ضایعات گسترده مرکبات ایران به دلیل یک سهل انگاری !
به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از خبرگزاری مهر، پاییز موسم برداشت مرکبات است و طلای زرد و جواهر باغات مازندران نوبرانه سفره‌ها می‌شود. اما این یاقوت زرد، در سینه‌اش رنج‌های بسیار نهان است.
از یکسو هرسال قبل از برداشت محصول پای دلالان و واسطه‌ها زودتر از مسئولان و برنامه ریزان به باغات کشیده می‌شود تا دسترنج باغداران را با بهانه‌های واهی با نازل‌ترین قیمت‌ها بخرند و از سوی دیگر درحالی‌که درصد قابل‌توجهی از محصولات به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها و صنایع فرآوری به ضایعات تبدیل می‌شود، مسئولان به فکر بازارهای آن‌سوی آب‌ها هستند درحالی‌که پیشگیری از فاسدشدن محصول از فرایند برداشت تا بازار می‌توان به اقتصاد استان کمک کرد.
برآیندها نشان می‌دهد که مرکبات و طلای زرد مازندران گردش مالی سالانه بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومانی دارد اما سالانه حدود سه هزار میلیارد آن به دلیل آنچه ضایعات می‌نامند، سوخت می‌شود.
اگرچه نرخ خرید تضمینی ۴۵۰۰ تومانی برای پرتقال مازندران و سهمیه ۳۰ هزار تنی برای تنظیم بازار شب عید در نظر گرفته شد اما این نرخ شامل همه نوع ارقام مرکبات نیست و باغداران نباید به قیمت ۴۵۰۰ تومانی دل‌خوش باشند.
محمدرضا شعبانی مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه نرخ تضمینی اعلام‌شده در رونق بازار مرکبات و پرتقال نقش داشته است گفت: یکی از اهداف اعلام نرخ تضمینی، نقش آن در بازار بوده است و در چند روز اخیر شاهد افزایش نرخ مرکبات به ازای هر کیلوگرم بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان در بازار و خریدوفروش‌ها هستیم.
وی بابیان اینکه قیمت پرتقال هزار و ۱۱۰۰ بوده و در چند روز اخیر به ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ در هر کیلو رسیده است افزود: قیمت نارنگی نیز به ۱۸۰۰ تا ۱۹۰۰ تومان در هر کیلو رسیده و این قیمت محصول سردرختی است.
شعبانی با عنوان اینکه سال قبل قیمت‌ها متفاوت بوده است ادامه داد: خوبی نرخ‌گذاری و شرایط امسال این است که افزایش نرخ‌ها زودهنگام رخ‌داده است.
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران با اشاره به اینکه امسال با فراوانی محصول مواجه هستیم و بازار کم رونق بوده است، گفت: خوشبختانه پس از اعلام نرخ خرید تضمینی، شاهد رونق بازار مرکبات بوده‌ایم.
وی در پاسخ به اینکه آیا ظرفیت انبارها برای ذخیره‌سازی محصول مرکبات مناسب است یا خیر گفت: حدود ۱۰ سال است در استان کار ذخیره‌سازی مرکبات صورت می‌گیرد و انبارهای فنی و سردخانه‌های خوبی داریم و باغداران نیز شرایط انبار محصول را یاد گرفته‌اند.
حدود ۱۰ سال است در استان کار ذخیره‌سازی مرکبات صورت می‌گیرد و انبارهای فنی و سردخانه‌های خوبی داریم و باغداران نیز شرایط انبار محصول را یاد گرفته‌اندمدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران با اظهار اینکه قاعدتاً همه محصول تولیدی استان نباید در انبار ذخیره‌سازی شود، افزود: مصرف روزانه مرکبات بسیار زیاد بوده و از شهریورماه برداشت نارنگی شروع‌شده است.
شعبانی با عنوان اینکه تاکنون ۶۰۰ هزار تن از محصولات فروش رفته است درباره صادرات مرکبات هم گفت: اتاق بازرگانی مسئول صادرات محصولات به شمار می‌رود ولی به اعتقاد من پرتقال نباید زودهنگام صادر شود زیرا با برداشت زودهنگام هر میوه‌ای ازجمله کیوی، نارنگی و پرتقال مخالف هستیم و اگر میوه نرسیده نارس در هر بازاری برود برگشت می‌خورد.
