آیا نگهداری گیاه در آپارتمان مفید است؟

معمولاً در ذهن عامه مردم این است که گیاهان آپارتمانی می‌توانند هوا را از آلودگی پاک کنند؛ اما اکنون با توجه به تحقیقاتی که چندین سال روی این موضوع انجام‌گرفته، بیشتر دانشمندان می‌گویند این مسئله درست نیست.

الیوت گال (Elliot Gall) استاد دانشگاه دولتی پورتلند (Portland State) در این رابطه می‌گوید: «این‌یک ایده جذاب و قابل‌توجه است؛ اما نشریات و مقالات علمی نشان می‌دهند که گیاهان آپارتمانی معمولاً تأثیر بسیار کمی در تمیز کردن هوای داخل خانه‌دارند.»

مایکل وارینگ (Michael Waring) استاد دانشگاه درکسل (Drexel) با توجه به نظر گال در رابطه با گیاهان آپارتمانی گفت: «به نظر من گیاهان آپارتمانی به همان میزان کم هم نمی‌توانند هوای داخل خانه را پاکیزه کنند.»

ریچارد کورسی (Richard Corsi) از محققان آلودگی هوا نیز با نظر وارینگ موافق بوده و تاکید می‌کند که گیاهان آپارتمانی اصلاً قادر به تمیز کردن هوای داخل خانه نیستند.

در اینجا این مسئله مطرح می‌شود که چرا در نشریات و رسانه‌های عمومی بیشتر بر فواید این نوع گیاهان و اثر آن‌ها در پاک کردن هوای داخلی خانه‌ها تاکید می‌شود. با توجه به این مسئله که گیاهان قادر به تمیز کردن آلودگی هوا هستند چرا این امکان برای هوای داخلی خانه وجود ندارد؟ درواقع الآن یک سردرگمی ایجادشده که واقعیت کدام است؟

در اواخر دهه 1980 میلادی بیل والترتون (Bill Wolverton) دانشمند ناسا تحقیق کرد که آیا گیاهان معمولی می‌توانند نوع خاصی از آلاینده‌های هوا با عنوان ترکیبات آلی فرار را از بین ببرند؟ ترکیبات آلی فرار، ترکیبات شیمیایی آلی بوده که در دمای اتاق دارای فشار بخار بالایی هستند. این ترکیبات بسیار متنوع بوده و در همه‌جا پراکنده می‌شوند. این فشار بخار بالا به دلیل پایین بودن نقطه‌جوش مواد، موجب می‌شود که تعداد مولکول‌های قابل‌توجهی از این مواد در اثر فرایند تبخیر یا تصعید به حالت گاز درآمده و در هوای اطراف منتشر شوند. اثرات سوء و مضرات این ترکیبات می‌تواند همچون یک نوع حساسیت و خارش گلو باشد یا به شکل سرطان نازوفارنکس (nasopharyngeal cancer) که بینی و بخش بویایی را درگیر می‌سازد، بروز پیدا کند.

برخلاف انواع دیگر آلودگی‌های هوا، مانند دود یا ذرات، ترکیبات آلی فرار را نمی‌توان از فیلتر هوا با یک فیلتر خوب رد کرد. به این معناست که در محیط‌ها و فضاهای بسته مانند آزمایشگاه‌ها یا فضاپیماها این ذرات و مواد ایجادشده و از بین نمی‌روند. این مشکلی بود که ناسا باید آن را حل می‌کرد؛ بنابراین وول ورتون (Wolverton) یک دانشمند نظامی سابق به تحقیق و بررسی این مسئله پرداخت که آیا گیاهان آپارتمانی می‌توانند این ترکیبات آلی فرار را جذب کرده و از بین ببرند؟

او در سال 1989 میلادی گزارشی منتشر کرد که در آن آمده بود؛ این گیاهان یک‌راه حل امیدوارکننده و مقرون‌به‌صرفه برای آلودگی هوا در داخل فضای بسته به‌حساب می‌آیند. این گزارش به‌طور مشترک توسط ناسا و یک گروه تجاری آمریکایی رسانه‌ای شد. او در سال 1996 میلادی مقاله‌ای منتشر کرد که چگونه می‌توان هوای تمیز را زیاد کرد؟ و در آن 50 گیاه آپارتمانی را برای این منظور معرفی کرد.

