نظر زیباکلام درباره دستاورد سفر روحانی؛ تکلیف یکسری چیزها بعد از 13 آبان مشخص می شود

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در هفتاد و سومین نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در حالی سخنرانی کرد و آمریکا را به بازگشت به برجام و میز مذاکره دعوت کرد که دونالد ترامپ ساعاتی پیش در همین نشست کشورهای دیگر را به همراهی با تحریم‌ها علیه ایران و منزوی کردن این کشور دعوت کرده بود.

سخنرانی روحانی خوب بود اما دستاورد عملی نداشت

صادق زیباکلام در مصاحبه با یورونیوز هر چند از سخنرانی حسن روحانی استقبال کرد اما گفت که دستاوردی در عمل برای ایران نداشته است. این استاد دانشگاه تهران گفت: «در مقایسه با آقای احمدی نژاد یقینا رفتار آقای روحانی در سازمان ملل خیلی سنجیده تر، معقول تر و اصولی تر بود. البته به اندازه کافی، آقای ترامپ دارای مخالفین عدیده در افکار عمومی است که ناشی از نگاه نژاد پرستانه و تبعیض آمیز او به مکزیکی ها، عرب ها و مسلمان ها است و نگاه بسیار پایینی که نسبت به زنان و سیاه پوسان دارد، همچنین لجاجت و سرسختی که نسبت به روند جهانی شدن نشان می دهد و عقبگردی که نسبت به گذشته می کند همه باعث می شود که اروپایی نسبت به او خیلی منتقد بوده و نگاه منفی داشته باشند و از این جهات آقای روحانی خیلی پیروزی ساده و آسانی نسبت به آقای ترامپ به دست آورد ولی این یک پیروزی سمبلیک علیه ترامپ بود که هیچ معنا و مفهوم عملی در حقیقت نداشت.»

به گفته او «اروپایی ها قبل از رفتن آقای روحانی به نیویورک، همچنان معتقد به برجام بودند و در شواری امنیت هم مقامات فرانسه و انگلیس همین را گفتند و این مساله هم هیچ دستاوردی برای روحانی نداشت. ما زمانی می توانیم بگوییم آقای روحانی موفق بوده و توانسته دستاوردی داشته باشد که اجرایی شدن و عملی شدن تحریم ها برای آقای ترامپ سخت تر می شد. یعنی مقاومت های بیشتری علیه تحریم ها و ایستادگی های بیشتری علیه ترامپ می شد و آقای روحانی می توانست در افکار عمومی آمریکایی ها و همچنین اروپایی ها یک مقداری رسوخ و نفوذ کند و کار را برای ترامپ دشوار بکند کاری که آقای روحانی نتوانست.»

شانس اروپا برای حفظ برجام چقدر است؟

در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بیانیه ۱۲ بندی نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در نیویورک منتشر شد که حاضران بر تعهد خود برای تضمین کانال های پرداخت با ایران و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی تأکید کردند و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر سازمان ملل گفت که شرکت های اروپایی و دیگر شرکت های کشورهای امضا کننده برجام می توانند ارتباط بانکی و تجاری خود با ایران را حفظ کنند و اتحادیه اروپا متعهد خواهد شد تا مهم ترین منبع درآمد ایران نفت به فروش برسد.

صادق زیباکلام اما به یورونیوز گفت: «موفقیت واقعی برای ایران زمانی اتفاق می افتاد که آقای روحانی می توانست افکار عمومی آمریکا را علیه آقای ترامپ برانگیزد و در نتیجه صداهای بیشتری در سنا و کنگره بلند شوند و در مطبوعات آمریکا با برنامه های ترامپ علیه ایران مخالفت کنند اما متاسفانه روحانی نتوانست هیچ یخی را آب بکند و شاهد بودیم که وقتی او می خواست به نیویورک برود دلار ۱۷ هزار تومان بود و وقتی برگشت دلار رسیده بود به ۲۰ هزار تومان."

