قتل خاشقجی رویایی داووس صحرای بن سلمان را دفن کرد

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، خاشقچی 59 ساله که از جمله روزنامه‌نگاران شناخته‌ شده و منتقد سیاست‌های ولیعهد سعودی است، سه شنبه 10 مهر برای کارهای اداری مربوط به ازدواج خود به ساختمان کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کرد و از آن زمان تاکنون اطلاعی از او در دست نیست.

برخی منابع غیررسمی اعلام کرده اند که ماموران سرویس امنیتی سعودی که به ترکیه اعزام شده بودند، پس از شکنجه خاشقچی در کنسولگری عربستان، او را به قتل رسانده‌ و مثله کرده اند.

کنفرانس ابتکار عمل سرمایه گذاری 

'کنفرانس ابتکار عمل سرمایه گذاری آینده در عـربستان' (مبادره مستقبل الاستثمارغدا) که به 'داووس صحرا' هم معروف شده، یک نشست تجاری در راستای طرح ولیعهد سعودی موسوم به 'چشم انداز 2030 ' است که برای قطع وابستگی عربستان به درآمد حاصل از صدور نفت برنامه ریزی شده است.

رژیم سعودی این نشست را اینگونه معرفی کرده است: بحث درباره جهت گیری ها، فرصت ها و چالش ها در بخش های رو به رشد در ترسیم آینده اقتصادی و ایجاد تحول در زمینه سرمایه گذاری جهانی در دهه های آینده .

این کنفرانس قرار است امسال با حضور بیش از 100 شخصیت سیاسی و اقتصادی جهان و بیش از 2 هزار سرمایه گذار از 23 تا 25 اکتبر ( 1 تا 3 آبان) در ریاض به ریاست 'محمد بن سلمان ' ولیعهد سعودی برگزار شود.

مقامات سعودی پیشتر اعلام کردند که در این نشست سه محور اصلی: نقش سرمایه گذاری در توسعه، فناوری ها منبع جدید ایجاد فرصت و توسعه توانمندی ها و ظرفیت های انسانی بررسی خواهد شد.

در این نشست همچنین قرار بود، موضوعات فرعی دیگری مانند رهبران تجاری و دولتها چگونه می توانند یک چشم انداز مشترک برای آینده ایجاد کنند. سرمایه گذاری چه میزان به شکل گیری آینده نوآوری کمک می کند و فنآوری چگونه زندگی ما را تغییر می دهد. مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

'صندوق سرمایه گذاری عمومی' عربستان که متولی برگزاری این نشست است و ریاست آنرا هم ولیعهد بر عهده دارد، اهداف آن را شامل 

1- کشف راههایی که به درآمد و بازدهی پایدار منتهی شود

2- ایجاد یک شبکه مالی شامل طرف های موثر در عرصه جهانی 

3- برجسته سازی بخش های در حال ظهور که در ترسیم آینده اقتصاد جهان موثر هستند

اعلام کرده بود.

این همایش سال گذشته هم تقریبا درهمین تاریخ و با شعار تحول در مراکز قدرت ، نمونه جدید در دنیای سرمایه گذاری و ابتکار عمل برای جهانی بهتر در ریاض و با حضور 150 نفر از مقامات سیاسی و اقتصادی جهان و 2 هزار سرمایه گذار از 65 کشور جهان برگزار شده بود.

رژیم سعودی از فرصت برگزاری اولین دوره این همایش بزرگ اقتصادی استفاده کرد و همزمان با برگزاری آن از طرح ایجاد منطقه اقتصادی مستقل 'نئوم' در ساحل دریای سرخ رونمایی و اعلام کرد که ارزش سرمایه گذاری آن به 500 میلیارد دلار می رسد . 

صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان در تبلیغات مربوط به این منطقه، مساحت آن را سه برابر قبرس و در خط ساحلی 470 کیلومتری ، در شمال غرب عربستان را تحت پوشش قرار می دهد و به قلمروهای اردن و مصر در همسایگی این کشور می رسد.

عربستان در برهه ای قصد داشت این پروژه سرمایه گذاری را اجرا کند که پس از سقوط بازار جهانی و کاهش قیمت نفت در سال 2014 و نوسان درآمدهای حاصل از فروش نفت درصدد متنوع تر کردن منابع پولی و اقتصاد متکی به نفت کشور برآمده بود.