وول ورتون بررسی‌هایی که انجام داده بود برای یک محیط آزمایشگاهی محفوظ صدق می‌کرد که ردوبدل شدن هوا در آن بسیار ناچیز بود درحالی‌که محیط خانه ‌این‌گونه نیست. اخیراً، وارنینگ و همکارانش 195 تحقیق را بررسی کردند تا بفهمند که آیا گیاهان خانه می‌توانند هوا را فیلتر کنند یا خیر؟ آن‌ها در بررسی‌های خود دریافتند که برخی از گیاهان نسبت به دیگر گیاهان مقادیر بیشتری از ترکیبات آلی فرار را از بین می‌برند؛ اما به‌طورکلی در یک اتاق بزرگ و یا فضای داخلی خانه با تعداد زیادی اتاق و در و پنجره که هوا را با بیرون ردوبدل می‌کند، این عمل امکان‌پذیر نیست. حتی اگر کسی بخواهد این عمل را انجام دهد باید در هر 33 سانتی‌مترمربع یک گیاه بگذارد که این برای فضای زندگی عملاً غیرممکن بوده و تنها برای فروشگاه‌های گل و گیاه ممکن است .

در سال های گذشته گروهی از محققان بررسی کردند که آیا گیاهان آپارتمانی می‌توانند ازون را در فضای اتاق از بین ببرند؟ ‌سوختگی داخل ریه‌ها اغلب به‌عنوان اثرات وجود ازون معرفی می‌شوند که می‌تواند باعث تنفس دردناک، حملات آسم و حتی بیماری مزمن ریوی شود. محققان دریافتند که حتی مؤثرترین گیاهان نیز به‌سختی می‌توانند سطح ازون فضاهای داخلی را کاهش دهند.

گال از اساتید دانشگاه دولتی پورتلند این‌گونه توضیح می‌دهد که من معتقدم برای اینکه بتوان از تأثیر حتی کم گیاهان برای کاهش آلودگی فضای داخلی آپارتمان‌ها استفاده کرد، باید حداقل برای هر 8/ 1 مترمربع یک گیاه استفاده کرد. این مسئله خود مشکلی بزرگ محسوب می‌شود. علاوه بر آن ممکن است باوجود گیاهان زیاد در خانه میزان رطوبت فضای داخلی زیاد شده و مشکلات دیگری ایجاد کند. لازم به تذکر است که تنها می‌توان در فروشگاه‌های گل و گیاه در هر 800 فوت مربع 800 گیاه را جا داد.

هیلتون کارتر یک فیلم‌ساز و طراح صحنه است که به گفته خود 185 گیاه را در فضای 88 مترمربع آپارتمانش در بالتیمور (Baltimore) واقع در ایالت ماریلند ایالات‌متحده آمریکا نگهداری می‌کند که تقریباً یک گیاه در هر 4/0 مترمربع قرار دارد. به عقیده کارتر تفاوت هوای فضای این خانه نسبت به هوای فضایی مشابه که در آن گیاهی وجود ندارد، کاملاً محسوس است. او می‌گوید که رطوبت فضای خانه‌اش بالا است. یکی دیگر از مسائلی که کارتر بیان می‌کند این است که نمی‌توان وسایل زیادی از مبلمان را در چنین خانه‌ای استفاده کرد چراکه فضای خانه محدود است؛ اما به‌طورکلی کارتر معتقد است که حتی اگر گیاهان، هوای خانه‌اش را تصفیه نکنند اما احساس خوب و دوست‌داشتنی در او ایجاد می‌کنند و این از اهمیت بالایی برایش برخوردار است.