پیدایش حفره اسرارآمیز در قطب جنوب

به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از گجت نیوز، برای اولین بار در اوایل دهه هفتاد میلادی بود که ماهواره‌ها شروع به عکس‌برداری از زمین کردند و در این زمان، تصاویری که از یک حفره اسرارآمیز در قطب جنوب به ثبت رسید، سوالات زیادی را در ذهن دانشمندان ایجاد کرد. این حفره عظیم پس از مدتی با پیدایش یخ‌های فصل تابستان محو شد، اما پیدایش مجدد آن در یک سال و نیم پیش، در همان محل قبلی، باعث شده تا مجددا توجه‌ها به این پدیده جلب شود.

محل دقیق حفره مورد نظر در بخشی از یخ‌های قطب جنوب بوده که بر روی دریای لازارو (Lazarev) شناور است و پس از بررسی دقیق این پدیده در 18 ماه پیش، اعلام شده که مساحت حفره در مراحل اولیه به چیزی در حدود 9500 متر مربع رسیده است. با این حال زمان پیدایش فرورفتگی مورد نظر در سردترین زمستان منطقه بوده و این حقیقت که پس از گذشت دو ماه، حفره اسرارآمیز ما افزایش مساحت 740 درصدی داشته، کمی عجیب به نظر می‌رسد.

البته همانند دفعه قبل، با تغییر فصل و پیدایش یخ تابستانی این سوراخ عظیم کوچک شده، اما اینطور که به نظر می‌رسد دانشمندان پس از دهه‌ها تحقیق و بررسی، بالاخره توانسته‌اند که دلیل وقوع این پدیده عجیب را کشف کنند.

محققان دانشگاه NYUAD با استفاده از بررسی‌های ماهواره‌ای اعلام کرده‌اند که قابل‌قبول‌ترین توضیح برای شکل‌گیری این حفره کم‌عمر که در جوامع علمی با نام پولینیا (polynya) شناخته می‌شود، به طوفان‌های گردبادی مربوط است.

پژوهشگران این دانشگاه می‌گویند که در سپتامبر 2017 با برخورد هوای گرم و سرد، بادهای چرخان داخل گردباد که گاهی اوقات به سرعت 117 کیلومتر بر ساعت هم می‌رسند و امواجی با ارتفاع 16 متر ایجاد می‌کنند، همانند یک مته طبیعی در محل حفره اسرارآمیز ما یخ‌ها را به کنار زده‌اند.

البته برخلاف انتظار، به وجود آمدن این پولینیا در یخ‌های قطبی می‌تواند اتفاق خوبی باشد؛ با باز کردن مسیری بین اقیانوس و آسمان زندگی موجودات ساکن قطب جنوب از این طریق راحت‌تر می‌شود. موجوداتی مانند شیرهای دریایی و پنگوئن‌ها که در کنار فیتوپلانگتون‌ها از محل زندگی طبیعی به وجود آمده توسط طوفان‌ها حداکثر استفاده را می‌برند.

از طرف دیگر محیط زیست هم تحت تاثیر پدیده‌هایی که حفره اسرارآمیز قطب جنوب را به وجود آورده‌اند، قرار می‌گیرد. دایانا فرانسیس (Diana Francis)، سرپرست تیم تحقیقاتی دانشگاه NYUAD، در این رابطه می‌گوید که چنین فرورفتگی نشانه‌ای از تاثیرات منفی تغییرات آب و هوایی است و همانند یک دریچه، مقادیر بسیار زیادی از انرژی را از اقیانوس، به اتمسفر منتقل می‌کند.

ابعاد عظیم پولینیاها باعث می‌شود که آب و هوای منطقه اطراف و در نتیجه کل سیاره، تحت تاثیر انتقال انرژی به وجود آمده قرار بگیرد و چرخه اقیانوسی تغییر کند. به همین دلیل است که با وجود بی‌ضرر بودن این حفره برای اکوسیستم اطراف، دانشمندان علوم آب و هوایی نگران نقش پولینیاها در گرمایش جهانی هستند.

حتی اگر قرار باشد که هیچ تاثیر منفی از طریق حفره‌های پولینیا بر روی گرمایش زمین ایجاد نشود، تغییراتی که چنین حفره‌هایی در محیط اقیانوسی ایجاد می‌کنند می‌تواند مدل‌های آب و هوای مورد استفاده توسط دانشمندان را از اعتبار بیاندازد. حفره اسرارآمیز قطب جنوب در کنار پولینیاهای دیگر، از طریق پدیده همرفتی چرخه‌های اقیانوسی زیر یخ‌ها را تغییر می‌دهد و در سطوح مختلف منطقه‌ای و جهانی خواص آب اقیانوس را دگرگون کرده و حتی جذب کربن دی اکسید توسط اقیانوس‌ها را دچار مشکل می‌کند.

این موارد تنها تعدادی از فاکتورهایی هستند که سوراخ‌های پولینیا تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. همچنین گفته شده که با گرم شدن کره زمین شانس وقوع طوفان‌های گردبادی در قطب‌های زمین بیشتر می‌شود و در نتیجه حفره‌های بیشتری در یخ‌ها به وجود می‌آیند. فرانسیس در این رابطه می‌گوید که در بحث تغییرات آب و هوایی شدت گرفتن پدیده جدیدی مانند حفره‌های قطبی می‌تواند مسائل مربوط به گرمایش زمین را از آنچه هست، به مراتب پیچیده‌تر کند.

مقاله فرانسیس و تیمش در ژورنال “Geophysical Research: Atmospheres” به چاپ رسیده است.