پشت پرده سفر ظریف به قطر؛ در منطقه چه خبر است؟
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از نامه نیوز، این سفر در حالی انجام می‌شود که در دو سال اخیر رابطه تهران- دوحه وارد فصل نوینی شده است؛ فصلی که بعد از فشار تحریم عربستان و امارات به قطر آغاز شد؛ اما همکاری ترکیه و ایران، قطر را از تنگنای محاصره‌ای که در آن واقع شده بود، نجات داد.
جواد ظریف در حالی به قطر می‌رود که ایالات متحده آمریکا بیشترین فشار را بر ایران برای کاستن از میزان فروش نفت کشور ما را در دستور کار قرار داده است. در این شرایط عربستان و امارات مدعی شده‌اند می‌توانند سهم ایران از بازار نفت را پوشش دهند و این با واکنش جدی ایران مواجه شده است؛ از واکنش در حد سخنگوی وزارت خارجه تا واکنش نظامیان به بستن تنگه هرمز و هشدار مبنی بر اینکه اجازه نخواهند داد هیچ نفتی از این تنگه عبور داده شود.
ایران و قطر به‌عنوان دو کشور عمده صادرکننده نفت، هر دو عضو سازمان اوپک هستند. در شرایط فعلی تنها نقطه روشن برای افزایش فشار دیپلماتیک درمورد نفت، اوپک است و به نظر می‌رسد این موضوع در ملاقات‌های دوجانبه وزیر خارجه ایران با مقامات قطری در دستور کار باشد. روابط دو کشور در اوپک از سیاست‌های کلان آنها در رابطه تبعیت می‌کند؛ برای مثال عربستان در دوره‌ای برای کاهش تأثیر تحریم نفتی ایران بر افزایش قیمت‌ها، اقدام به پرکردن سهم قطع‌شده ایران در بازار نفت کرد، اما قطر نه‌تنها از این الگو در روابط با ایران پیروی نکرد، بلکه پس از پایان تحریم‌های نفتی علیه ایران میزبان اجلاسی از کشورهای صادرکننده نفت شد که هدف آنها تثبیت تولید نفت و پایبندکردن اعضا به سهمیه تولیدشان بود.
عربستان سعودی از این نشست حمایت می‌کرد؛ اما تهران و ریاض دو کشوری بودند که بر سر تولید نفت کشور مقابل با یکدیگر اختلاف عمیق داشتند. ایران درصدد پس‌گرفتن سهم خود از بازار اوپک و بازگشت به میزان صادرات به اندازه قبل از تحریم‌ها بود؛ اما عربستان در عمل با خواست ایران همراهی نمی‌کرد. این اختلاف سرانجام با موافقت برای بازگشت ایران به سهم خود پیش از تحریم پایان یافت. اجلاس قطر و همراهی مقام‌های ارشد دولتی تهران و دوحه نقش مهمی در این حل این اختلاف داشت.همچنین مجمع کشورهای صادرکننده گاز به‌عنوان طرحی که ایران مبتکر تشکیل آن بود، با حمایت قطر و پشتیبانی روسیه تشکیل شد.
دو کشور ایران و قطر گرچه رقیب یکدیگر در صادرات گاز طبیعی محسوب می‌شوند و در مواردی در میادین مشترک انرژی اختلاف‌هایی داشته‌اند، اما از ایجاد ساختار تازه‌ای که یادآور اوپک (کشورهای صادرکننده نفت) بود، حمایت کردند و توانستند آن را تشکیل دهند. طراح اصلی این سازمان ایران بود؛ اما میزبانی از دبیرخانه دائمی آن به دوحه، پایتخت قطر رسید.
رابطه ایران و قطر به گرمی رابطه ایران و عمان نیست؛ اما در سایه انتقادهایی که گاهی درباره برداشت بالا از میدان مشترک نفتی در جنوب ایران مطرح می‌شود به‌صورت مطلوبی پیش می‌رود. در سه سالی که از قطع رابطه عربستان با ایران می‌گذرد، ریاض تلاش کرده دیگر کشورهای عربی را با خود در مقابله با ایران همراه کند؛ اما قطر تن به این همراهی نداده است.
روز گذشته روزنامه الرایه قطر نوشت محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در پیام کتبی برای شیخ محمد بن‌عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر، به مسائلی که برای دو کشور ایران و قطر در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی اهمیت دارد و روابط دوجانبه اشاره کرده است. براساس این گزارش، ظریف در پیام کتبی خود بر ضرورت توسعه روابط دوجانبه میان قطر و ایران در تمام زمینه‌ها تأکید کرده است. براساس گزارش الرایه، محمدعلی سبحانی، سفیر ایران در قطر، پیام کتبی ظریف را تقدیم سلطان بن سعد المریخی، وزیر مشاور در امور خارجی قطر کرده است.
محمدجواد ظریف عصر روز گذشته در مسیر پرواز از تهران به دوحه، عکسی از پهنه نیلگون خلیج فارس در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد. به گزارش ایسنا، وزیر امور خارجه کشورمان با انتشار این عکس در جمله‌ای نوشت: «در روز ملی خلیج فارس بر فراز این پهنه نیلگون و تا ابد سرافراز».
