ماجرای اولین موشکی که ایران به سمت عراق شلیک کرد
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرنگاران جوان، تاریخ ۸ ساله دفاع مقدس مسائل بسیاری را برای ما مشخص می‌کند. شاید این نکته بار‌ها گفته شده، اما بد نیست یک بار دیگر به آن اشاره شود که ایران بعد از انقلاب در شرایط به شدت ناپایداری بود. در حالیکه سران ارتش یا اعدام شده و یا از کشور فرار کرده بودند، سپاه پاسداران نیز هنوز سازمان دهی دقیق خود را پیدا نکرده بود.
از طرف دیگر، ارتش عراق تا دندان مسلح شده و ایران نیز به علت تحریم‌های مختلف در شرایط سختی قرارد داشت. در همین زمان، عراق دائما با موشک‌های میان برد و جنگنده‌های میگ روسی خود مناطق مختلف ایران از جمله محلات مسکونی دزفول را بمباران می‌کرد. در همین زمان بسیاری از مردم خواستار پاسخ رزمندگان ایران شده و در نماز‌های جمعه این شعار را سر می‌دادند: "موشک جواب موشک".
سرانجام فرماندهان جنگ تصمیم گرفتند اولین موشک خود را به داخل خاک عراق شلیک کنند. این موشک در تاریخ ۲۱ اسفندماه سال ۶۳ به‌سوی مواضع حزب بعث عراق شلیک شد و این ضربات ۸۸ بار دیگر و تا ۳۱ فروردین سال ۶۷ ادامه داشت. اولین موشک ایران در ساعت ۳:۲۰ روز ۲۱ اسفندماه سال ۶۳ به کارخانه سیمان در یک کیلومتری پالایشگاه کرکوک اصابت کرد. این موشک "اسکاد بی" با برد ۳۰۰ کیلومتر بود.
محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران در این باره می‌گوید: "اولین موشک ما کرکوک را زد. کرکوک منطقه نفت خیز بود و بعد از بصره بزرگ‌ترین چاه‌های نفت عراق را داشت. ۳ ــ ۲ روز بعد ما خود بغداد را با موشک‌های اسکاد زدیم که خوشبختانه خورد به بانک رافدین که یکی از بانک‌های اصلی عراق در شهر بغداد بود. این پدیده برای عراق خیلی عجیب بود، چون ۴ سال و نیم از جنگ می‌گذشت و اصلاً این‌ها فکرش را هم نمی‌کردند که ایران این موشک‌ها را از کجا آورده است.
ابتدا گفتند این عملیات خرابکاری بوده، اما بعد از ۵ــ ۴ روز مجبور به اعتراف شدند. ما هم با این قدرت‌نمایی موشکی که از خودمان نشان دادیم ثابت کردیم توان رزمی و دفاعی ایران افزایش پیدا کرده است. صدام هم به نتیجه رسید که اگر بخواهد جنگ موشکی و جنگ شهر‌ها را ادامه دهد، ایران چیز‌هایی دارد که ممکن است رو کند. این مسئله در توقف جنگ شهر‌ها و کوتاه آمدن عراق خیلی نقش داشت. بدون شک اگر قدرت‌نمایی موشکی ما نبود شاید ده‌ها هزار نفر دیگر از مردم ما شهید و زخمی می‌شدند".
موشک‌های اسکاد را بشناسید
اما این موشک‌های اسکاد چه موشک‌هایی هستند؟ اسکاد نام‌گذاریِ ناتو برای خانواده‌ای از موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که در دوران جنگ سرد تولید شد و به صورت گسترده به دیگر کشورهای هم‌پیمان با کشور شوروی صادر شد. مدل‌های مختلف موشک اسکاد بین ۱۸۰ کیلومتر تا هزار کیلومتر برد دارند و وزن آن‌ها بین ۴۴۰۰ تا ۶۵۰۰ کیلوگرم است.
اولین مدل این موشک که اسکاد-آ نامیده می‌شود در سال ۱۹۵۷ وارد ارتش شوروی شد. این موشک ۱۸۰ کیلومتر برد و خطای زیادی در حدود ۳ کیلومتر داشت. اسکاد-بی که رایج‌ترین مدل این موشک است از سال ۱۹۶۵ تولید شده و برد آن به ۳۰۰ کیلومتر افزایش و خطای آن به ۴۵ متر کاهش یافته بود. وزن اسکاد-بی به ۵۹۰۰ کیلوگرم، طول آن به ۱۱.۲۵ متر می‌رسد و کلاهک جنگی آن ۹۸۵ کیلوگرم است.
موشک اسکاد چگونه وارد ایران شد؟
موشک اسکاد پس از رایزنی‌های مقام‌های ایرانی از کشور لیبی دریافت شد. گرچه جمعی از اعضای توپخانه سپاه به فرماندهی حسن طهرانی‌مقدم، دوره آموزشی کار با موشک "اسکاد بی" را گذرانده بودند و می‌توانستند خود موشک شلیک کنند، اما قذافی دستور داده بود که تیم لیبیایی به فرماندهی ژنرال سلیمان به ایران بیایند و کار شلیک موشک‌ها را انجام بدهند.
