نقش عربستان در اجرای معامله قرن

دولت آمریکا انگیزه‌های زیادی برای پیشبرد طرح خود دارد که از جمله آنها می‌توان به جانبداری شخصیت‌های مطرح این کشور نظیر جارد کوشنر داماد و مشاور ترامپ و جیسون گرینبلات فرستاده آمریکا در منطقه از رویکردهای اعتقادی و ایدئولوژیک رژیم صهیونیستی اشاره کرد. از سوی دیگر نسل جدیدی از حاکمان در منطقه خلیج فارس روی کار آمده‌اند که شخصیت‌هایی نظیر محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید ولیعهد امارات یا عبدالفتاح السیسی رئیس جمهور مصر هستند که اجرای معامله قرن را پذیرفته‌اند. البته ارزیابی دقیقی از آستانه تحمل رهبران فلسطین در خصوص موافقت با معامله قرن یا میزان توانایی محور مقاومت برای ایستادگی و مانع تراشی در برابر این توطئه وجود ندارد .

نکته قطعی در زمینه کنفرانس منامه این است که این کنفرانس در بهترین شرایط خود نمی‌تواند اقدامی بیش از عادی‌سازی روابط برخی شخصیت‌های حاشیه‌ای کشورهای خلیج فارس با رژیم صهیونیستی داشته باشد .

«تامارا کوفمن ویتس» تحلیلگر مرکز سیاست خاورمیانه در آکادمی بروکینگز در رابطه با برگزاری کنفرانس منامه در گفتگو با روزنامه نیویورک‌تایمز می‌گوید که این موضوع بیشتر شبیه فروش آپارتمان در یک برج بزرگ است که هنوز نقشه مهندسی آن تنظیم نشده است. اعلام چشم‌انداز اقتصادی بدون توجه به رویکردهای سیاسی متلازم با آن می‌تواند مصیبت‌های زیادی برای فلسطینیان و دیگر کشورهای منطقه داشته باشد و مطالبات و آرمان‌های اساسی آنها را نادیده گرفته و فضای منفی برای آنها ایجاد کند .

آنچه که از اظهارات مسئولان آمریکایی و درز اطلاعات در رابطه با مضمون سیاسی معامله قرن مشخص شده است، این است که این معامله تلاشی برای رشوه دادن به فلسطینیان و عرب‌ها برای نادیده گرفتن اراضی و حقوق آنها به نفع اسرائیل است .

دولت آمریکا با الحاق قدس اشغالی و جولان به رژیم صهیونیستی موافقت کرده و همین موضوع زمینه‌ساز عزم جدی بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل می‌شود تا الحاق بخش بیشتری از کرانه باختری را خواستار شود. آمریکا در همین راستا تامین مالی سازمان آنروا را متوقف کرده تا حق بازگشت آوارگان را از فلسطینیان بگیرد. به این ترتیب مشخص می‌شود معامله قرن اعطای نوعی خودمختاری در مناطق بسیار پر جمعیت است که ارتباط جغرافیایی با یکدیگر ندارند و البته اهرم‌های اقتصادی نیز به این طرف تحمیل می‌شود تا به ابزاری برای جلوگیری از انتفاضه‌های مردمی در این مناطق تبدیل شود. این اتفاق نوع جدیدی از اشغالگری به شمار می‌رود .

تشکیلات خودگردان فلسطین برگزاری کنفرانس بحرین را رد کرده و شرکت در آن را نوعی خیانت ارزیابی کرده است. گروه‌های مقاومت فلسطین نیز چنین مواضعی را اتخاذ کرده‌اند. آمریکایی‌ها حتی یک فلسطینی را پیدا نمی کنند که موضع مثبتی نسبت به معامله قرن داشته باشد. این موضوع تبعات مهمی برای طرف‌های منطقه‌ای دوست آمریکا خواهد داشت که از جمله آنها عربستان سعودی است .

ریاض در برابر چشم‌پوشی از اراضی اشغالی عربی به دنبال عادی سازی کامل روابط خود با رژیم صهیونیستی است. سوالی که اینجا مطرح است، این است که چرا جارد کوشنر و جیسون گرینبلات با وجود سرسپردگی کامل محمد بن سلمان و روابط خوبی که با او دارند، او و سران مصر را برای شرکت در این اجلاس دعوت نکرده‌اند .

