افشای جزئیات تازه از محموله منفجر شده در بیروت

سخنگوی شرکت ساخت مواد منفجره موزامبیک گفت که محموله نیترات آمونیوم که در بندر بیروت در سال 2013 توقیف شد تنها محموله ای بود که به این شرکت که از سال ها پیش در این زمینه فعالیت دارد نرسید.

سخنگوی این شرکت به شبکه خبری «سی ان ان»آمریکا گفت که این محموله تنها محموله ای است که به مقصد نرسید. این معمول نیست. این هرگز معمول نیست.

این سخنگو که نخواست نامش فاش شود گفت که «وقتی برای خرید چیزی تقاضا می دهی هرگز معمول نیست که به آن دست پیدا نکنی. این محموله محموله ای نیست که در پست گم شده باشد. مقدار بسیار زیادی است.»

سخنگوی شرکت ساخت مواد منفجره موزامبیک در ادامه گفت که محموله نیترات آمونیوم برای ساخت مواد منفجره برای شرکت های فعال در معادن در موزامبیک اختصاص داشت و در بندر بیروت از 7 سال پیش توقیف و مصادره شد.

این سخنگو  تصریح کرد که شرکت موزامبیکی بهای محموله را پرداخت نکرد زیرا آن را تحویل نگرفته است و به جای این محموله که در لبنان توقیف شد  و هفته پیش منفجر شد، محموله دیگری را خریداری کرد.

 سخنگوی این شرکت موزامبیکی در ادامه گفت که شرکت از مدت طولانی که این محموله آمونیوم نگهداری شد به شدت«ابراز تعجب» کرده است زیرا این ماده ماده ای نیست که بدون آن که مورد استفاده قرار گیرد انبار شود.این ماده یک ماده بسیار خطرناک است و نیازمند انتقال بر اساس معیارهای بسیار دقیق و سختگیرانه است.

وی افزود: این یک ماده بسیار خطرناک است و برای ساخت مواد منفجره مورد استفاده قرار می گیرد.این ماده مانند باروت نیست که فقط یک چوب کبرت را روشن می کند؛ این ماده مانند ترقه بلافاصله منفجر می شود. باروت از آمونیوم امن تر است.

به رغم بزرگی محموله ای که در بیروت منفجر شد اما به گفته این سخنگو بسیار کمتر از چیزی است که شرکت صنایع مواد منفجره در موزامبیک ماهیانه در تولید این مواد استفاده می کند زیرا برخی کشورها هستند که سالیانه بیش از یک میلیون تن نیترات آمونیوم مصرف می کنند.

دیدگاه برخی کارشناسان درباره انفجار

«استوارت واکر» استادیار شیمی و محقق مواد انفجاری در دانشگاه فلاندرز بلژیک، با اشاره به احتمال وجود نیترات آمونیوم در انفجار بیروت می گوید: «نیترات آمونیوم به عنوان یک قلم محصول خطرناک طبقه بندی می شود. این ماده اشتعال زا نیست، اما در پروسه آتش سوزی با تولید اکسیژن می تواند وقوع انفجار را تسهیل کند.»

وی با اشاره به دود برخاسته از انفجار بیروت اضافه می کند: «تصاویر ویدئویی از حادثه در ابتدا یک دود سفید و خاکستری را نشان می دهند. سپس در انفجار دوم با یک ابر دودی قهوه‌ای و قرمز مواجه هستیم که با یک قارچ ابری محصور شده است. این بدین معنی است که رنگ سفید اولیه در واقع دود سمی حاصل از گازهای نیترات آمونیوم است و دود قرمز و قهوه‌ای اکسید نیتروژن به همراه آب را نشان می دهد.»

در همین حال «دن کازتا» مدیر بخش ضدتروریسم در موسسه امنیتی «استرانگ پوینت» درباره قارچ شکل گرفته از انفجار و احتمال اتمی بودن آن می گوید: «با استفاده از اطلاعات فعلی نمی توان درباره اتمی بودن یا نبودن انفجار اظهارنظر قطعی کرد، اما معمولا کوچکترین انفجارهای اتمی با بزرگترین انفجارهای حاصل از مهمات متعارف برابری می کنند.»

وی در ادامه می گوید در حالت عادی قارچ حاصل از انفجار اتمی با سرعت تقریبی ۳۵۰ متر بر ثانیه گسترش می یابد، امری که درباره انفجار بیروت صادق نیست. از طرف دیگر جرقه حاصل از انفجار اتمی به قدری خیره کننده است که در یک لحظه دوربین‌ها را کور می کند. چیزی که در انفجار اخیر دیده نشده است.

«کریس هانتر» متخصص مواد منفجره و کارشناس پرونده انفجار منجر به قتل «رفیق حریری» نخست وزیر اسبق لبنان در دادگاه لاهه، با اشاره به ابر انفجار می گوید: «رنگ های سفید، صورتی و سرخ دود برخاسته از صحنه، احتمال انفجار مهمات و باروت را کم می کند. انفجارها معمولا دو نوع دود تولید می کنند، یا سفید و یا سیاه. اگر سیاه باشد ما به دنبال منبع مواد منفجره‌ای می گردیم که عمدتا در عملیات نظامی یا ماشین‌های بمب گذاری شده استفاده می شوند. در مقابل اگر دود سفید باشد، این چیزی است که معمولا آن را مواد منفجره با شدت کم می نامیم.»

اما آیا امکان دارد که مواد منفجره دیگری منشا انفجار بیروت باشند؟ کریس هانتر می گوید باید تفاوت قائل شد بین مواد قابل انفجار و مواد منفجره. موادی وجود دارند که اگر محرک درستی در مجاورت آن‌ها قرار بگیرد پتانسیل این را دارند که در شرایطی خاص منفجر شوند. برای مثال سیلندرهای اکسیژن در بیمارستان‌ها و یا کپسول‌های گاز خانگی برای انفجار طراحی نشده اند و ما هر روزه از آن‌ها استفاده می کنیم اما در بعضی شرایط می توانند باعث انفجار شوند. ترکیب سوختن آن ها با اشیاء و لوازم خانگی یا مواد موجود در سیلوها می تواند رنگ های متقاوتی تولید کند.

در سوی مقابل مواد منفجره با قصد و هدف استفاده در انفجار ساخته شده اند و حتی اگر از نوع با شدت پایین نیز باشند می توانند منجر به انفجار بزرگ شوند. برای مثال اگر این مواد، همچون باروت یا مواد آتش بازی، در یک کانتینر سربسته شروع به سوختن کنند، رفته رفته گاز آزاد کرده و با بالا رفتن فشار در محفظه بسته، در نهایت انباشت گاز سبب وقوع انفجاری مهیب می شود.

کارشناسان می گویند باید برای رسیدن به نتیجه قطعی منتظر انتشار داده های بیشتر و آزمایشات از محل حادثه ماند.

بنابراین گزارش، انفجار مهیب روز سه‌شنبه هفته گذشته در بندر بیروت، باعث تلفات و ویرانی‌های گسترده‌ای در این شهر شده است.بر اساس آخرین آمار، تعداد تلفات این انفجار تا کنون به 158 کشته و بیش از 6 هزار مجروح رسیده است.