روزشمار توقیف نفتکش گریس1
به گزارش اقتصادنیوز سیزدهم تیرماه برابر با چهارم جولای سال جاری مقامات منطقه جبل الطارق و نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا، کشتی نفتی حامل نفت ایران را متوقف و ضبط کردند. اقدامی که تا لحظه آزادی یکی از مهمترین خبرهای روز جهان بود. همان روز خبرگزاری رویترز به نقل از دولت محلی جبل‌الطارق در بیانیه‌ای اعلام کرد که بر اساس اطلاعات «رفنیتیو ایکون» (وب‌سایتی که مسیر کشتی‌ها را ثبت می‌کند) شواهد کافی نشان می‌داده مقصد نفتکش گریس ۱، پالایشگاه بانیاس در سوریه بوده است.
-نخستین واکنش ایران در این زمینه احضار سفیر انگلیس بود. «سیدعباس موسوی» سخنگوی وزارت امورخارجه در توییتر نوشت: «در پی توقیف غیرقانونی یک نفتکش ایرانی در تنگه جبل الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان، سفیر این کشور در تهران به وزارت امور خارجه احضار شد.»
-ساعاتی پس از این بیانیه «جان بولتون» مشاور امنیت ملی رییس جمهوری آمریکا ضمن استقبال از این اتفاق در توییتی نوشت: «ایالات متحده و متحدانش به جلوگیری از منفعت بردن رژیم های تهران و دمشق از این تجارت غیرقانونی ادامه خواهند داد.»
-مقامات وزارت امورخارجه ایران و دیگر مسئولان اقدام انگلیس را دزدی و راهزنی دریایی می‌نامند و تاکید دارند مقصد نفتکش سوریه نبوده است.
-روز جمعه خدمه کشتی گریس درباره مقصد و محموله کشتی مورد بازجویی و تحقیق قرار می گیرند و مقامات جبل‌الطارق توقیف نفتکش ایرانی را ۱۴ روز دیگر تمدید می‌کند. با وجود اسناد غیرقابل انکار از درخواست‌های آمریکا برای چنین اقدامی، جبل الطارق مدعی می‌شود که به درخواست کشوری کشتی ایران را توقیف نکرده است.
-همزمان با بازداشت و بازجویی از خدمه کشتی واکنش متقابل ایران به این اقدام، رفت و آمدها در تنگه هرمز و آب های نزدیک ایران را با ابهاماتی مواجه می کند. مقامات کاخ سفید اعلام می‌کنند که به دنبال طرحی به منظور ائتلاف دریایی در خلیج فارس برای اسکورت کشتی‌ها و نفتکش‌ها هستند.
حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری، حجت الاسلام «سید ابراهیم رئیسی» رئیس قوه قضائیه، «امیرحاتمی» وزیر دفاع، «محمد حسین باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، «حمید بعیدی‌نژاد» سفیر ایران در لندن، «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و بسیاری از نمایندگان مجلس تاکید می‌کنند که این اقدام بی‌پاسخ نخواهد ماند و انگلیس باید منتظر تبعات این راهزنی باشد.
-موسوی سخنگوی وزارت امورخارجه اقدام انگلیس را حقوقی و قانونی نمی‌داند و بار دیگر خواستار رفع توقیف نفتکش در جبل‌الطارق می شود. ظریف هم این اقدام و بهانه‌های انگلیس را کودکانه و مضحک می‌خواند.
-۲۲ تیرماه خدمه چهار خدمه بازداشت شده کشتی گریس با قید وثیقه آزاد می شوند و «جرمی هانت» وزیر خارجه انگلیس گفتگوی تلفنی خود با همتای ایرانی خود را سازنده توصیف می کند و درباره امکان آزادی نفتکش گریس سخن می گوید.
-۲۵ تیرماه رهبر معظم انقلاب در دیدار با ائمه جمعه فرمودند: «انگلیس خبیث دزدی دریایی می‌کند و کِشتی ما را می‌دزدد؛ جنایت می‌کنند و شکل قانونی به آن می‌دهند. جمهوری اسلامی و عناصر مؤمن نظام، این خباثت‌ها را بی‌جواب نمی‌گذارند.»
-پنجشنبه ۲۷ تیرماه سپاه پاسداران در بیانیه ای از توقیف یک شناور خارجی حامل یک میلیون لیتر سوخت قاچاق در جنوب جزیره لارک در خلیج فارس خبر داده و تاکید می کند: «این کشتی هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین المللی دریایی بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شده است.»
