افشای برنامه کودتا
به گزارش اقتصادنیوز «جرمی دیاموند»، «الیس لابوت» و «ورونیکا استراکوالورسی» در گزارش ۸ سپتامبر برای سی‌ان‌ان نوشتند مقام‌های آمریکایی با افسران خائن ونزوئلایی چندین‌بار طی سال گذشته دیدار داشتند البته پس از آنکه این افسران موفق به تماس با آنها شدند اما دو منبع گفتند که واشنگتن در نهایت تصمیم گرفت که از این کودتا حمایت نکند. «دیاموند- لابوت- استراکوالورسی» می‌نویسند بحث‌های دولت ترامپ با افسران نظامی ونزوئلایی در مورد یک کودتای بالقوه روز شنبه ۱۷ شهریورماه از سوی نیویورک‌تایمز فاش شد. کاخ سفید در این‌باره اظهارنظری نکرد اما در بیانیه‌ای اعلام کرد که آمریکا همچنان مدافع «بازگشت مسالمت‌آمیز دموکراسی در ونزوئلاست.»
«گرت مارکیس»، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، می‌گوید: «اولویت سیاسی آمریکا برای بازگشت منظم و مسالمت‌آمیز به دموکراسی در ونزوئلا بدون تغییر است. دولت ایالات‌متحده هر روز نگرانی‌هایی درخصوص تمام اقشار ونزوئلا و زندگی آنها می‌شنود... خواه از طبقات حاکم باشند، خواه نیروهای امنیتی و خواه عناصر غیرنظامی یا از میان میلیون‌ها شهروندی که با اجبار رژیم مجبور به فرار از کشور شده‌اند. آنها در یک هدف اشتراک دارند: بازسازی دموکراسی در وطن‌شان.» پیش از این ترامپ از احتمال «گزینه‌های نظامی» در ونزوئلا سخن گفته بود. او در اواخر اوت گفته بود:«ما گزینه‌های زیادی برای ونزوئلا داریم. با این حال، گزینه نظامی را هم نادیده نمی‌گیریم.» انجام اقدام نظامی علیه ونزوئلا باعث بدتر شدن دیپلماسی آمریکا در آمریکای‌جنوبی خواهد شد؛ دیپلماسی‌ای که فقط بر تحریم در پاسخ به بحران‌های سیاسی و اقتصادی متمرکز است.
جزئیاتی از این دیدار محرمانه
گزارش «تایمز» شامل جزئیاتی از دیدارهای محرمانه است. این گزارش به ۱۱ نفر از مقام‌های فعلی و قبلی دولت آمریکا و یک فرمانده نظامی سابق ونزوئلایی اشاره می‌کند که در این دیدارها حضور داشته اما همزمان از سوی آمریکا تحت تحریم قرار گرفته بود. براساس گزارش تایمز، این فرمانده ونزوئلایی یکی از چندین مقامی است که در فهرست افراد تحریمی آمریکا قرار دارند زیرا از سوی آمریکا متهم به جنایت هستند. این مقام نظامی سابق به تایمز گفت که لااقل سه جناح در داخل ارتش ونزوئلا درحال توطئه علیه دولت مادورو هستند. یکی از این گروه‌های شورشی تماس‌های اولیه‌ای با دولت آمریکا از طریق سفارت آمریکا در یکی از پایتخت‌های اروپایی برقرار کرد. مقام‌های آمریکایی که از این دیدار به واشنگتن بازمی‌گشتند از این نگران بودند که این دیدار موجب این گمانه‌زنی شود که آمریکا به دنبال توطئه علیه مادورو است. مقام‌های آمریکایی معتقدند که این دیدار ارزش خطر کردن را داشت، زیرا بحران در این کشور درحال بدتر شدن است.
ترامپ یک دیپلمات را برای ارزیابی وضعیت و با یک دستورالعمل روشن راهی این نشست کرد. از اولین دیداری که در پاییز ۲۰۱۷ انجام گرفت، این دیپلمات چنین ارزیابی کرد که شورشیان ونزوئلایی طرحی دقیق ندارند اما امیدوار بودند که دولت آمریکا راهنمایی‌ها یا ایده‌هایی برای تکمیل این طرح بدهد. این فرمانده سابق ونزوئلایی به تایمز گفت که این افسران نظامی در پی مداخله نظامی آمریکا نبودند. طی دیدار دوم، این افسران خواستار رادیوهای رمزنگاری شده برای تضمین ارتباطات امن شدند. به گزارش تایمز، دیدار سوم هم اوایل سال‌جاری ترتیب داده شده بود اما مذاکرات به «وعده‌های صفر» منتج شد یعنی آمریکا حمایت مادی یا ارسال سیگنال‌های روشن در حمایت از طرح‌های شورشیان را نپذیرفت.
این فرمانده ارشد سابق نظامی می‌گوید شورشیان بارها برای انجام کودتا تلاش کرده بودند. آنها قرار بود در اواخر جولای یعنی زمانی که انتخابات برگزار شد دست به حمله بزنند. این طرح سپس به ماه مارس منتقل شد و در نهایت به ۲۰ مه موکول شد. با این حال، با لو رفتن این تلاش‌ها، طرح کودتا به کنار نهاده شد. تایمز می‌نویسد میزان اطلاعاتی که این ونزوئلایی‌ها با آمریکایی‌ها در میان گذاشتند معلوم نیست اما نشانه‌هایی وجود دارد دال بر اینکه مادورو از این دیدار مخفی مطلع بود.
