برگ برنده ایران در تحریم‌های آمریکا

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا؛ آخرین مهلت آمریکا به کشورها برای تحریم بانکی و نفتی ایران، 13 آبان تمام شد. این دور از تحریم ها اگرچه مشکلات و موانعی در مسیر مبادلات تجاری ایران به وجود می آورد و در واقع هزینه ها را افزایش می دهد اما تفاوت عمده ای با دور قبلی تحریم ها در کشور دارد.

کشورهای عضو اتحادیه اروپا از اردیبهشت ماه و همزمان با خروج یکجانبه آمریکا از برجام، مخالفت خود را با این تحریم ها نشان داده اند و از هر فرصتی برای ابراز مخالفت خود با آمریکا و همراهی با ایران استفاده کرده اند.

این کشورها در حال حاضر به دنبال سازوکاری جدید برای دور زدن تحریم های آمریکا هستند، بر این اساس، تشکیل صندوقی برای آسانتر شدن دور زدن تحریم ها، در دستور کار قرار گرفته و در مجموع شرایط کلی، منزوی شدن آمریکا را نشان می دهد.

از سوی دیگر، تجربه ایران از دور قبلی تحریم ها نیز از دیگر مواردی است که نگرانی در خصوص دور جدید تحریم ها را کاهش می دهد. 

جزییات برنامه دولت و وزارتخانه های دولتی و همچنین شیوه بودجه نویسی سال آینده همگی با احتساب شرایط تحریم هاست و اگرچه جزییات شیوه های دور زدن تحریم ها از سوی مقامات دولتی به دلایل محرمانه عنوان نمی شود، اما مجموع شرایط، آمادگی کامل ایران برای مقابله با تحریم ها را نشان می دهد. 

عدم نگرانی از این مساله، به صورت کاملا مشهود و اثرات خود را در بازارهای داخلی نیز نشان داده است. در حال حاضر همه بازارها در آرامش قرار دارد و به گفته کارشناسان، اثرات روانی نگرانی از تحریم ها پیش خور شده است.

سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، با اشاره به ایستادگی اروپایی ها در برابر تحریم های آمریکا علیه ایران و تلاش برای دستیابی به راهکاری مناسب، این مساله را نشان دهنده شکست و انزوای ترامپ در جامعه جهانی عنوان کرد. 

در حال حاضر به جز رژیم صهیونیستی و عربستان هیچ کشوری حاضر نیست تا مواضع آمریکا را همراهی کند و به گفته تحلیلگران بین الملل، دولت فعلی آمریکا در این اقدام خود شکست خورده است. 

حجت الاسلام مصطفی درایتی، فعال سیاسی با بیان اینکه ایران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است، می گوید: در این شرایط، خروج آمریکا از برجام به معنای نقض توافق بین المللی است و امروزه همه کشورها به این مساله واقف هستند و این موارد باعث شده تا ایران در عرصه بین‌المللی نسبت به بدعهدی‌های دولت آمریکا دست بالا داشته باشد.

نوذرشفیعی، کارشناس مسائل بین الملل هم با اشاره به منزوی شدن آمریکا در جامعه جهانی می گوید: خروج آمریکا از برجام نظم جهانی را برهم می زند و این موضوعی نیست که کشورها در مقابل آن سکوت کنند. 

وی با اشاره به ایستادگی بسیاری از کشورها در موضوع برجام در مقابل آمریکا می گوید: به دلیل این موارد، این دور از تحریم ها با دوره سابق تفاوت هایی دارد و منزوی شدن آمریکا در این شرایط به نفع ایران است. 

عراقچی نیز با بیان اینکه آمریکا با خروج از برجام ، قطعنامه 2231 شورای امنیت را نقض کرده است، می گوید: آنها تمام تلاش خود را کردند تا برجام را از بین ببرند ولی جامعه جهانی در برابر آنها مقاومت کرد. 

تشکیل بانک اروپایی اقدامی مثبت برای همراهی با ایران 

اروپاییان به دنبال این هستند که در مقابل بانک جهانی، بانکی اروپایی ایجاد کنند. کارشناسان معتقدند ایجاد این سازوکار مالی می تواند موانع بزرگی از مسیر تجارت کشورها با ایران بردارد.

اروپاییان در کنار چین و روسیه، اذعان می کنند که در برجام می مانند و می گویند ساز و کار ویژه مالی (SPV) برای ایران به زودی برقرار می شود ساز و کاری که اجازه می دهد دریافت و پرداخت های ایران و اروپا بدون سر و کار داشتن با دلار انجام شود و در مرحله دوم، کشورهای غیر اروپایی می توانند به آن ملحق شوند. برخی از کشورها و خریداران نفت ایران نیز اعلام کرده اند منتظرند از این سیستم برای پرداخت های نفتی با ایران استفاده کنند.

بر اساس اظهارات مقام های مسئول، این سازوکار ویژه مالی، اکنون مراحل پایانی را طی می کند. عقب نشینی آمریکا از موضع خود مبنی بر صفر کردن صادرات نفت ایران نیز یکی دیگر از مواردی است که نشان می دهد امکان به صفر رساندن صادرات نفت ایران وجود ندارد. 

آمریکا به تازگی هشت کشور خریدار نفت ایران را از تحریم معاف کرده و همچنین بازار نفت نیز با نگرانی از کاهش سهم ایران با نوساناتی رو به رو بوده است. 

کارشناسان حوزه انرژی معتقدند کشورهای تولیدکننده نفت، شرایط لازم برای جبران کاهش سهم نفت ایران در بازارهای جهانی را ندارند. 

این در حالی است که چین نیز اعلام کرده به دنبال بازکردن راه های بانکی است؛ همچنین حذف دلار از مراودات پولی و مالی با هند به عنوان یکی از مشتریان بزرگ نفت ایران و همچنین با روسیه، از دیگر اقداماتی بوده که نشان دهنده اجماع علیه آمریکاست. 

تدوین بودجه بر مبنای تحریم ها

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه از همان سال گذشته بر اهتمام دولت به بودجه ریزی بر مبنای تحریم ها تاکید کرده بود، بر این اساس در بودجه سال 98 نیز این موارد در دستور کار قرار گرفته است و بررسی وضعیت وزارتخانه ها نیز نشان می دهد آمادگی لازم برای مقابله با تحریم ها در کشور وجود دارد. 

با آنکه موضوع تامین مواد اولیه مساله ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت، اما سازو کار فعلی برای تامین مواد اولیه در کشور طراحی شده و در حال اجراست، از سوی دیگر افزایش توان تولید داخل نیز از دیگر مواردی است که مورد تاکید مسئولان است. 

گزارش ها نشان می دهد در حال حاضر بسیاری از تولیدکنندگان داخلی امکان و ظرفیت تولید در کشور را دارند و البته موضوع حمایت دولت از آنها موضوعی است که می تواند این روند را تسریع کند.

در حال حاضر بیش از 67 درصد داروهای ایرانی با مواد اولیه داخلی تولید می شوند، همچنین در زمینه تجهیزات حوزه انرژی نیز بخش بزرگی از نیازهای کشور از طریق تولیدات داخلی امکان تامین دارد. 

در مجموع آنچه در شرایط فعلی نیازمند آن هستیم تبدیل تحریم ها به فرصت است و ضروری است تا با اصلاح زیرساخت های کشور، اصلاح نظام پولی و مالی و همچنین همدلی و مدیریت همگون از شرایط فعلی به عنوان فرصتی برای اصلاح چالش های موجود استفاده کنیم.