سری اول این موشک‌ها در تاریخ زمستان سال ۶۳ به ایران رسیدند. پالایشگاه کرکوک در ۲۵۰ کیلومتری بغداد به‌عنوان اولین هدف شلیک موشک انتخاب شد و عصر روز ۱۹ اسفند دستور شلیک موشک به یگان موشکی حدید ابلاغ شد.
داستان اولین شلیک به عراق
ساعت ۸ شب ۱۹ اسفند کاروان موشکی از پادگان شهید منتظری به‌سمت موضع حضرت زینب (س) حرکت کرد. لیبیایی‌ها مشغول آماده‌سازی مقدمات پرتاب موشک شدند، اما بخار آب در لوله‌ای که باید گاز هیدروژن را به بالن هواسنجی می‌رساند، یخ زده بود و هر کاری کردند که گرم شود، فایده‌ای نداشت. روغن هیدرولیک گهواره سکوی پرتاب موشک هم یخ زده بود و هر کاری کردند، نتوانستند موشک را عمود کنند، در نتیجه عملیات انجام نشد و نیرو‌ها به پادگان منتظری برگشتند. مقرر شد فرداشب دوباره عملیات را انجام بدهند و پیش از انجام عملیات، به‌طور طبیعی لوله‌ها را گرم نگه دارند و مانع از یخ‌زدگی شوند. ساعت ۹ و نیم شب برای دومین بار کاروان موشکی از پادگان منتظری به راه افتاد. لیبیایی‌ها دور موشک را گرفته بودند و به هیچ کس اجازه نزدیک شدن به آن را نمی‌دادند. حدود ساعت دو و نیم شب (۲۱ اسفند) کار گُردان پرتاب تمام شد. دکمه فایر بین ژنرال سلیمان، حسن طهرانی‌مقدم و سیدعلی حسینی‌تاش دست به دست شد که در نهایت حسینی‌تاش دکمه فایر را فشار داد و اولین موشک بالستیک از ایران پرتاب شد و موشک به پالایشگاه کرکوک اصابت کرد، اما عراقی‌ها آن را خرابکاری اعلام کردند.
چگونه موشک اسکاد به دست ایرانی‌ها اداره شد؟
پس از شلیک به کرکوک، چند شلیک دیگر نیز توسط لیبیایی‌ها انجام شد تا اینکه ژنرال سلیمان از فرماندهان ایران خواست تا یک موشک به عربستان بزند؛ اما محسن رفیق‌دوست مخالفت کرد و گفت: «فرمانده ما امام خمینی (ره) است و ما با عربستان نمی‌جنگیم.» این بهانه‌ای شد تا لیبیایی‌ها که از سوی عراق تحت فشار بودند، برخی قطعات موشک‌ها را جدا سازند و به لیبی برگردند؛ حالا ایران مانده بود و چند موشک که برخی از قطعات آن را نداشت و به‌سختی می‌شد شلیک کرد. از آن پس هم لیبی به ایران موشک نداد.
پس از قطع همکاری لیبیایی‌ها، در روز‌های نخست بهمن سال ۶۵ برای نخستین بار تیم ایرانی موفق به پرتاب موشک شد. محسن رضایی فرمانده کل سپاه در این باره در نامه‌ای به امام نوشت: «.. الف. افراد لیبیایی که امکانات و سیستم موشکی در اختیارشان بود بدون اطلاع برادران ما دفعتاً ۲۵ قطعه از دستگاه‌های موشک و سکوی پرتاب را برداشته و به سفارت لیبی منتقل کردند و پس از آن از هرگونه پرتاب، خودداری نمودند. ب. فرزندان پاسدار حضرت‌عالی ظرف مدت ۱۷ (هفده) روز هم سایت پرتاب موشک و هم موشک‌ها را آماده و عملیاتی نمودند که این خود شبیه به یک معجزه است چرا که الطاف الهی در زمینه‌های فنی و تکنولوژی پیچیده نیز به‌یاری برادران شتافت. ج: اکثر عناصر لیبیایی که در ایران هستند و در این زمینه مسئولیت دارند، پس از شلیک موشک به برادران سپاه گفتند: حتماً یک هیئت از شوروی به اینجا آمده و این تجهیزات را راه‌اندازی کرده و امکان ندارد که خود شما توانسته باشید این کار را انجام دهید چرا که این کار به سال‌ها آموزش و تجربه عملی نیازمند است.»
به این صورت بود که موشک اسکاد کاملا به دست ایران افتاد و از آن به بعد، صنایع موشکی ایران آرام آرام توسعه یافت تا علاوه بر قدرت نمایی در ۸ سال جنگ تحمیلی، هم اکنون به عنوان یکی از قدرتمندترین صاحبان صنعت موشکی بالستیک شناخته شود.