با آغاز تحریم ها در ۱۳ آبان ماه چه در انتظار ایران است؟

او در پاسخ به این سوال که با توجه به این شرایط، اقتصاد ایران به چه سمتی می رود و با آغاز تحریم ها در ۱۳ آبان ماه چه در انتظار ایران است گفت: «چه کسی فکر می کرد که دلار هفته اول مهر ۱۳۹۷ بشود ۲۰ هزار تومان؟ ۶ ماه پیش حتی تصور اینکه دلار بالای ۱۰ هزار تومان برود هم غیرممکن بود اما رفت بالای ۱۵ هزار تومان و از ۲۰ هزار تومان هم عبور می کند و من فکر می کنم اقتصاد ما دچار سقوط آزاد شده و به جایی می رسد که به لحاظ عملی دیگر جایی برای افزایش دلار باقی نماند که این نقطه، ۱۳ آبان خواهد بود. یعنی سقوط آزاد همچنان ادامه خواهد داشت مثل یک بهمن که راه افتاده و همچنان جلو می رود اما نقطه پیچش آن بعد از ۱۳ آبان و شروع تحریم ها خواهد بود.»

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه مه خروج کشورش از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ میلادی را اعلام کرد و از بازگشت دور جدیدی از تحریم‌ها علیه تهران خبر داد. مرحله اول این تحریم ها ۱۵مرداد در دستور کار قرار گرفت و قرار است دور دوم آن از ۱۳ آبان اجرا شود.

«همه منتظر ۱۳ آبان هستند. حتی دولت ایران هم منتظر ۱۳ آبان است»

صادق زیباکلام در مصاحبه با یورنیوز گفت: «با شروع تحریم ها، واقعیت ها خود را نشان خواهند داد و با واقعیت ها مواجه خواهیم شد. حکومت باید خیلی جدی به این فکر بیفتد که با شروع تحریم ها به چه کسانی می توانیم نفت بفروشیم و پول را چگونه برگردانیم. الان نمی شود چون همه منتظر ۱۳ آبان هستند. حتی دولت ایران هم منتظر ۱۳ آبان است که ببیند هندی ها چه می کنند چقدر نفت از ما می خرند یا نمی خرند. ایضا ژاپنی ها و کره ای ها و من فکر می کنم ۱۳ آبان را که بگذریم یک مقداری ثبات پیدا می شود.»

به گفته او «بلاتکلیفی نقش مهم و مخربی در وضعیت فعلی اقتصادی در ایران بازی می کند. همه فکر می کنند ۱۳ آبان چه اتفاقی خواهد افتاد بنابراین سعی می کنند آرد و روغن و .. بخرند، چند صد یا هزار دلار یا چند سکه در خانه داشته باشند. منتهی وقتی این سیل بیاید و برود یک جور ثبات پیدا می شود. سیلی است که راه افتاده یا بهمنی که همین طور جلو می رود و همه چیز را با خود می کند و می برد اما جایی که متوقف می شود ۱۳ آبان است.»

صادق زیباکلام معتقد است که تکلیف یکسری چیزها بعد از ۱۳ آبان مشخص می شود مثلا این فرمولی که اروپایی ها دارند بعد از ۱۳ آبان خود را نشان می دهد که چقدر کارایی دارد در عمل یا در حد تئوری است وآیا اروپایی توانسته اند طنابی داخل چاه بیندازند برای بیرون آوردن جمهوری اسلامی یا باید از آنها هم دل کند و به هیچ کجا نرسیده.»

استاد دانشگاه تهران درباره نقش و انفعال دولت در برابر وضعیت فعلی اقتصادی و رکورد بی سابقه نرخ دلار در ایران گفت: «دولت عملا تسلیم شده و این تسلیم شدن بیشتر از بابت این است که نیرو و بهمنی که به راه افتاده خیلی نیرومند است، اینقدر پشتوانه اش نیرومند است که دولت نمی تواند حریف اش شود. من فکر می کنم زمانی دولت می تواند برنامه ای بریزد که سقوط به انتهای خود رسیده باشد. چون اینقدر نیرو زیاد است که نظام هم نمی تواند جلوی آن را بگیرد.»