازی استاندارد و با کارکرد فرامنطقه‌ای در شهر تهران است. طی سال‌های گذشته عمده مراکز تفریحی-رفاهی احداث شده در مناطق مختلف شهر تهران نمونه‌های مختلف پارک و بوستان بوده است که نتوانسته این کارکرد را برای شهر و شهروندان داشته باشد. البته در این میان تلاش مدیریت شهری طی دوره گذشته برای احداث مجموعه تفریحی-رفاهی در غرب پایتخت(هزار ویک شهر) برای ایجاد یک شهربازی مدرن با کارکرد فرامنطقه‌ای نمونه ناموفق برای جبران کمبود سرانه‌های خدماتی شهر تهران است.
این پروژه که روز گذشته فاز نخست آن در صحن علنی شورای شهر تهران معرفی و رونمایی شد از طریق برگزاری یک فراخوان برای انتخاب طرح برتر «اتصال پهنه جنوبی دریاچه چیتگر به بوستان جنگلی چیتگر» پیش رفته است. به گفته معاون شهرسازی شهرداری تهران، این طرح از میان پنج طرح برتر راه یافته به مرحله دوم فراخوان برگزیده شده و قرار است پس از طی مراحل تصویب، در کمیسیون ماده پنج، به‌عنوان یک طرح موضعی، از طریق برگزاری یک فراخوان مجدد، به جذب سرمایه‌گذار اقدام کند. از دیدگاه حناچی، توجه به معیارهای زیبایی‌شناسی، حداکثر همخوانی با طبیعت پیرامونی، ایجاد یک مقصد شهری و در نهایت برقراری ارتباط منطقی میان پهنه جنوبی دریاچه با بوستان جنگلی چیتگر، به منظور تسهیل دسترسی دوچرخه و پیاده، از جمله الزامات طراحی این اتصال است.
به نظر می‌رسد اولین ویژگی که اجرای این ایده را به یک مدل برد-برد تبدیل می‌کند به گره مالی شهرداری برای جبران عقب‌ماندگی سرانه‌های خدماتی-رفاهی شهر بازمی‌گردد. طبق آنچه معاون شهردار تهران اعلام کرده است این پروژه به جای آنکه به بودجه شهر و شهرداری به‌صورت مستقیم وابسته باشد، به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اتکا دارد. به‌طوری که پس از طی مراحل فراخوان جذب سرمایه‌گذار، منابع تامین مالی اجرا و بهره‌برداری آن نیز قابل تامین خواهد بود. به این معنا که با ایجاد مشارکت میان شهرداری و بخش خصوصی برای اجرای این پروژه، علاوه بر آنکه منافع بخش خصوصی تامین می‌شود منافع شهر و شهروندان برای کسب آرامش و دوری از زندگی خودرومحور به دست خواهد آمد. به‌طوری که احداث یک میدان پیاده‌روی برای گذران اوقات فراغت شهروندان در یک فضای روسطحی و روباز، می‌تواند اولین اقدام عملیاتی مدیریت شهری پایتخت برای در اولویت قراردادن شهروندان در برابر خودروها باشد. نکته مهم در روند پیش‌بینی شده برای اجرای این پروژه، آن است که اگرچه بخشی از پروژه‌های تفریحی –رفاهی پیشین به تجاری‌سازی اختصاص پیدا می‌کرد اما در این پروژه، ساخت واحدهای تجاری به‌عنوان خط قرمز مدیران شهری شناخته می‌شود. معاون شهردار تهران با تاکید بر آنکه این پروژه نقطه آغاز تغییر نگاه مدیریت شهری به توسعه شهری است، معتقد است: تقویت این نگاه می‌تواند، توسعه شهر به معنی ساخت فضاهای محصور و مسقف را پاک و در مقابل توسعه آتی شهر تهران را به شکل ایجاد فضاهای روباز با کاربری اجتماع محور در مدیریت شهری حاکم می‌کند تا شهروندان در کنار هم فضای تعامل اجتماعی داشته باشند. به گفته وی هر منطقه از شهر تهران این قابلیت دارد را که بتواند از طریق احداث فضاهایی همچون پل طبیعت یا میدان پیاده‌روی، توسعه شهر را از مسیر جدیدی پیگیری کند.
حناچی بار دیگر با تاکید بر آنکه برای عبور از شهرفروشی با هدف تامین منابع اداره شهر باید منابع جایگزین تعریف شود، اظهار کرد: اگر بنا باشد فروش تراکم و فروش منابع شهر را کاهش دهیم و در نهایت به نقطه صفر برسانیم باید همزمان منابع جایگزین برای اداره شهر پیش‌بینی شود. نگاهی که در قالب اجرای چنین پروژه‌هایی در شهر می‌تواند نمایان شود، ایده و مدلی است که می‌تواند شهر را از منابع سمی و ناپایدار نجات دهد. بر همین اساس تلاش کردیم برای طراحی پهنه جنوبی دریاچه چیتگر از نظرات جامعه مهندسان و طراحان استفاده کنیم. معاون شهردار تهران با بیان اینکه نیمه شمالی دریاچه با وجود رستوران و... مورد استقبال مردم قرار گرفته اما نیمه جنوبی دریاچه هنوز مورد غفلت قرار گرفته است، گفت: با احداث بزرگراه حکیم امکان اتصال پارک چیتگر و دریاچه فراهم شده و پتانسیل استفاده از پهنه جنوبی دریاچه را افزایش داده است به همین دلیل در خردادماه امسال مسابقه طراحی پهنه جنوبی دریاچه چیتگر آغاز و از میان ۲۰ طرح، پنج طرح انتخاب شدند. او با بیان اینکه تیم داوران تقریبا همان افرادی بودند که در هیات داوری پل طبیعت قرار داشتند، گفت: دسترسی آرام و ایمن، قابلیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ایجاد فضای مناسب، توسعه محور پیاده و ایجاد فضاهای آرام و... از اهداف این مسابقه بود که نهایتا یک طرح برگزیده شد. حناچی با بیان اینکه نگاه‌های اینچنینی به شهر سبب می‌شود مردم به قدری از فضاهای پرازدحام دور و به پروژه‌های مردم‌محور سوق داده شوند، گفت: این طرح تایید شده اما در مرحله ایده است و باید به کمیسیون ماده پنج برود تا بتواند مجوزهای لازم را اخذ کند و بعد از آن فراخوان عمومی برای جذب سرمایه‌گذار منتشر می‌شود و این مجموعه‌ها به گونه‌ای است که هزینه‌های اجرا به سرعت تامین می‌شود و البته این ایده در مرحله ابتدایی است و باید پرونده به کمیسیون ماده پنج ارسال شود.