'امین ناصر' رئیس شرکت نفتی 'آرامکو' عربستان، در جلسه افتتاحیه نشست اول ابتکار عمل برای آینده سرمایه گذاری در ریاض گفت: سرمایه گذاری های بزرگی در بخش انرژی انجام نشده و حتی طرح هایی به مبلغ یک تریلیون دلار طی ماه های گذشته، تعلیق یا لغو شده اند.

وی افزود: قرار بود که حدود 300 میلیارد دلار در بخش اکتشاف نفت و 700 میلیارد دلار در پروژه های توسعه این بخش، سرمایه گذاری شود.

ناصر ادامه داد: اگر تغییری در این زمینه صورت نگیرد و این پروژه ها عملی نشود، ممکن است شاهد پیامدهای منفی آن بر بخش انرژی باشیم و این امر باعث کاهش احتمالی تولید نفت خام شود.

در واقع رژیم سعودی از برگزاری نشست اول کنفرانس یاد شده قصد داشت سرمایه گذاران خارجی را متقاعد به سرمایه گذاری در منطقه اقتصادی مستقل نئوم نماید. ریاض قصد داشت که بخشی از سرمایه گذاری در این طرح بزرگ را هم با فروش 5 درصد از سهام شرکت نفتی آرامکو به دست آورد که تاکنون موفق به عملی کردن آن نشده است .

کارشناسان اقتصادی می گویند: بعد از بروز تنش های مالی ناشی از کاهش قیمت نفت و هزینه های چند صد میلیارد دلاری در جنگ یمن، رژیم سعودی طی ماههای اخیر حتی ناچار به استقراض از بانک های خارجی شده است، لذا تلاش داشت با جمع کردن این افراد در ریاض علاوه بر مطرح شدن دوباره نام بن سلمان به عنوان ناجی اقتصاد سعودی، سرمایه گذاران را به حضور بیشتر در بازار سرمایه خود تشویق نماید.

چشم اندازی که محقق نمی شود

چشم ‌انداز 2030 عربستان (رؤیة السعودیة 2030) برنامه‌ای برای کاهش وابستگی این کشور به نفت، تنوع بخشیدن به اقتصاد و توسعه بخشهای خدماتی مانند بهداشت، آموزش و گردشگری است. اهداف این طرح که از سوی ولیعهد سعودی ارایه شده، تقویت فعالیتهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری، افزایش تجارت غیرنفتی بین کشورها از طریق کالاها و محصولات مصرفی و افزایش هزینه‌های دولت برای تجهیزات نظامی و مهمات و تولیدی اعلام شده است .

بخش مهمی از اجرای برنامه چشم انداز به رها کردن اقتصاد عربستان از نفت وابسته است . بن سلمان برای رشد بخش غیرنفتی و متنوع کردن اقتصاد این کشور به سرمایه خارجی نیاز خواهد داشت. حقیقت این است که بدون سرمایه ، متنوع کردن اقتصاد و کاستن از وابستگی به نفت، غیرممکن خواهد بود.

نگاهی به وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در عربستان نشان می‌دهد که در زمان رهبری 'ملک سلمان' و به عبارت دقیق‌تر بن سلمان، حجم سرمایه‌گذاری خارجی در این کشور کاهش یافته است.

در ژانویه سال 2015 میزان سرمایه گذاری خارجی در عربستان یک میلیارد و 853 میلیون دلار بوده و تا پایان سال 2015 به بیش از دو میلیارد دلار رسید، رقمی که در سال‌های بعد تکرار نشده است. 

در ژانویه سال 2016 میزان سرمایه گذاری خارجی در عربستان، یک میلیارد و 899 میلیون دلار و در اواخر جولای 2016 این رقم به یک میلیارد و711 میلون دلار رسیده است.

البته میزان سرمایه گذاری خارجی در عربستان در اوایل سال 2017 به رقم 2 میلیارد و 700 میلیون دلار رسید، اما اقدامات بن سلمان در این سال باعث شده تا این رقم روندی نزولی داشته باشد، به طوری که اواخر سال 2017 این رقم به یک میلیارد و 662 میلیون دلار رسید. مسئله به خوبی سیر نزولی سرمایه گذاری خارجی در عربستان را نشان می دهد.

