اگر جنگ شود هند پیروز می‌شود یا پاکستان؟/ مقایسه توان نظامی دو کشور

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبر فوری، در طول این چند ماه درگیری پاکستان و هند مجددا رو به وخامت و بحران گذاشته است. بسیاری معتقدند این درگیری تاثیرات بسیاری بر ایران می‌گذارد و برخی هم باور دارند که ایران از این درگیری می‌تواند به نفع خود استفاده کند.

در این گزارش توضیحاتی را درباره منشا این درگیری، سرانجام آن و نهایتا تاثیرش بر ایران توضیح می‌دهیم.

اختلافی تاریخی در منطقه‌ای  تاریخی

ریشه‌ درگیری هند و پاکستان به منطقه جامو و کشمیر باز می‌گردد. این دو ایالت در مرز هند و پاکستان قرار دارند و پراکندگی عقیدتی و نژادی این دو منطقه شرایط خاصی را در این دو استان به وجود آورده است.

جمعیت ایالت کشمیر بیش از 13 میلیون بوده است. سرینگار و جامو با حدود 2 میلیون جمعیت، بزرگترین شهرهای این استان هستند. جامو و کشمیر تنها ایالت هند با اکثریت مسلمان است. 67 درصد جمعیت این ایالت پیرو اسلام هستند و در دره کشمیر این آمار به 95 درصد می‌رسد. این ایالت اجتماع پرتحرکی از هندوها، سیکها و بوداییها را داراست.

غالب بودن دین اسلام باعث شد که کم کم بین پاکستان و هند بر سر این منطقه اختلاف بیفتد. کشمیر در زمان تسلط بریتانیا بر شبه قاره هند، با این وجود که اکثر مردم آن مسلمان بودند، تحت حکومت فرمانروای هندو مذهب منطقه قرار داشت.

هنگام تقسیم مستعمره هند به دو کشور مستقل هند و پاکستان، قرار بود سرزمین‌های مسلمان نشین به پاکستان و سرزمین‌های هندونشین به هند واگذار شود، اما فرمانروای کشمیر شخصاً تصمیم گرفت سرزمین خود را در اختیار هند بگذارد. پس از آن اختلاف و درگیری بین پاکستان و هند بر سر این دو منطقه آغاز شد.

هنگام برقراری آتش‌بس سال 1949، حدود یک سوم از سرزمین کشمیر، در تصرف پاکستان باقی ماند و هند نیز در سال 1959 انضمام رسمی بخش تحت کنترل خود - موسوم به جامو و کشمیر - را به خاک خود اعلام کرد. چند سال بعد مجدداً جنگ دیگری بین دو کشور رخ داد. بدین ترتیب که در سال 1965، حملات ارتش پاکستان در خط آتش‌بس، واکنش نظامی هند و عبور نیروهای هندی از خط مرزی دو کشور در ناحیه لاهور پاکستان را در پی آورد.

درگیری و تنش اوج می‌گیرد

این اختلاف و ناآرامی ها از آن زمان تاکنون بین پاکستان و هند برقرار بود. در سال 2016 این اختلاف ودرگیری مجددا شکل خطرناکی به خود گرفت.

ناآرامی‌های سال 2016 کشمیر شامل مجموعه‌ای از اعتراضاتی است که پس از قتل برهان مظفر وانی، در منطقه مسلمان نشین کشمیر در ایالت جامو و کشمیر رخ داد. برهان وانی فرمانده نظامی گروه جدایی طلب حزب المجاهدین بود و ناآرامی‌ها در اثر کشتن وی توسط نیروهای امنیتی هند در تاریخ 8 ژوئیه 2016 بوجود آمد.

 با کشته شدن وانی، اعتراضات در ده بخش کشمیر شروع شد و این اعتراضات شامل حمله به نیروهای امنیتی بود. ظرف چهار روز، یک پلیس و 43 نفر از معترضین کشته شدند و 300 نفر دیگر زخمی شدند و پس از آن مقررات منع آمد و شد، برقرار گردید. دراین نا آرامی‌ها تا تاریخ 16ژوئیه 43 غیرنظامی کشته و بیش از 3100 نفر زخمی شدند. 

درگیری و اختلاف هند و پاکستان در طول این مدت مجددا اوج گرفت. حدود یک ماه قبل، یک گروه تروریستی پاکستانی با نام "جیش محمد" علیه سربازان هندی در کشمیر یک حمله انتحاری انجام داده و چند سرباز را از بین برد. پاکستان از این حمله به شدت ابراز نگرانی کرد اما گفت که هیچ مسئولیتی را در این زمینه نمی‌پذیرد.

نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند با محکوم کردن حمله انتحاری به سربازان این کشور در کشمیر، به پاکستان در باره ایجاد بی‌ثباتی در کشورش هشدار داد.

