پشت‌پرده تلاش ترامپ برای آزادی یک قاچاقچی بزرگ
به گزارش اقتصادنیوز بهنقل از فارس؛ مجله آمریکایی تایم روز پنجشنبه گذشته از قصد واشنگتن برای آزادی یکی از قاچاقچیان بزرگ مواد مخدر و مشهور به «پدر مالی طالبان» پرده برداشت.
تایم در گزارشی پیرامون آزادی این فرد نوشت: در سال ۲۰۰۵، «حاجی بشیر نورزی»، حامی مالی طالبان و قاچاقچی مواد مخدر افغانستان از دبی به شهر نیویورک پرواز کرد تا توافقی را با مقامات آمریکایی که به دنبال صلح با طالبان بودند سامان دهد. وی در نیویورک با مقامات «اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا» روبه‌رو شد و آنها او را به دلیل رهبری عملیات جهانی قاچاق هروئین افغانستان، که از پول آن سال‌ها بودجه ماشین جنگی طالبان را تامین، بازداشت کردند. نورزی در دادگاهی در «ناحیه جنوبی» نیویورک محاکمه و به حبس ابد در زندان فدرال ایالات متحده محکوم شد.
تایم در بخش دیگری از گزارش خود افزود: این ماجرا، مربوط ۲۰۰۵ بود. پانزده سال گذشته و اکنون دولت ترامپ در نظر دارد نورزی را آزاد کند. دولت ترامپ در تلاش برای به موفقیت‌رساندن توافق‌نامه صلح ۲۹ فوریه خود با طالبان، درخواست این گروه برای آزاد کردن نورزی ــ و هر طالبان دیگری که در زندان گوانتانامو به سر می‌برد ــ را به منظور نشاندن حاکمان سابق افغانستان در میز مذاکره با نخبگان فعلی حاکم در این کشور، مد نظر گرفته است.
تلاش خلیلزاد برای آزادی قاچاقچی بزرگ مواد مخدر
به نوشته تایم، یک مقام ارشد دولت ترامپ و یک مقام ارشد غربی می‌گویند وقتی ملا برادر، یکی از بنیانگذاران طالبان، از مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا خواستار آزادی زندانیان در پایان ماه جولای شد، زلمی خلیلزاد، نماینده آمریکا برای مصالحه افغانستان، بی‌سروصدا به دولت آمریکا توصیه کرد نورزی را نیز آزاد کنند، هرچند که این آزادی به معنای بازگرداندن یکی از پادشاهان مواد مخدر جهان به خیابان باشد. مقامات فعلی و سابق دولت آمریکا، افغانستان و مقامات غربی می‌گویند که این درخواست، بخشی از تلاش موفقیت‌آمیز فرستاده آمریکا برای موافقت دولت افغانستان برای آزادکردن آخرین گروه ۴۰۰ نفری زندانیان طالبان از زندان‌های این کشور و تحقق‌بخشیدن به یکی از شرایط طالبان در توافق‌نامه این گروه با ایالات متحده است.
این مجله آمریکایی در ادامه نوشت: حکومت افغانستان بیش از ۴۶۰۰ زندانی از ۵ هزار زندانی طالبان را که آزادی آنها بخشی از توافق این گروه با ایالات متحده است، آزاد کرده است. اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان اوایل حاضر نبود گروه باقی‌مانده زندانیان طالبان را که برخی از آنها حملات مرگباری را بر نیروهای آمریکایی، ناتو و نیروهای افغان و غیرنظامیان افغان انجام داده‌اند، آزاد کند. اما پس از تلاش‌های خلیلزاد، غنی سرانجام با گرفتن تأیید سران قبایلی افغانستان در ۹ آگوست، با آزادی آنها موافقت کرد.
تایم ادامه داد: این اقدامات نشان‌دهنده تمایل دولت ترامپ به آزادکردن بازیگران بالقوه خطرناک طالبان به منظور آغاز دور بعدی مذاکرات صلح و کاهش خشونت برای توجیه خروج ۴ تا ۵ هزار نیروی آمریکایی است که وی خروج آنها را در مصاحبه اخیر خود با وب‌گاه خبری «اکسیوس» اعلام کرد. سربازان باقی‌مانده آمریکا در افغانستان کوچک‌ترین گروه نیروهای امریکایی در خاک این کشور از زمان حمله ایالات متحده در سال ۲۰۰۱ است. اگر ترامپ بتواند این نیروها را قبل از ۳ نوامبر از افغانستان خارج کند، در میان رای‌دهندگان آمریکایی که خواهان خروج سربازان آمریکایی از «جنگ‌های طولانی و کثیف» کشورهای دیگرند، محبوب خواهد شد. ترامپ موافقت خود را با خروج مشروط تمام نیروهای آمریکایی از افغانستان تا ماه می ۲۰۲۱، طبق توافق‌نامه ماه فوریه، اعلام کرده است.