وی با تأکید براینکه میوه باید در زمان خود برداشت شود، تصریح کرد: برخی میوه‌ها در زمان گرم و برخی در زمستان و هوای سرد باید مصرف شود و مرکبات نیز از این نوع میوه‌ها است که باید در هوای سرد و زمستان مصرف شود.
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران یادآور شد: برداشت میوه نارس و رنگ افزایی آن سبب می‌شود تا از بازارپسندی بیفتد و بازار دچار مشکل شود ازاین‌رو باغداران باید این موارد را رعایت کنند.
وی درباره لزوم اصلاح و بهسازی باغات استان هم گفت: چند سالی است که روند نوسازی و اصلاح باغات در حال انجام است ولی مردم باید از گسترش باغات به سمت پرتقال تامسون خودداری کنند و سازمان جهاد کشاورزی باید الگوی کشت معرفی کند و نهال‌ها را در دسترس قرار دهد تا کشاورزان با تهیه آن نسبت به کشت اقدام کنند.
شعبانی بابیان اینکه عمده باغات مرکبات مازندران جوان است و نمی‌توان بلافاصله آنها را جابجا و تبدیل کرد، افزود: به‌مرورزمان می‌توان نسبت به اصلاح این باغات اقدام کرد و گونه‌های جدید مرکبات را معرفی و کشت کنیم.
وی با تأکید بر فعال‌سازی صنایع تبدیلی برای فراروی محصولات کشاورزی و توسعه ارزش‌افزوده آن درباره شایعه واردات پرتقال‌های مصری و ترکیه‌ای عنوان کرد: در حال حاضر تولید مرکبات استان سه برابر افزایش‌یافته است ازاین‌رو واردات توجیه اقتصادی ندارد و قاچاق آن نیز ممنوع است و به‌صرفه نیست.
مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران درباره گردش مالی بازار مرکبات، میزان تولید مرکبات استان را حدود سه میلیون تن بیان کرد و گفت: فروش محصولات سردرختی و عرضه آن در بازار سالانه بیش از ۱۰ تا ۱۲ هزار میلیارد تومان نقدینگی عاید استان خواهد کرد.
میانگین ضایعات در محصولات سردرختی و میوه‌های تولیدی طبق آمار بین ۲۵ تا ۳۵ درصد است
وی با اظهار اینکه حذف ضایعات در میوه امکان‌پذیر نیست بر لزوم کاهش ضایعات محصول در برداشت، صنایع بسته‌بندی، بازار و مغازه و یا مصرف تأکید کرد و گفت: میانگین ضایعات در محصولات سردرختی و میوه‌های تولیدی طبق آمار بین ۲۵ تا ۳۵ درصد است و این ضایعات شامل آفت، پوسیدگی و غیره است که در فرایند برداشت، حمل‌ونقل، انبار، مغازه‌ها و حتی منازل پیش می‌آید.
هادی ایزدی معاون باغبانی سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز با اظهار اینکه نرخ خرید تضمینی برای میوه پرتقال تامسون درجه یک سورت شده تعیین‌شده است می‌گوید: قرار است به‌اندازه ۳۰ هزار تن محصول خریداری شود ولی برخی باغداران فکر می‌کنند این قیمت برای سردرختی یا پرتقال مخلوط بوده و این‌گونه تصور دارند.
تاخیر در فروش پرتقال جایز نیست
وی قیمت فعلی پرتقال را روی درخت هزار و ۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم یادکرد و گفت: تأخیر درفروش محصول جایز نیست و آن‌هایی که امکانات انبارداری ندارند باقیمت‌های فعلی اگر محصول را عرضه کنند به نفع خواهد بود.
ایزدی درباره اینکه آیا شرایط ما برای انبار محصول فراهم است گفت: اکثر باغداران بزرگ دارای انبار هستند زیرا اگر بخواهند محصول را روی درخت بفروشند سود چندانی نخواهند نکرد.