و این در حالی است که باید دانست در یک دهه پیش، میزان سرمایه گذاری خارجی در عربستان به 18 میلیارد و 200 میلیون دلار رسیده بود.

عربستان در سه ماهه نخست سال 2018 ، نه میلیارد دلار کسری بودجه داشت که به اعتقاد کارشناسان، سوءمدیریت ، خریدهای میلیاردی تسلیحاتی و جنگ افروزی آل سعود در یمن از عوامل اصلی آن اعلام شده است.

کاهش شدید سرمایه گذاری خارجی در عربستان در حالی است که حتی برخی سرمایه داران داخل این کشور هم رغبتی از خود برای مشارکت در این طرح ها نشان نمی دهند.

روزنامه 'فایننشنال تایمز' در این زمینه نوشت: تجار ثروتمند عربستان به علت ناآرامی ناشی از موج بازداشت ها علیه بازرگانان عمده و شاهزادگان این کشور رغبتی برای سرمایه گذاری در عربستان ندارند .

به گفته برخی بانکداران، شرکت های خصوصی به پنهان کردن دارایی های خود در عربستان روی آورده اند و برخی دیگر نیز به دنبال راه هایی برای حواله دارایی های شان به خارج از این کشور هستند.

روزنامه فایننشنال تایمز با اشاره به درخواست یکی از شاهزادگان برای انتقال میلیون ها دلار به لندن، افزود: هراس از سرمایه گذاری در عربستان تلاش های بن سلمان برای اصلاح اقتصاد متکی به نفت و ایجاد یک میلیون فرصت شغلی برای شهروندان عربستان در بخش خصوصی تا سال 2020 را تهدید می کند.

یکی از راههای عملی کردن راهبرد متنوع کردن اقتصادی عربستان و به دنبال آن جذب سرمایه گذاری خارجی، فروش بخشی از سهام شرکت نفت دولتی آرامکو بود.

به همین منظور دولت عربستان پیشتر برنامه ریزی کرد که پنج درصد از دارایی های شرکت آرامکو را که ارزش آن نزدیک به دو تریلیون دلار آمریکا است، در بازارهای سهام خارجی بفروشد. 

این ایده می تواند مبلغ یکصد میلیارد دلار برای حمایت از برنامه های بن سلمان فراهم کند. 

اما برخی پیچیدگی ها در امر فروش سهام و نیز نگرانی از اینکه شرکت آرامکو مجبور شود تا با عرضه سهام در بازارهای مالی، درهای خود را به روی نظارت خارجی بر این شرکت باز کند، سبب شد تا رژیم سعودی پیشنهاد تعویق اجرای آن را تا سال 2019 میلادی ارائه دهد و بعد از آن هم خبر رسید که اساسا ملک سلمان با اجرای آن مخالفت و این ایده را هم متوقف کرده است .

سه منبع مطلع نزدیک به دایره قدرت در عربستان به خبرگزاری 'رویترز' گفتند : ملک سلمان در ماه ژوئن گذشته در نشستی با افرادی از خاندان سلطنتی و مدیران ارشد نفتی از جمله رئیس بخش اجرایی شرکت آرامکو و پس از مشورت با آن‌ها، تصمیم به لغو واگذاری سهام این شرکت نفتی گرفته است.

تحریم گسترده کنفرانس ریاض 

با این وضعیت رژیم سعودی چشم انتظار برگزاری نشست ریاض بود تا با جلب سرمایه گذاری های خارجی به وضعیت اقتصادی خود سر و سامانی بدهد. 

موج نارضایتی از ناپدید شدن روزنامه‌نگار عربستانی به محافل تجاری و اقتصادی نیز راه یافت تا جایی که بسیاری از مدعوین نشست تجاری که قرار بود به ریاست بن سلمان ولیعهد سعودی برگزار شود، با اعلام انصراف، به رسوایی ناپدید شدن خاشقجی واکنش نشان دادند. 

درپی ناپدید شدن مشکوک خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی و همزمان با افزایش ابهامات در مورد نقش ریاض در ناپدید شدن او شخصیت های جهان یکی پس از دیگری از شرکت در نشست تجاری عربستـان انصراف داده اند.

