روحانی امروز برای پاسخ به پنج پرسش اقتصادی نمایندگان به مجلس می‌رود؛ متن 5 پرسش وبررسی مسیری که رئیس‌جمهوری طی خواهد کرد؟
به گزارش اقتصادنیوز این دومین سوال مجلس از رئیس‌جمهور در طول تاریخ جمهوری اسلامی است. پیش‌تر محمود احمدی‌نژاد در اسفند سال ۹۰ برای پاسخ به سوال نمایندگان به مجلس رفته بود. روحانی در شرایطی به مجلس می‌رود که سوال از او نسبت به سوال مجلس هشتم از محمود احمدی‌نژاد به‌دلیل اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس مقداری متفاوت است. این بار پس از پایان پاسخ‌های رئیس‌جمهور، درباره تک‌تک سوالات به‌طور جداگانه رای‌گیری می‌شود و نصف به‌علاوه یک نمایندگان باید از سوالات قانع شوند و اگر جواب رئیس‌جمهور ناقض قانون یا استنکاف از اجرای قانون باشد، آن سوال به قوه‌قضائیه ارسال می‌شود. همچنین هر گاه تعداد سوالات ارسال‌شده به قوه‌قضائیه درباره یک رئیس‌جمهور به عدد شش برسد، طرح استیضاح او با رعایت مفاد اصل ۸۹ قانونی اساسی و مواد آیین‌نامه داخلی مجلس در دستور کار قرار خواهد گرفت. این بار همچنین برخلاف سوال از رئیس‌جمهور سابق که پس از پاسخ به سوالات مجلس را ترک کرد، سوال از رئیس‌جمهور در دو بخش مطرح می‌شود. در بخش اول همه سوالات و پاسخ‌ها از سوی دو طرف بیان می‌شود و در بخش دوم ابهامات سوال‌کنندگان و پاسخ‌های رئیس‌جمهور مطرح خواهد شد.
روز «سوال» از رئیس‌جمهور
امروز حسن روحانی، رئیس‌جمهوری به‌عنوان دومین رئیس‌جمهوری در تاریخ جمهوری اسلامی برای پاسخ به سوال جمعی از نمایندگان در مجلس شورای اسلامی حضور پیدا می‌کند. طرح سوال از رئیس‌جمهوری با ۸۰ امضا در جلسه علنی دهم مردادماه سال‌جاری در مجلس اعلام وصول شد و امروز قرار است روحانی در پنجمین روز از هفته دولت، با حضور در مجلس به ۵ سوال نمایندگان درخصوص عدم موفقیت دولت در مدیریت قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریم‌های بانکی، عدم موفقیت دولت در کاهش نرخ بیکاری در چند سال اخیر، رکود اقتصادی شدید چندساله و افزایش روزافزون نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی پاسخ دهد. پیش از اومحمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری سابق درتاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ برای پاسخ به سوال ۷۹ نفر از نمایندگان مجلس هشتم، درمجلس حضور یافته است، حضوری که البته با حواشی بسیاری همراه بود. از همین‌رو جلسه امروز مجلس نیز با سخنان حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در تاریخ ماندگار خواهد شد.
رئیس‌جمهوری هشت صبح امروز قرار است برای پاسخ به سوال‌های نمایندگان در مجلس حضور یافته و به مدت یک ساعت پاسخگوی سوال آنها باشد. او در حالی امروز به مجلس می‌رود که دولت طرح سوال از رئیس‌جمهوری را به دلیل شیوه گرفتن امضا از نمایندگان انصرافی ازطرح سوال از رئیس‌جمهوری غیرقانونی می‌داند. باتمام اینها رئیس‌جمهوری ۱۴ مرداد در نامه‌ای به علی لاریجانی رئیس مجلس، با اعلام اینکه «سوال تعدادی از نمایندگان، در چارچوب قانون اساسی و زمان و شرایط مناسب مطرح نشده است»، تاکید کرد: اما برای جلوگیری از هر نوع اختلاف بین قوا و احترام به مجلس شورای اسلامی، در فرصت مقرر به مجلس خواهم آمد.او همچنین تاکید کرد که این امر می‌تواند فرصت خوبی باشد تا برخی از حقایق را برای مردم عزیز کشورم بازگو کنم که آنها صاحب واقعی کشورند و مشروعیت من و شما نیز از آرای آنها است.