نیویورک‌تایمز هم در گزارشی به قلم «ارنستو لاندونو» و «نیکولاس کیسی» در ۸ سپتامبر نوشت که «کانال مخفیانه با توطئه‌گران کودتاچی در ونزوئلا – با توجه به سابقه طولانی این کشور در مداخلات پنهانی در آمریکای‌لاتین- قماری بزرگ برای واشنگتن است.» بسیاری در منطقه از آمریکا به‌خاطر حمایت از شورشیان، کودتاها و توطئه‌ها در کشورهایی مانند کوبا، نیکاراگوئه، برزیل و شیلی و نیز به‌خاطر چشم بستن بر سوءاستفاده‌های رژیم‌های نظامی در جنگ سرد نفرت دارند. «لاندونو- کیسی» می‌نویسند: آمریکا درحالی دم از «دموکراسی برای مردم ونزوئلا» می‌زند که یکی از فرماندهان نظامی ارشد سابق کسی است که زیر تحریم‌های آمریکا قرار دارد و چهره چندان مطلوبی برای کمک به بازگشت دموکراسی به این کشور نیست. این فرمانده سابق در فهرست «مردان فاسد» ونزوئلا است که در فهرست سیاه تحریم قرار دارد اما همزمان با مقام‌های آمریکایی دیدار هم می‌کند.
این گزارشگران می‌افزایند این فرمانده نظامی ارشد که در فهرست سیاه واشنگتن است به «جرائمی جدی» مانند شکنجه منتقدان، زندانی کردن صدها زندانی سیاسی، زخمی کردن هزاران شهروند، تجارت و قاچاق مواد مخدر و تبانی با نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا یا فارک متهم است. «لاندونو- کیسی» می‌افزایند: مقام‌های آمریکایی به این تصمیم رسیدند که از آنها حمایت نکنند، بنابراین کودتا متوقف و در نطفه خفه شد. این دو گزارشگر می‌گویند: مساله این است که اشتیاق ترامپ برای دیدار چندباره با این افسران توطئه‌گر برای سرنگونی مادورو می‌تواند تبعات سیاسی داشته باشد. بسیاری از رهبران آمریکای‌لاتین معتقدند که مادورو رهبری اقتدارگراست که اقتصاد کشورش را ویران کرده است به‌گونه‌ای‌که کمبود غذا و دارو در آن کاملا عیان است. این فروپاشی موجب فرار ونزوئلایی‌ها به کشورهای همسایه و موجب نگرانی آنها شده است. با این حال، مادورو معتقد است که «امپریالیست‌های واشنگتن» به‌دنبال سرنگونی او هستند و این دیدارهای محرمانه می‌تواند ابزاری به دست او برای حمله به آمریکا بدهد و موجب شود که کشورهای منطقه هم در کنار او قرار بگیرند. «ماری کارمن آپونت»، دیپلمات عالی‌رتبه‌ای که در دوران اوباما تحولات آمریکای‌لاتین را رصد می‌کرد، می‌گوید: «این دیدار می‌تواند همچون بمب صدا کند.» مادورو دوبار دیگر هم مورد سوءقصد قرار گرفته بود: یک بار حمله هلیکوپتری در سال گذشته و بار دیگر حملات یک هواپیمای بدون سرنشین در هنگام سخنرانی‌اش در ماه اوت.
این حملات نشان داد که پرزیدنت آسیب‌پذیر است. به نوشته نیویورک‌تایمز، افسران نظامی در مجموعه‌ای دیدارهای مخفیانه که از پاییز سال گذشته شروع شد و تا سال‌جاری ادامه یافت به مقام‌های آمریکایی گفتند که آنها نماینده حدود صد نفر از اعضای نیروهای مسلح هستند که دل خوشی از اقتدارگرایی مادورو ندارند. آنها خواستار دریافت کمک‌هایی از آمریکا بودند اما در نهایت پس از سرکوب‌های اخیر که منجر به دستگیری ده‌ها نفر از این توطئه‌گران شد، طرح کودتا لو رفت. این درحالی است که دولت مادورو برای رهایی از مشکلات اقتصادی از کنترل ارزی دست می‌کشد. روز شنبه دولت ونزوئلا اعلام کرد کنترل ۱۵ ساله خود بر نظام ارزی را تسهیل خواهد کرد و به بانک‌های خصوصی و صرافی‌ها اجازه فروش دلار می‌دهد. به گزارش «رویترز»، تاکنون سیاست کنترل ارز در این کشور به این‌گونه بوده است که اشخاص و کسب‌وکارها تنها مجاز به خرید دلار از دولت بوده‌اند. به عقیده کارشناسان این سیاست دولت یکی از اصلی‌ترین دلایل وضعیت بحرانی اقتصاد ونزوئلا – نظیر ابرتورم‌ها و کمبود تولید – بوده است. با این حال اقتصاددانان درخصوص اینکه این سیاست جدید دولت، قابلیت تسکین بحران اقتصادی این کشور را دارد یا خیر ابراز تردید می‌کنند.
