تعیین تکلیف انقلاب در 10 روز پایانی درتهران

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایرنا، سید ابوالحسن ریاضی عصر سه شنبه در پنل شهر و انقلاب در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: مسئله من مربوط به شهر تهران و علت آن هم این است که ما اکنون با وضعیت انقلاب تک‌شهری مواجه هستیم و تا در تهران تعیین و تکلیف رخ ندهد، کاری پیش نمی‌رود.
وی درباره مفهوم شهر ازنگاه خود عنوان کرد: وقتی راجع به شهر صحبت می‌کنم بر اساس دیسیپلینی است که من در جغرافیا خواندم و در آن کالبد، فضا و روابط مردم که به نوعی فضا تولید می‌کند، اهمیت دارد.
ریاضی ادامه ادامه داد: در باره تولید فضا در شهر سه گروه دولت، مردم و برنامه ریزی، نقش آفرینی دارند. آنچه در ایران و کشورهای پیرامونی برجسته‌تر می‌نماید دولت است. سرشت دولت در دو ساحت اقتصاد سیاسی و ایدئولوژیک سیاسی چه بعد و چه قبل از انقلاب قابل ردیابی است.
وی افزود: بشیریه دولت را در ایران به سه دوره پاتریمونیالیستی سنتی در پیش از رضاشاه، مدرنیسم مطلقه در دوره رضا شاه و بعد از آن و سنت گرای ایدئولوژیک در دوره بعد از انقلاب تقسیم می‌کند. این نظریه می‌تواند به نوعی ایدئولوژی سیاسی در ایران را توضیح دهد.
ریاضی وضعیت ایران را نئوپاتریمونیالیستی توصیف کرد و ویژگی های آن را این گونه برشمرد: اهمیت تقرب به حاکم، غیر رسمی بودن امر سیاست، ستیز متوازن در ساخت قدرت، نوعی توجیه دینی و لیاقت نظامی‌گری. در پاتریمونیالیسم سه عنصر پاترون (حاکم)، کلاینت (مردم) و پاتوروناژ (عامل ارتباط این دو) اهمیت دارد.
این استاد دانشگاه درباره موضوع فضا در تهران این گونه بحث را پیش برد: در اینجا رانت زمین مهم است. پس از انقلاب رانت زمین در همه شهرها اهمیت بیشتری پیدا کرد. در رانت زمین بارگذاری‌هایی در سطح خدمات، دسترسی‌ها و کاربری‌ها توسط دولت‌های ملی یا محلی انجام می‌شود و باعث می‌شود ارزش یک زمین از زمین دیگر بیشتر شود؛ حاشیه ارزان‌تر از مرکز شهر شود.
وی ادامه داد: در اینجا کسی که رانت را در اختیار دارد کاری انجام نمی‌دهد و عوامل دیگر ارزش افزوده ایجاد می‌کند. در طرح تفصیلی شهر وقتی مشخص می‌شود چه چیزی در کجا باشد، کسی که از آن اطلاع داشته باشد، صاحب رانت است؛ جابه‌جایی مرزها همواره در کلان شهرها توسط صاحبان قدرت انجام می‌شود.
ریاضی درباره اینکه رانت در تهران به چه شکلی عملی شده است؟، گفت: نوع اول تغییر در کاربری‌های شهری بود که کالبد شهر را تغییر نداد اما بخش‌هایی که مصادره شد جابه‌جایی در ساخت اجتماعی را محقق کرد. نوع دوم، این بود که حریم شهر تغییر و شروع به بزرگ شدن کرد. انقلاب حریم تهران را که بر اساس نظم شکل گرفته بود بی معنا می‌کند و اولین رانت را برای حاشیه‌نشین‌ها به وجود آورد.
وی ادامه داد: در دوره جنگ شاهد تحولات گسترده‌ای در این حوزه نیستیم و رانت زمین در محدودترین شکل خودش است. اما بعد از جنگ مجموعه‌ای از تقاضاهای هفت-هشت ساله و متراکم، آزاد و رانت زمین شهری در دو شکل گسترش حریم شهری و بهره‌مندی گروه‌های خاص آغاز می‌شود.
وی افزود: اهمیت رانت شهری در این است که به گروه‌های کلاینت (مردم) این امکان را می‌دهد بدون انجام کاری صاحب ثروت شوند و بر این اساس ساخت قدرت عوض شود.
سرپرست موسسه همشهری بیان کرد: در مجموع آن چیزی که در تهران رخ می‌دهد هر نوع برنامه‌ریزی ای را از بین می‌برد و هویت محله‌ای را هم از بین برد. رانت باعث می‌شود شالوده برنامه‌ریزی از بین برود تا بیشترین عدم توازن فضای شهری را شاهد باشیم‌ و بیشترین آشفتگی و اضطراب‌های فردی به دلیل فقدان امکانات عمومی و ...، را در تهران ببینیم. در نتیجه ما به نوعی با گسست تمام عیاری بین دولت ملی با دولت محلی، دولت محلی با مردم و مردم با هر دو، مواجه باشیم.
ریاضی در پایان خاطرنشان کرد: انقلاب در تهران باعث بهم خوردن سه عنصر در فضای شهری یعنی برنامه‌ریزی، مردم و دولت شد و این موضوع در ساختار اقتصاد سیاسی و ایدئولوژی سیاسی اتفاق افتاد.