آیت‌الله مکارم: از زمان مادربزرگ من گذشته که در ۹ سالگی ازدواج کند

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرفوری، عربستان هفته گذشته قانون مبارزه با کودک همسری را تصویب کرد. قانونی که ازدواج دختران و پسران زیر ۱۵ سال را ممنوع می‌کند. قانونی که زمزمه تصویب آن حدود ۲ سال است که در ایران هم پیچیده اما ماه پیش بنا به تشخیص کمیسیون حقوقی- قضایی مجلس منتفی شد و تاکنون از حضور در صحن علنی مجلس بازمانده است. اما قانون ازدواج در ایران چه می‌گوید؟ چرا مخالفان تا این اندازه به طرح مبارزه با کودک همسری واکنش نشان دادند؟

چرا کودک همسری نه؟

ماجرا را نخستین فراکسیون زنان مطرح کرد. با طرح آسیبی که پیش از آن حتی رسانه‌ها هم به آن نپرداخته بودند، ماجرای طلاق دختران و پسرانی که به سن قانونی نرسیده بودند دختران و پسرانی که نمی‌توانستند رای دهند٬ نمی‌توانستند حساب بانکی افتتاح کنند اما خانواده آن‌ها را مجبور به ازدواج می‌کرد.

 ازدواج‌هایی که سرانجامی نداشتند و خیلی زود مهر طلاق را در شناسنامه دختران و پسران کم سن ثبت می‌کردند و البته بعد از آن سایر آسیب‌ها را در پی خود می آوردند.

اکنون که بیش از ۲ سال است که از طرح مبارزه با کودک همسری در مجلس می‌گذرد آمارها مشخص کرده بیش از ۳۶ هزار کودک مطلقه در کشور وجود دارد آماری که نشان دهنده جدی بودن این بحران است.

مجلس چه می‌گوید؟

سن قانونی ازدواج در ایران برای دختران شاید ۱۳ سال باشد اما اگر قیم قانونی یا قاضی رضایت داشته باشد زیر ۱۳ ساله‌ها هم می‌توانند ازدواج کنند. طرح تازه مجلس اما سعی دارد تا با اصلاح قانون سن ازدواج در کودکان را افزایش دهد تا از تبعات بعدی آن مانند همین طلاق در سن پایین جلوگیری کند.

نه مجلس به مبارزه با کودک همسری

کمیسیون حقوقی- قضایی مجلس اما چندی پیش طرح مقابله با کودک همسری را رد کرد. یکی از علل آن مسایل شرعی و نبود اجماع فتوا درباره آن بود.  آیت الله ناصر مکارم شیرازی نخستین مرجع تقلیدی بود که درباره این طرح اظهار نظر کرد و درباره آن فتوا داد. طیبه سیاوشی٬ یکی از اعضای فراکسیون زنان با اشاره به جلسه‌ای که کمیسیون فرهنگی با آیت الله مکارم شیرازی داشته است به خبرنگار خبر فوری می‌گوید: ما با آقای مکارم جلسه داشتیم و تمام اعضای کمیسیون فرهنگی که تعدادی از آن‌ها اکنون جزو مخالفین هستند آن زمان حضور داشتند. ایشان گفتند گذشت دورانی که مادر بزرگ من در ۹ سالگی ازدواج می‌کرد و اکنون معیار ازدواج بلوغ عقلی است و نه بلوغ جسمی.

فرهنگ سازی آری یا خیر؟

یکی دیگر از مخالفت‌های مجلسی‌ها به این طرح به فرهنگسازی ممنوع کردن ازدواج کودکان باز می‌گشت یکی از اعضای کمیسیون حقوقی گفته بود که با ازدواج حق و حقوق قانونی به دختر و پسر داده می‌شود و اگر همین حق ازدواج را از آن‌ها سلب کنیم آن‌ها به عنوان صیغه به خانه بخت می‌روند و مشمول حق و حقوق ضمن عقد نمی‌شوند. فارع از این بعد اما اعضای کمیسیون حقوقی به مساله فرهنگ سازی هم اشاره کردند اینکه بسیاری از قومیت‌ها در فرهنگشان ازدواج دختر و پسر در سن کم جا افتاده است و گریزی از آن نیست.  مساله‌ای که سیاوشی آن را اینگونه توجیه می‌کند و می‌گوید: همین آقایان وقتی می‌خواهند به مسایل فرهنگی اشاره کنند به کمربند ایمنی اشاره می‌کنند.

می‌گویند مردم رعایت نمی‌کردند حضور رسانه٬ پلیس و همکاری و اجباری شدن باعث فرهنگسازی کمربند ایمنی شد. این مساله هم همین است یعنی اگر قانون شود همه مجبور به رعایت آن هستند. بد نیست به این مساله اشاره کنم که در همین جلساتی که ما داشتیم به کرات به ما گفتند که بهتر بود به قانون مدنی دست نمی‌زدید زیرا قانون مدنی یکی از بهترین قوانین این مملکت بود که در سال ۱۳۱۳ نوشته شده بود٬ من هم در جواب گفتم که ما هم موافق بودیم که به قانون مدنی دست نمی‌زدیم و آن را تغییر نمی‌دادیم اما تنها ماده‌ای که به آن دست زده شده است همین ماده ۱۰۴۱ است٬ یکبار از ۱۵ سال به ۱۸ سال رسید بعد از انقلاب به ۹ سال رسید. ما هم می‌گوییم کاش قانون مدنی تغییر نمی‌کرد اما حالا که تغییر کرده این ماده هم باید اصلاح شود.

پای سیاست به طرح کشیده شد

با وجود تمام اتفاقاتی که در این چند ماه اخیر برای این طرح رخ داده اما هنوز بسیاری می‌گویند این طرح نه رد شده و نه تصویب. اعضای فراکسیون زنان هنوز هم به تصویب آن امید دارند. سیاوشی درباره آخرین اتفاقاتی که برای این طرح رخ داده می‌گوید: از کمسیون حقوقی قضایی خواسته شده که گزارش رد طرح هرچه سریعتر به صحن برسد گزارش که به صحن برسد باید ما روشن کنیم که چرا ما اصلا این مقوله را مطرح کنیم و اینکه ثابت کنیم که این طرح پشتوانه شرعی قوی دارد. نکته دیگر این است که ما باید بار دیگر به تبعات اجتماعی و افتصادی کودک همسری اشاره کنیم. متاسفانه این طرح سیاسی شد  در صورتی که این مساله اصلا سیاسی نیست و کاملا اجتماعی است من باز هم تاکید می‌کنم که این مخالفت‌ها جنبه شرعی ندارد و مواضع سیاسی است، زیرا شرع اجماعی ندارد که دختر الی و لابد ۱۲ یا ۱۳ ساله می تواند بدون اجازه پدرش ازدواج کند.

وی در ادامه می‌گوید: این دستاویز سیاسی تا جایی کشیده شد که مطرح کنندگان این مساله را به گروه‌ها و تشکل‌های بی‌ربطی مرتبط کنند که من خودم به شخصه هیچ کدام را نمی‌شناختم! متاسفانه تخریب‌‌های زیادی صورت گرفت و انگار به مجالی برای مقابله سیاسی تبدیل شد.

ایران چه تصمیمی دارد؟

عربستان طرح مقابله با کودک همسری را تصویب کرد. اکنون باید دید ایران که به نظر می‌رسد دربرابر مسایل اجتماعی و مدنی انعطاف بیشتری دارد درباره این طرح چه تصمیمی می‌گیرد؟