آیا عمر قرارداد ۴۶۰ میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان تا سه ماه دیگر پایان مییابد؟
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، روزنامه القدس العربی چاپ لندن نوشت، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در ماه مه ۲۰۱۸ به ریاض سفر کرد و بعد از آن از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در کاخ سفید استقبال کرده و از انعقاد قرارداد تسلیحاتی دم زد که ارزشش به ۴۶۰ میلیارد دلار میرسید؛ قراردادی که چشم جهانیان را خیره کرد چرا که بزرگترین قرارداد در طول تاریخ است و بعد هم سوالاتی درباره نوع سلاحهایی که عربستان به دست خواهد آورد، مطرح شد.
پس از گذشت دو سال از این گفته ترامپ، هیچ قرارداد واقعی میان آمریکا و عربستان امضا نشد که شامل اسلحهای باشد که بتواند وضعیت نظامی خاورمیانه را تغییر دهد. در حالی که عربستان به دنبال سامانه "تاد" برای مقابله موشکی و تقویت ناوگان هوایی خود با تعداد بیشتری از جنگندههای اف-۱۵ بود. هرچند تفاهمات و مذاکرات پیشرفتهای وجود دارد اما تا این لحظه هیچ قرارداد بزرگی نهایی نشده است.
تنها یک استثنا وجود دارد آن هم تصویب فروش تجهیزات نظامی به ارتش عربستان بدون تصویب کنگره است؛ روشی که نیازی به تصویب سرویسهای مختلف آمریکا مانند پنتاگون، کنگره و وزارت خارجه ندارد. کاخ سفید این کار را انجام داد تا ارتش عربستان را برای مقابله با نیروهای یمنی در جنگ این کشور با مهمات مجهز کند تا ریاض شکست نخورد.
ارزش ۴۶۰ میلیارد دلاری این قرارداد سوالاتی از این قبیل را مطرح میکند که آیا این مبلغ واقعیت نظامی را منعکس میکند؟ آیا ارتش عربستان برای استفاده از مقادیر زیادی تجهیزات نظامی آمریکایی آمادگی و تجربه کافی دارد؟ علاوه بر آن آیا کارخانههای نظامی آمریکا قادر به پاسخگویی به معاملات به این بزرگی تنها برای یک کشور هستند؟ و در نهایت عربستان چه نوع تجهیرات نظامی از ایالات متحده خریداری خواهد کرد؟
ایالات متحده سلاحهای پیشرفتهای مانند زیردریاییهای هستهای با قیمت بیش از دو و نیم میلیارد دلاری مثل زیردریایی "داکوتای جنوبی"، بمب افکنهای از نوع "بی ۲ اسپریت" به ارزش یک میلیارد دلار و هواپیمابر تولید میکند و چنین تجهیزات استراتژیکی که تضمین کننده برتری نظامیاش است را نمیفروشد. از طرفی ارتش عربستان هم با توجه به محدودیتش صلاحیت استفاده از این سلاحها را ندارد. در عین حال واشنگتن نمیخواهد حتی جنگنده اف-۳۵ را به عربستان بفروشد.
از جمله مهمترین و دقیقترین اسناد مربوط به فروش اسلحه در جهان گزارشهای منتشر شده توسط "سرویس مطالعات کنگره" یا "سرویس تحقیقات کنگره"، ارگان مرتبط با کنگره آمریکا است که گزارشهای آن از سطح بسیار بالایی برخوردار است و در اکثر موارد کاملا محرمانه است و با استثناهایی برخی از اسناد و گزارشهایش را منتشر میکند.
این مرکز در سال ۲۰۱۷ گزارشی را پیرامون فروش سلاح در جهان بین سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵ منتشر کرد که نشان میدهد عربستان در این مدت تنها ۳۰ میلیارد دلار سلاح خریداری کرده که بیش از ۱۶ میلیارد دلار از آن را از آمریکا، ۱۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار از کشورهای اروپای غربی، یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار از اروپای شرقی و یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار از چین خریداری کرده است.
این بدان معناست که عربستان سالانه در مجموع چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار سلاح خریداری کرده که از این مجموع سالانه دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار سلاح را از آمریکا خریداری کرده است. این ارقام در مورد سلاحهایی است که عملا به ارتش عربستان تحویل داده شده نه قراردادهایی که هنوز اجرایی نشدهاند.
عربستان بین سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ بیشترین سلاح را در طول تاریخ نظامی خود خریداری کرده است و از مبلغ ۳۰ میلیارد دلاری که بین این سالها به خرید سلاح اختصاص داده حق کمیسیون نیز کسر میشود که گاهی به ۳۰ درصد میرسد چرا که حق کمیسیونهای قراردادهای عربستان در دنیا معروف است. بنابراین عربستان عملا کمتر از ۲۰ میلیارد دلار در مجموع یا به عبارتی دیگر کمتر از سه میلیارد دلار در سال سلاح خریداری کرده است.
به همین دلیل، با پایان یافتن دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، قرارداد تسلیحاتی ۴۶۰ میلیارد دلاری واشنگتن به عربستان هم به دنیای خرافات نظامی میپیوندد.