همچنین مقامات فعلی و پیشین دولت افغانستان به تایم گفتند که بسیاری از زندانیانی که غنی با آزادی آنها موافقت کرده، قاتل و آدم‌کش هستند و برخی با القاعده ارتباط دارند؛ گروهی که ایالات متحده در اصل برای از بین‌بردن آن وارد جنگ در افغانستان شد. آزادکردن نورزی نیز می‌تواند یک بازیگر کارکشته دیگر را به عرصه تجارت جهانی مواد مخدر بازگرداند، آن‌هم درحالی‌که افغانستان بزرگترین تولیدکننده هروئین در جهان است؛ مخدری که درآمد آن به گفته مقامات غربی بودجه طالبان را تأمین می‌کند.
اقدامات عجیب ترامپ در افغانستان، صدای متحدان آمریکا را هم درآورد
به نوشته تایم، برای متحدان آمریکا، آزادی زندانیان طالبان آخرین اقدام از سری اقدامات عجیب و شگفتی‌های سیاست خارجی دولت ترامپ است. «اسکات موریسون»، نخست‌وزیر استرالیا به خبرنگاران گفته که او از ترامپ خواسته است آزادی یک سرباز افغان را که به جرم حمله خودی ــ که باعث کشته‌شدن سه سرباز استرالیایی شده بود ــ زندانی است، لغو کند. این سه سرباز و سایر نیروهای ناتو فقط به این دلیل در افغانستان حضور داشتند که پس از یازده سپتامبر، ایالات متحده از ماده ۵ منشور ناتو استفاده کرد؛ بندی که براساس آن کشورهای عضو این سازمان باید به کمک کشوری که عضویت ناتو را دارد بشتابند.
دو مقام بلندپایه اروپایی به شرط ناشناس ماندن هویتشان به تایم گفتند که اکنون اعضای ناتو می‌ترسند که ترامپ خروج کامل و زودهنگام نیروهای آمریکایی از افغانستان را اعلام کند، اقدامی که به گفته آنها می‌تواند کشورهای اروپایی و عضو ناتو را آسیب‌پذیر کند. این دو مقام از نومیدی و سرخوردگی خود از متحدینی سخن می‌گویند که به گفته خودشان زمانی یک متحد قابل‌اعتماد بود. یکی از این مقامات می‌گوید: «ما برای آن ها به جنگ رفتیم و بدون آنها نمی‌توانیم در [افغانستان] بمانیم. اروپایی‌ها نگرانند که اگر افغانستان بار دیگر به پناهگاه امن تروریست‌ها تبدیل شود، با خروج نیروهای آمریکایی، اروپا در آینده هدف حملات تروریستی خواهد بود.»
این مجله آمریکایی افزود: برای حکومت غنی، تلاش برای آزادی زندانیان یکی دیگر از مواردی بوده است که مقامات افغان آن را خواسته‌های زورگویانه دولت ترامپ می‌خوانند، چیزی که به گفته مقامات متعدد افغانستان، ناشی از جاه‌طلبی شخصی خلیلزاد برای تقویت شهرت و میراث خود از طریق تحقق وعده ترامپ مبنی بر «آوردن سربازان [امریکایی] به خانه» است. بسیاری از مقامات افغانستان همانند مقامات اروپایی نگرانند که مبادا ترامپ به طور ناگهانی نیروهای امریکایی را در ماه‌های آینده از افغانستان خارج کند، این کشور را به طالبان واگذار کند یا طبق شرایط توافق‌نامه ۲۹ فوریه سربازان خود را تا ماه می ۲۰۲۱ صرف‌نظر از وضعیت مذاکرات بین‌الافغانی از افغانستان خارج کند.
چشم امید افغان‌ها به پیروزی بایدن در انتخابات آمریکا
به نوشته تایم، آنها چشم امید به پیروزی «جو بایدن» در انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا دوخته‌اند. آنها معتقدند که بایدن برای حفظ نیروی ضدتروریسم کوچک امریکایی در افغانستان کار خواهد کرد. مقامات فعلی و سابق حکومت افغانستان می‌گویند که با نزدیک‌شدن انتخابات آمریکا، غنی پیشرفت هر مرحله از روند را با کندی مواجه کرده است.