نظر قانون اساسی درمورد سوال از رئیس‌جمهوری
طبق قانون اساسی هرگاه درخصوص کار و وظایف رئیس‌جمهوری یا هریک از وزرا ابهاماتی برای مجلس پیش آید یا مجلس نیاز به تنویر مسائلی داشته باشد قانونا چهار راه عمده در پیش دارد تا از ابهام درآمده و قانع شود. این چهار راه عبارتند از: تذکر، سوال، استیضاح و تحقیق و تفحص. براین اساس مطابق اصل ۸۸ قانون اساسی، در هر موردی که حداقل یک‌چهارم کل نمایندگان مجلس شورای اسلامی از رئیس‌جمهوری یا هر یک از نمایندگان از وزیر مسوول درباره یکی از وظایف آنان سوال کنند، رئیس‌جمهوری یا وزیر مربوطه موظف است در مجلس حاضر شده و به سوال جواب دهد و از این‌رو سازوکار قانونی برای طرح سوال پیش‌بینی شده است. همچنین مطابق این اصل رئیس‌جمهوری اختیاری در پاسخ دادن یا ندادن به سوال نمایندگان ندارد، بلکه موظف است به سوال آنها پاسخ دهد در غیر این‌صورت نمایندگان مجلس می‌توانند به سراغ اصل ۸۹ قانون اساسی رفته و استیضاح رئیس‌جمهوری را در دستور قرار دهند. رئیس‌جمهوری فقط در صورتی می‌تواند بیش از یک ماه از ارائه پاسخ و حضور در مجلس امتناع کند که عذر موجهی داشته باشد. همچنین براساس طرح اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین‌نامه داخلی مجلس تعداد سوالات طرح شده نباید از ۵ سوال بیشتر باشد.
نحوه سوال از رئیس‌جمهوری چگونه است؟
درجلسه امروز ابتدا نمایندگان منتخب سوال‌کنندگان، سوالات خود را به مدت نیم ساعت مطرح خواهند کرد.درواقع مدت زمان پیش‌بینی شده در آیین‌نامه داخلی مجلس برای سوال‌کنندگان از رئیس‌جمهوری نیم ساعت است.به گفته احمد امیرآبادی فراهانی عضو هیات‌رئیسه مجلس، پنج طراح سوال از رئیس‌جمهوری هر کدام می‌توانند وقت خود را به دو بخش تقسیم کنند. در بخش اول سوال‌کنندگان پرسش‌هایشان را مطرح می‌کنند و رئیس‌جمهوری پاسخ می‌دهد و در بخش دوم آنها ابهاماتشان را می‌گویند و رئیس‌جمهوری هم توضیحات لازم را خواهد داد. براین اساس همه سوالات و پاسخ‌ها در بخش اول وقت هر یک از دو طرف بیان می‌شود و در بخش دوم، ابهامات سوال‌کنندگان و پاسخ‌های رئیس‌جمهوری مطرح می‌شود.
نمایندگان چگونه قانع می‌شوند؟
با توجه به تجربه نمایندگان مجلس از جلسه طرح سوال از محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری سابق، ۲۰نفر از نمایندگان مجلس درسال ۹۱ طی نامه‌ای به رئیس‌مجلس شورای اسلامی با اشاره به آنچه ضعف‌های آیین‌نامه داخلی مجلس در این خصوص توصیف کردند، اقدام به اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس کردند.دراین اصلاحیه نمایندگان رای‌گیری را درباره قانع شدن یا نشدن نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری اضافه کرده‌اند. براین اساس مطابق تبصره یک ماده ۱۹۷ آیین‌نامه داخلی مجلس، پس از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری به پرسش‌های نمایندگان، درباره پاسخ رئیس‌جمهوری به هر یک از سوالات از نظر قانع‌کننده بودن یا نبودن به‌صورت جداگانه با حضور رئیس‌جمهوری رای‌گیری می‌شود.