معاون سازمان جهاد کشاورزی مازندران بابیان اینکه هزار واحد دستگاه سورتینگ در استان نصب‌شده است درباره صادرات محصول مرکبات هم گفت: صادرات به شکل معمول در حال انجام است و پایانه صادراتی نیز در جویبار در حال ساخت داریم که تا پایان سال راه‌اندازی می‌شود.
وی با بیان اینکه حذف تعرفه‌های گمرکی با الحاق ایران به اوراسیا شرایط را برای صادرات مرکبات به کشورهای همسایه فراهم کرده است گفت: هم تامسون و نارنگی برای صادرات فوق‌العاده است و می‌تواند به بازارهای همسایه ازجمله روسیه صادر شود.
وی تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود میزان صادرات مرکبات استان در سال جاری با توجه به حذف تعرفه‌های گمرکی فراتر از سال قبل باشد.
ایزدی درباره ضایعات محصولات مرکبات، میزان آن را جزیی بیان کرد و گفت: از ۲.۵ میلیون تن محصول تولیدی ۵۰۰ هزار تن سالانه انبار می‌شود و این محصول انبارشده درصدی دارای تلفات خواهد بود.
وی میزان ضایعات را در کل مرکبات زیر ۱۰ درصد اعلام کرد و گفت: میزان ضایعات مرکبات در انبار تا ۱۵ درصد نیز خواهد رسید.
آمار صادرات مرکبات در استان را نداریم
درعین‌حال عبدالله مهاجر رئیس اتاق بازرگانی مازندران نیز درباره صادرات محصول مرکبات گفت: برای صادرات محصول سالم نیاز است و مرغوبیت محصول مهم بوده و باید به آن توجه کنیم.
وی با اظهار اینکه شرایط و زیرساخت‌ها برای صادرات مهیا است گفت: با توجه به پذیرش عضویت ایران در اوراسیا، شرایط برای صادرات مهیا است و محصول کیوی اکنون تا کیلویی ۹ هزار تومان خرید و فروش می‌شود زیرا زمینه صادرات آن وجود دارد.
مقادیری محصول مرکبات استان از طریق پیله‌وری به عراق و روسیه رفته است ولی تاکنون صادراتی به نام مازندران ثبت‌نشده است
مهاجر با عنوان اینکه می‌توانیم در بازارهای صادراتی ورود پیدا کنیم گفت: مقادیری محصول مرکبات استان از طریق پیله‌وری به عراق و روسیه رفته است ولی تاکنون صادراتی به نام مازندران ثبت‌نشده است.
رئیس اتاق بازرگانی مازندران بابیان اینکه آمار صادرات مرکبات در استان را نداریم گفت: اما صادرات کیوی داشتیم و فقط در یک روز ۳۰۰ تن گواهی مبدأ به مقصد روسیه، ازبکستان و کشورهای دیگر صادرشده است.
وی با اشاره به تولید بیش از ۲.۵ میلیون تن پرتقال افزود: دولت قرار است حدود ۴۰ هزار تن مرکبات را برای ذخیره‌سازی و تنظیم بازار شب عید خریداری کند و برای صادرات نیز آمادگی داریم.
مهاجر، حقوق گمرکی را مهم‌ترین دغدغه فراروی صادرات بیان کرد و گفت: با پیوستن به اوراسیا این دغدغه حل‌شده است و مشکلی وجود نخواهد داشت.
سالانه ۲.۵ میلیون تن پرتقال در مازندران تولید می‌شود و ضایعات بین ۲۰۰ تا ۷۰۰ هزار تنی آن در سال، کمبود امکانات سورتینگ، صادرت ناچیز آن، عدم‌اصلاح و بهینه‌سازی باغات، وجود دلالان و واسطه‌ها، سبب شده تا هرسال از سطح باغات مرکبات کاسته شود و کیوی و دیگر محصولات و یا ویلاهای بتنی جایگزین آن شود.
اگر تدبیر اساسی برای رفع چالش‌ها اندیشیده نشود، شاید در سال‌های آتی دیگر مازندران، قطب مرکبات ایران نباشد.