با توجه به درخواست آزادی نورزی و زندانیان طالبان از گوانتانامو، به نظر می‌رسد که طالبان نیز سعی می‌کنند آخرین امتیازات را از دولت ترامپ که ممکن است تا ماه ژانویه از کاخ سفید بیرون شود، به دست بیاورند. یک مقام ارشد پیشین وزارت دفاع آمریکا به شرط پنهان‌ماندن هویتش به تایم می‌گوید: «ایالات متحده برای تحقق این امر باید شرایط دشواری را پشت سر بگذارد.» اما وی می‌گوید که بازگرداندن یک مرد به صحنه مواد مخدر نمی‌تواند تأثیر زیادی بر تجارت مواد مخدر کشوری بگذارد که از هم‌اکنون در تولید هروئین جهان پیشگام است. وی می‌گوید: «این یک نمایش قدرت از جانب طالبان است. آنها فقط سعی می‌کنند رفتن به میز را تا حد امکان دشوار کنند.»
به گفته وی، طالبان ممکن است از این اقدام خود در صورت پیروزی بایدن پشیمان شوند: «طالبان باید بدانند که بایدن در ۲۰۰۹ معتقد بود رویکرد درست مبارزه با تروریسم است. فکر نمی‌کنم این تغییر کرده باشد.» این مقام می‌گوید که اگر طالبان در مذاکرات طبق توافق فعلی پیش نروند، «یک نتیجه احتمالی حضور طولانی‌مدت نیروی کوچک مبارزه با تروریسم ایالات متحده [در افغانستان] است» که ممکن یک دهه یا بیشتر باقی بمانند.
عجله آمریکا برای خروج از افغانستان
«مارک اسپر»، وزیر دفاع آمریکا چندی پیش اعلام کرد که ارتش این کشور آماده است حضور خود در افغانستان را به زیر ۵ هزار سرباز برساند. دو مقام بلندپایه افغانستان به تایم می‌گویند که هم ژنرال «اسکات میلر»، فرمانده نیروهای آمریکایی در افغانستان و هم سازمان سیا به حکومت افغانستان اطمینان داده‌اند که ۴۵۰۰ سرباز آمریکایی در افغانستان برای ادامه شکار القاعده و داعش و حمایت از نیروهای امنیتی افغانستان برای مقاومت در برابر طالبان و سایر شبه‌نظامیان، با ترکیبی از پشتیبانی هوایی، هواپیماهای بدون سرنشین و اکتشافی و ماموران ویژه و افسران اطلاعاتی آمریکا کافی خواهد بود. این در حالی است که سازمان سیا از اظهارنظر در این مورد خودداری کرده است.
فشار فزاینده ترامپ به دولت غنی برای آزادی زندانیان طالبان
بر اساس گزارش تایم، فشارهای فزاینده دولت ترامپ بر حکومت افغانستان برای آزادی تمام ۵ هزار زندانی طالبان نشان می‌دهد که رییس‌جمهور آمریکا چقدر برای خروج از افغانستان جدی است. مقامات افغان می‌گویند که وعده آزادی این زندانیان در توافق‌نامه طالبان و آمریکا داده شده، اما مقامات افغان قبل از امضای این توافق‌نامه، هرگز در جریان این مسأله قرار نگرفته بودند و نه هم با آن موافقت داشتند. این امر در اوایل باعث ایجاد اختلاف و حساسیت‌هایی شد، اما تا اواسط ماه مارس، پس از این‌که مقامات افغان پرونده‌های این زندانیان را بررسی کردند، غنی با بی‌میلی موافقت کرد که «تا ۵ هزار زندانی» را در دسته‌های ۱۰۰ نفری آزاد کند. تاکنون ۴۶۰۰ تن آزاد شده‌اند. طالبان ادعا می‌کند که در ازای رهایی اعضایش از زندان‌های دولت افغانستان، یک هزار پرسنل امنیتی افغان را که در بازداشت این گروه به سر می‌بردند، آزاد کرده است.