پاسخ کاملا مشخص است، چرا که این دو کشور نمی‌توانند تا زمانی که طرف فلسطینی معامله قرن را نپذیرد، آن را به اجرا بگذارند. به همین علت آمریکا پیشبرد ابعاد اقتصادی این طرح را در پیش گرفته و اجرای آن را به شیخ‌نشین های منزوی در منطقه سپرده است تا بتواند ابعاد طرح خود را به صورت مرحله‌ای پیش ببرد .

زمینه‌سازی عربستان برای اجرای معامله قرن؛ برگزاری روز قدس ممنوع

عربستان سعودی از مدت‌ها پیش تحرکات دیپلماتیک خود را در کشورهای اسلامی آغاز کرده تا بتواند جلوی هر نوع تجمع اعتراض‌آمیز گسترده در افکار عمومی عربی و اسلامی را که می‌تواند در چارچوب واکنش‌های احتمالی نسبت به اعلام طرح معامله قرن دولت آمریکا به شمار برود را بگیرد .

ریاض در همین رابطه مذاکرات گسترده‌ای را با دولت‌های عربی و اسلامی آغاز کرده تا بتواند زمینه‌ای مناسب با طرح سازش آمریکا در منطقه ایجاد کند .

بر اساس اطلاعاتی که روزنامه ال اخبار لبنان به آن دست پیدا کرده، دفتر پادشاهی عربستان دستوراتی را به نمایندگان و سفرای این کشور در کشورهای اسلامی داده مبنی بر اینکه مقامات این کشورها را تشویق کند تا مانع برگزاری مراسم روز جهانی قدس شوند. عربستان به کشورهای مذکور وعد داده که در صورتی که با درخواست‌های ریاض موافقت کنند، سهمیه حج آنها اضافه می‌شود .

بازداشت فلسطینیان در عربستان برای جلوگیری از اعتراض‌های احتمالی

بر اساس این گزارش، تحرکات دفتر پادشاهی عربستان سعودی توسط محمد بن سلمان مدیریت می شود و بخشی از زمینه‌سازی این کشور برای اعلام طرح معامله قرن از سوی دولت آمریکا است که قرار است در پایان ماه مبارک رمضان اعلام شود .

تحرکات عربستان همچنین شامل بازداشت ها و تحت تعقیب قرار دادن فلسطینی‌های مقیم این کشور نیز شده است و بالغ بر 60 فلسطینی در این مدت بازداشت شده‌اند. این بازداشت‌ها برای ترساندن فلسطینیان صورت می‌گیرد، چرا که ریاض نگران واکنش‌های احتمالی مردمی در پی اعلام اجرای معامله قرن در اراضی این کشور است .

این منابع می‌افزایند که ریاض از کشورهای متحد خود نیز خواسته است تا اقدامات مشابهی را در میان اقلیت‌های فلسطینی مستقر در این کشورها انجام دهند تا مانع از اعتراضات و تحرکات آنها شوند. به همین علت امارات نیز همین اقدام را در پیش گرفته است.

منابع فلسطینی به رسانه‌های عربی اعلام کرده‌اند که سرویس‌های امنیتی امارات نیز از چند هفته پیش مجموعه‌ای از بازداشت‌ها را ضد افراد فلسطینی مستقر در اراضی این کشور در دستور کار خود قرار داده‌اند .

پروژه سعودی «اقامت ویژه» برای اسکان آوارگان فلسطینی

با وجود این که طرح معامله قرن شانس کمی برای موفقیت دارد و حتی از سوی هم پیمانان ایالات متحده نیز رد شده ، آمریکا هم چنان تلاش خودرا برای تحمیل این طرح ادامه می‌دهد. از منامه خبر می‌رسد که گام های عادی سازی با رژیم صهیونیستی آزموده شده و واشنگتن مسیر جدیدی با نام صلح اقتصادی باز می کند، مسیری که عربستان توسط آن در یک سری پروژه‌ها فعالیت می کند. به نظر می رسد که پروژه سعودی اعطای «اقامت ویژه» به فلسطینیان یکی از این پروژه‌هاست که رسانه‌های عبری زبان اعلام کرده اند هدف این پروژه جذب فلسطینیان ساکن مرزها در سال 1948 برای کار و تملک در کشورهای دیگر است.

سه ماه تا تکمیل لایحه اجرایی بندهای طرح اقامت ویژه که در نهایت در مجلس شورای ریاض و پس از آن در شورای وزیران تصویب شد باقی مانده وانتظار می رود که شروط و اقدامات برای اقامت ویژه برای اتباع کشورهایی غیر از عربستان مشخص شود، این شروط دارای دو مسیر است: اول، اقامت دائم برای مدت زمان نا معلوم که به ساکنین اجازه دیدار با خویشاوندان، داشتن اموال و ماشین و ... را می‌دهد. دوم، اقامت موقت برای یک سال که شامل برخی مزایا می‌شود، مانند اجازه تجارت و کسب و کار بر اساس شروط معین.