بعد از این، تنشها میان هند و پاکستان بالا گرفت تا اینکه مقامات دهلی نو روز چهارشنبه هفته قبل از ورود غیرقانونی سه جنگنده ارتش پاکستان به حریم هوایی هند خبر دادند.

از سوی دیگر، به گفته مقامات هندی، روز سه شنبه جنگنده‎های هندی با ورود به منطقه کشمیر تحت کنترل پاکستان مواضع تروریستها را در مناطق کوهستانی بمباران کردند.

درگیری و تنش هوایی بین دو کشور همسایه پس از آن اوج گرفت. در اوج تنش مقامات نیروهای مسلح پاکستان با انتشار عکس و تصاویر ویدئویی ادعا کردند که خلبان هندی هواپیمای جنگنده ای را که در کشمیر توسط نیروی هوایی پاکستان هدف قرار گرفت و سقوط کرد، اسیر کرده اند. بعد از اسیر شدن خلبان هندی، بحران شبه قاره هند به اوج خود رسید اما با پادرمیانی مقامات سایر کشورها پاکستان خلبان هندی را آزاد کرد و اوضاع پس از آن کمی آرام شد.

هند و پاکستان؛ کدام‌یک قدرتمند ترند؟

پرسشی که بسیاری اکنون مطرح می‌کنند این است که در صورتی که هند و پاکستان وارد درگیری جدی نظامی شوند، سرانجام این بحران چه می‌شود و کدام یک قادر به آسیب بیشتر به دیگری هستند؟

جدول زیر، اطلاعاتی تقریبی در مورد تجهیزات نظامی این دو کشور به ما می‌دهد:

طبق آمار فوق که گلوبال فایر منتشر کرده و اعتماد ترجمه کرده است، نیروی زمینی هندوستان چند برابر پاکستان است. تعداد هواپیما و هلیکوپتر و هرگونه تجهیزات نیروی هوایی هند بیشتر از پاکستان است. تنها برتری پاکستان نسبت به هند تعداد سلاح های هسته ای این کشور است.

به علت اهمیت و مخرب بودن سلاحهای هسته ای و مهم بودنش در تهدیدات منطقه ای و چانه زنی کشورها بعید نیست این مساله منجر به وخیم تر شدن اوضاع دو کشور در منطقه شود.

تاثیر اختلافات در شبه قاره هند بر ایران

بسیاری معتقدند ایران می‌تواند از درگیری و تنش پاکستان و هند استفاده کند. طبق گزارشها،  افزایش شدید ترافیک هوایی در آسمان ایران پس از برافروخته شدن آتش جنگ میان هند و پاکستان افزایش یافته است.

هر دو کشور سعی دارند همسایه ها و به خصوص ایران را که نقش بسیار مهمی در دیپلماسی منطقه دارد، به سمت خود جلب کنند. در این میان، هندوستان شانس بیشتری در نزدیک شدن به ایران دارد.

نباید فراموش کرد که همزمان با اقدام تروریستی اخیر گروه جیش العدل در ایران، بسیاری از مقامات کشورمان از پاکستان به علت همکاری نکردن برای سرکوب تروریستها شکایت کردند. همزمان برخی رسانه های هندی هم به انتقاد از عملکرد پاکستان در رابطه با کنترل گروههای تروریستی تندرو سلفی- تکفیری پرداختند.

 پس از این حمله تروریستی، سایت خبری ایندین اکسپرس طی یک گزارش نوشت که هند هم باید مانند ایران نسبت به وضعیت پاکستان و حضور گروههای تروریستی در این کشور آگاه باشد. ایندین اکسپرس در گزارش خود تاکید دارد که اگرچه ارتباط وثیق قابل اثباتی بین دو گروه تروریستی جیش العدل و جیش محمد وجود ندارد اما خلا امنیتی مرزهای پاکستان و ورود و خروج آزادانه از مرزهای این کشور علت اصلی هر دو اتفاق بوده است.ایندین اکسپرس پیشنهاد داد که روابط ایران و هند به همین بهانه نزدیک تر شود.

با این حال، ایران اکنون به هیچ وجه در این درگیری، طرف هند را نگرفته است. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در تماس با همتای پاکستانی خود آمادگی تهران را برای کمک به حل‌وفصل تنش‌های اخیر میان هند و پاکستان اعلام کرد. این نشان می‌دهد که سیاست ایران اعلام بی‌طرفی در این درگیری است.

با این حال، حتی این بی‌طرفی هم به سود ایران است. به نظر می‌رسد ایران قصد دارد از طریق ارتباط با پاکستان و هند به نوعی هر دو کشور را از خود راضی نگه داشته و منافع خود را حفظ کند. روابط تجاری و نقتی ایران و هند در این دوره بسیار زیاد شده است و ایجاد روابط بیشتر در تحکیم این تجارت کمک می‌کند. از طرفی، پاکستان هم مرز و همسایه‌ کشورمان است و درصورت افزایش درگیری ما با این کشور، فعالیت تروریست‌ها در مرزهای مشترک بیشتر می‌شود.