-با توقیف نفتکش «استنا ایمپرو» ماجرای نفتکش‌ها وارد فاز تازه‌ای می‌شود. پروپاگاندای رسانه‌ای از احتمال درگیری نظامی در منطقه خبر می دهد اما جرمی هانت با رد این احتمال؛ تنها به تهدید ایران بسنده می‌کند. برخی از کشورهای اروپایی و منطقه‌ای هم اقدام ایران را توجیه پذیر نمی‌دانند. اما ظریف در توییتی تاکید می کند که «برخلاف دزدی دریایی در تنگه جبل‌الطارق، اقدام ما برای رعایت و اجرای قوانین دریایی بین‌المللی است.»
-بررسی گزینه‌های متعدد، تشکیل جلسه کبرا، رایزنی‌های منطقه ای و فرامنطقه ای در محکومیت اقدام ایران، واکنش های لندن به توقیف کشتی خود است واکنش‌هایی که اقدام قانونی ایران آن‌ها را بی‌اثر کرده است.
-همزمان با تلاش انگلیس و آمریکا برای تشکیل ائتلاف دریایی در خلیج فارس، ایران دوم مردادماه در نامه ای به شورای امنیت، اسناد قانونی بودن توقیف کشتی انگلیسی را ارائه می‌کند. پیش از این هم انگلیس در نامه‌ای به این سازمان اقدام ایران در توقیف کشتی خود را «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» خوانده بود.
-رایزنی های بین المللی و منطقه ای با ایران به منظور آزادی نفتکش بریتانیایی شدت گرفته است اما اعلام طرح‌هایی مانند اعزام ناوگان دریایی اروپا به خلیج فارس در عمل موجب ناکامی این رایزنی ها می‌شود.
-هفتم مرداد ماه پیشنهاد مبادله دو کشتی ایرانی و انگلیسی هم از سوی «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس و هم از سوی «حمید بعیدی نژاد» سفیر ایران در لندن رد شده و غیرممکن دانسته می‌شود.
- سکوت خبری هفته های میانی مرداد ماه با اعلام تبادل اسناد میان ایران و بریتانیا شکسته می‌شود. «جلیل اسلامی» معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی از علاقه‌مندی انگلیس برای آزادسازی کشتی توقیف شده نفتی ایران خبر داده و اعلام می‌کند: «اسنادی بین دو کشور مبادله شده که در رفع توقیف این کشتی کمک می‌کند.» پیش از این نیز موسسه رهگیری خطوط کشتیرانی «تنکر ترکرز» از ارسال سیگنال تغییر مقصد نفتکش گریس ۱ از جبل‌الطارق به سمت مراکش خبر می‌دهد. ساعاتی بعد این خبر تکذیب می‌شود و خبرگزاری ها به نقل از مقامات جبل‌الطارق احتمال «آزادی فوری» ابرنفتکش ایرانی را رد می‌کنند.
-گمانه زنی ها درباره آزادی گریس این بار از سوی روزنامه سان بریتانیا منتشر می‌شود و همین احتمال آزادی را قوت می‌بخشد. این رسانه به نقل از «فابیان پیکاردو» یکی از مقامات دولت محلی جبل‌الطارق اعلام می‌کند که کشتی گریس روز پنجشنبه ۲۴ مرداد آزاد خواهد شد.
-روز پنجشنبه ۲۴ مرداد خبرگزاری رویترز هم به نقل از منبع آگاه خود از آزادی نفتکش ایرانی خبر می‌دهد و همزمان با قوت گرفتن احتمال آزادی کشتی ایرانی آمریکا رسما خواستار توقیف آن از سوی مقامات جبل الطارق می‌شود.
-سرانجام عصر پنجشنبه ۲۴ مرداد روزنامه محلی جبل الطارق خبر می‌دهد که دادگاه این منطقه تحت حاکمیت بریتانیا به آزادی ابرنفتکش ایرانی «گریس- ۱» رای داده و دولت انگلیس سرانجام بعد از پنج هفته تانکر نفتکش گریس ۱ را آزاد کرد.
-آمریکا برای توقیف مجدد گریس ۱ بازهم تلاش می‌کند. ظریف در توییتی «این تلاش برای راهزنی دریایی، نشانه‌ای از بی‌اعتنایی ترامپ به قانون» عنوان می‌کند. با این حال دادگاه اعتنایی به درخواست‌های آمریکا نمی‌کند.
گریس۱ پس از آزادی با نام آدریان دریا در حال طی کردن مسیر خود به سمت بنادر مدیترانه است.