نقش فعال عربستان و امارات در کنفرانس منامه

همچنان که کشورهای بحرین و عربستان و امارات نقش خود را در اعمال طرح معامله قرن تکمیل می‌کنند، آمریکا فشار خود را برای موفقیت در پروژه کارگاه اقتصادی بیشتر می‌کند. مواضع امان و قاهره و حتی مقر تشکیلات خودگردان در رابطه با این پروژه هنوز مشخص و روشن نیست.

صائب عریقات دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادیبخش فلسطین دیروز اعلام کرد که مقامات این جنبش در هیچ صورت در این کارگاه شرکت نمی‌کنند و هرکس به دنبال دفاع از منافع ملت فلسطین است باید از موضع رئیس کمیته اجرایی حمایت کند.

جیسون گرینبلات نماینده ویژه ایالات متحده در خاورمیانه در سخنرانی خود در نشست شورای امنیت درباره مسائل خاورمیانه ادعا کرد که عدم مشارکت فلسطینیان در کنفرانس بحرین اشتباه است، اما این انتخاب آنهاست.

از سوی دیگر نیکولای ملادینوف هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد برای روند صلح در خاورمیانه دیروز طی نشستی مدعی شد که حل مسئله فسطین و رژیم صهیونیستی در اصل یک فرآیند سیاسی است و هدف از برگزاری این کارگاه بحث درباره پتانسیل‌های سرمایه گذاری اقتصادی و اقداماتی است که به بهبود روابط فلسطین و رژیم صهیونیستی کمک می‌کند.

بیشتر گروه‌های فلسطینی، کارگاه اقتصادی را که آمریکا و بحرین آن را در روزهای 25 و 26 ماه آینده در منامه برگزار خواهند کرد، رد کردند. هدف این کارگاه راه اندازی مرحله اول معامله قرن است. آمریکا قصد دارد تا با قانع کردن کشورهای عربی و غربی به منظور سرمایه گذاری در فلسطین اشغالی و کشورهای حاشیه آن مانند لبنان، اردن و مصر؛ فلسطین را به معنای واقعی کلمه به قیمت 68 میلیارد دلار خریداری کند.

در مقابل، تشکیلات خودگردان فلسطین این اقدام را رد و اعلان کرد که هیچکس حق مشورت ویا دعوت به این طرح را ندارد و مقامات سیاسی و تاجران نیز شرکت در این کارگاه را نپذیرفتند. در حالی که همه آنها بر عدم حضور در این نشست تاکید دارند، نبیل ابوردینه سخنگوی تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کرد که تصمیم گیری دراین مورد بر عهده محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان است.

خالد البطش عضو دفتر سیاسی جنبش جهاد اسلامی میزبانی بحرین را در مورد یک کارگاه آمریکایی - صهیونیستی تحت عنوان صلح برای شکوفایی را با هدف گشودن راه تحقق هدف معامله قرن به منظور از بین بردن مسئله اصلی مردم فلسطین دانست. خالد بن احمد آل خلیفه وزیر امور خارجه بحرین پس از اعلام تصمیم اکثریت مقامات فلسطینی مبنی بر عدم حضور در کنفرانس آمریکا در منامه، اعلام کرد که هیچ انگیزه پنهانی پشت این نشست وجود ندارد. منامه به دنبال تقویت اقتصادی فلسطین است و هدف این کنفرانس تقویت توانایی های مردم فلسطین و منابع این کشور است.

امارات متحده عربی نیز وارد این طرح شده و دیروز به شرکت در این کارگاه تشویق و تاکید کرد که یک هیئت از امارات برای حضور در این نشست اعزام می‌شود. عبدالله بن زاید وزیر امورخارجه امارات طی بیانیه ای اعلام کرد که ابوظبی از تمام تلاش های بین المللی با هدف شکوفایی منطقه و تقویت فرصت رشد اقتصادی و کاهش شرایط دشواری که مردم منطقه به ویژه مردم فلسطین تجربه کرده اند، حمایت می‌کند.

شبکه 13 تلویزیون عبری زبان اعلام کرد که رژیم صهیونیستی بنا به دعوت آمریکا برای شرکت در کنفرانس اقتصادی که در چارچوب معامله قرن در پایتخت بحرین برگزار می‌شود، شرکت خواهد کرد.