تایم نوشت: با گذشت ماه‌ها از توافق آمریکا و طالبان، و بعد از این‌که آزادی آخرین گروه از زندانیان طالبان مرحله بعدی مذاکرات صلح را به بن‌بست کشاند، «رابرت اوبرایان»، مشاور امنیت ملی دولت ترامپ، در ۱۷ جولای با غنی تلفنی صحبت کرد. سه مقام ارشد افغان و یک مقام ارشد غربی به تایم گفتند که اوبرایان پس از شنیدن نگرانی‌های غنی گفت که وی مجبور نیست آنها را آزاد کند. یک مقام ارشد دولت ترامپ نیز تماس اوبرایان با غنی را تأیید می‌کند، اما حاضر نیست در مورد مسأله زندانیان طالبان اظهارنظر کند. اما بعدا در همان ماه وقتی خلیلزاد پس از ملاقات با هیئت طالبان در دوحه، به کابل سفر کرد و به گفته یک مقام ارشد حکومت افغانستان به غنی توضیح داد که طالبان هنوز بر آزادی آخرین گروه از زندانیان خود اصرار دارند و در غیر این‌صورت شبه‌نظامیان «خشونت را شدت می‌بخشند.»
به گفته سه مقام حکومت افغانستان، در جریان این ملاقات خلیلزاد به غنی گفته که اگر با آزادی آخرین گروه از زندانیان طالبان موافقت کند، طالبان پذیرفته‌اند که بلافاصله گفت‌وگوی بین‌الافغانی را که برای پایان‌دادن به نبرد بین طالبان و حکومت افغانستان طراحی شده است، در دوحه آغاز کنند. دو تن از این مقامات افغان می‌گویند که پامپئو در تماس تلفنی که بعد از ملاقات خلیلزاد با غنی، برقرار شد، درخواست خلیلزاد را تکرار کرد. آنها می‌گویند که اندکی پس از ملاقات خلیلزاد و تماس پامپئو با غنی بود که رییس‌جمهور افغانستان لویه جرگه متشکل از سران افغان را برای رایزنی در مورد آزادی ۴۰۰ زندانی طالبان برگزار کرد.
لویه جرگه یک پوشش سیاسی برای سرباز زدن غنی از تصمیم درباره زندانیان طالبان
به باور تایم، این جرگه یک روند مبهم بود که به غنی پوشش سیاسی داد. شرکت‌کنندگان این جرگه شکایت می‌کردند که آنها حتی فهرست کسانی را که قرار بود برای آزادی‌شان اعضای جرگه رایزنی کنند، ندیده‌اند. صدیق صدیقی، سخنگوی غنی به رسانه‌ها گفت که هیچ زندانی خارجی در بین زندانیان طالبان که قرار است آزاد شوند، وجود ندارد، اما حکومت فهرست اسامی این زندانیان را منتشر نکرده است. صدیقی به درخواست تایم برای اظهارنظر در این مورد پاسخ نداد. یکی از مقامات ارشد افغان می‌گوید که زندانیان «ظرف چند روز» آینده آزاد خواهند شد، اما حکومت تا زمانی‌که طالبان در مورد محل نگهداری حدود ۲۰ سرباز مفقود نیروهای افغان که عمدتا کماندو هستند، گزارش ندهد. این می‌تواند به معنای تأخیر بیشتر در برگزاری مذاکراتی باشد که قرار بود اواسط ماه آگوست آغاز شود.
این در حالی است که سخنگوی طالبان توصیف مقامات افغان از ۴۰۰ زندانی طالبان به عنوان افراد خطرناک برای نیروهای ائتلاف را رد کرد و گفت «این چیزی است که تخریب‌کنندگان توافق‌نامه صلح می‌گویند و این ادعا را برای ایجاد موانع فراروی راه‌حل صلح‌آمیز برای مسأله افغانستان، مطرح می‌کنند. شاهین در مورد نورزی گفت که «ملا برادر خواستار آزادی وی و همچنین زندانیان طالبان از زندان گوانتانامو شده است.»
تایم گزارش داد که خلیلزاد از پاسخ به این پرسش که آیا وی به دولت ترامپ توصیه کرده که این دلال مواد مخدر را از زندان آزاد کند، یا خیر، خودداری کرد. نورزی کسی است که پس از یازده سپتامبر به سازمان سیا وعده داده بود که کمک می‌کند اسامه بن لادن را ردیابی کنند، اما به جای این کار برگشت تا امپراتوری مواد مخدر خود را اداره کند. یک مأمور ارشد اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا که در دستگیری نورزی دخیل بوده، با آزادی او موافق است و می‌گوید که خلیلزاد در ۲۰۱۸ نیز آزادی یکی دیگر از بزرگترین قاچاقچیان مواد مخدر طالبان به نام حاجی جمعه‌خان را برای کمک به کشاندن طالبان به میز مذاکره به دست آورده بود. وی، نورزی را «بزرگترین قاچاقچی هروئین در جهان و یکی از بنیانگذاران شورای طالبان در افغانستان» خواند.