اگر نمایندگان قانع نشوند؟
چنانچه نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس‌جمهوری به سوالی قانع نشده باشند و جواب رئیس‌جمهوری ناقض قانون یا استنکاف از اجرای قانون باشد، آن سوال به قوه‌قضائیه ارسال می‌شود. براساس تبصره (۲) این ماده، در صورتی که تعداد سوالات ارسال شده به قوه‌قضائیه درباره یک رئیس‌جمهوری به عدد ۶ برسد، طرح استیضاح رئیس‌جمهوری با رعایت مفاد اصل ۸۹ قانون اساسی و مواد آیین‌نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد. محمدرضا پورمختار، عضو کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس نیز در این‌باره گفت: در صورتی که نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری درباره هرکدام از محورهای پنج‌گانه قانع نشوند پرونده آن سوال تحت‌عنوان « تخلف از انجام وظیفه و عدم اجرای قانون توسط شخص رئیس‌جمهوری یا مقام خاطی دیگر مربوط به پرونده» به قوه‌قضائیه ارسال می‌شود.
نحوه رای‌گیری
در همین حال به گفته امیرآبادی، عضو هیات‌رئیسه مجلس و نماینده مردم، سوالات نمایندگان از آقای روحانی تک‌تک به رای مجلس گذاشته می‌شود و اگر نصف به‌علاوه یک نمایندگان حاضر از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری قانع نشده باشند سوال جهت رسیدگی به قوه‌قضائیه ارجاع خواهد شد. به گزارش «ایرنا» امیرآبادی ادامه داد: از این رو پنج سوال از رئیس‌جمهوری هر یک جداگانه در جلسه علنی امروزمجلس به رای گذاشته می‌شود. ازسوی دیگر غلامرضا کاتب، رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا وسیما، سوال از رئیس‌جمهوری را دارای ۵ محور خواند و افزود: درخصوص هرکدام از محورهای پنج‌گانه به‌صورت جداگانه رای‌گیری خواهد شد و در صورتی که نمایندگان در هر کدام از محورهای سوال از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری قانع نشوند، آن سوال به قوه‌قضائیه ارسال می‌شود. در همین ارتباط روز گذشته علی مطهری، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی در یادداشتی به «ایسنا» با بیان اینکه «سوال از رئیس‌جمهوری که برای اولین‌بار در مجلس هشتم مطرح شد، یک تابو و امر نشدنی تلقی می‌شد»، ابراز امیدواری کرد که سوال نمایندگان از حسن روحانی که در جلسه علنی امروز مطرح می‌شود، منشأ خیر و رفع مشکلات برای کشور باشد. او در بخشی از این یادداشت با اشاره به نحوه سوال از محمود احمدی‌نژاد درمجلس هشتم نوشت: ما دیدیم که سوال بدون رای‌گیری و دریافت نظر مجلس تاثیر لازم را ندارد. لذا در آیین‌نامه رای‌گیری درباره قانع شدن یا نشدن نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری را اضافه کردیم. لذا امروز سوال از رئیس‌جمهوری شامل رای‌گیری است و قاعدتا رئیس‌جمهوری جرات نمی‌کند مانند سوال
[از رئیس‌جمهور] قبلی مجلس را مورد استهزاء و متلک قرار دهد. در همین حال مهدی کیایی، مدیرکل فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی از پخش زنده تلویزیونی جلسه مجلس برای بررسی سوال از رئیس‌جمهور خبر داد.