در حالیکه قرار بود شماری از چهره های سیاسی و تجاری جهان در نشست ریاض شرکت کنند. روز جمعه 'جیم یونـگ کیم' رئیس بانک جهـانی اعـلام کرد که به ریاض نخواهد رفت.

رویترز هم خبر داد ، 'ریچارد برانسون' میلیاردر بریتانیایی، جمعه اعلام کرده که برای تحت فشار قرار دادن عربستان جهت ارایه روشنگری بیشتر در خصوص ماجرای ناپدید شدن خاشقجی تعدادی از پروژه‌های تجاری شرکت تحت ریاست خود را با ریاض به حال تعلیق در می‌آورد.

همچنین 'دارا خسروشاهی' مدیرعامل 'اوبـر تکنولوژی' نیز تصمیم گرفته است به عربستان نرود. 'ژوستین دینی' سخنگوی شرکت 'ویـاکـوم' هم اعلام کرد که 'باب باکیش' مدیر عامل شرکت که قرار بود در نشست ریاض سخنرانی کـند، در نهایت به این کشور سفر نخـواهد کرد. 

'ارنست مونیز» وزیر اسبـق انـرژی آمریکـا که به عنوان مشـاور در پروژه بزرگ «ان ای او ام(NEOM)» در منطقـه توسعـه اقتصـادی سواحل دریای سرخ فعالیت دارد، گفته است که از ریـاض فاصله می گیرد.

'استیـو کیس' یکی از بنیـان گذاران شرکت «آ او ال(AOL)» نیز اعلام کـرده که به دلیل وقوع اتفاقات اخیـر، از سفر به ریـاض منصرف شده است. 

تحریم نشست ریاض تنها در سطح مقامات تجاری و اقتصادی باقی نماند، بلکه بسیاری از رسانه های سرشناس هم در واکنش به آدم ربایی رژیم سعودی این نشست را تحریم کردند.

'زانی مینتون بدواس' سردبیر مجله اقتصادی 'اکونومیست' نیز که برای شرکت در کنفرانس ابتکار عمل سرمایه گذاری آینده در عـربستان به این کشور دعوت شده بود، سفر خود به عـربستان را لغو کرده است.

'اندرو روس سورکین' مجری در شبکه 'سی ان بی سی' و روزنامه نگار در نیویورک تایمز که قرار بود اداره کننده سه جلسه نشست ریاض باشد، هم می گوید: موضوع ناپدید شدن خاشقـجی و اطلاعات منتشر شده از نحوه کشته شدن وی، به طرز وحشتنـاکی من را برانگیخته و آزرده خاطر شده ام. 

شبکه های 'سی ان ان' و 'سی ان بی سی' و 'فاینشنال تایمز' نیز اعلام کـرده اند که از پوشش خبری نشست ریـاض منصرف شده اند.

'بلومبـرگ' نیز انصراف خود برای مشارکت رسانـه ای در این کنفرانس را اعلام کرده است.

'ایلیـن مورفی' سخنگوی 'نیویـورک تایمز' اعلام کرد که این روزنامـه تصمیم گرفته است، نشست ریاض را حمایت نکند و دیگر 'حامی مالی' نشست ریاض نخواهد بود.

'آریانا هافینگتون' بنیانگذار 'هافینگتون پست' نیز از هیات مشورتی نشست داووس در صحرا کناره گیری کرده است. 

سخنگوی روزنامه 'لس آنجلس تایمز' نیز اعلام کرد که 'پاتریک سون شیونگ' صاحب این روزنامه که قرار بود در نشست تجاری ابتکار عمل برای سرمایه گذاری آینده سخنرانی کند، در این اجلاس شرکت نخواهد کرد.

با این وضعیت به نظر می رسد در روزهای آینده که اطلاعات بیشتری در خصوص دست داشتن رژیم سعودی در ربوده شدن و قتل خاشقچی منتشر شود ، شمار کسانی که این نشست را تحریم خواهند کرد هم افزوده خواهد شد و برگ دیگری بر دفتر ناکامی های ولیعهد سعودی ، در کمتر از یک سال و نیم اخیر افزوده خواهد شد.