واکسن کرونا روی کدام افراد اثر ندارد؟

دکتر جسوس اوجینو سوسا گارسیا «Jesús Ojino Sosa-García» مسئول موارد بحرانی در بخش «آی سی یو» بیمارستان مدیکا سور «Médica Sur» در مکزیکوسیتی (پایتخت مکزیک) تأیید کرد که برجسته‌ترین عامل در میان تمامی موارد خطرناک ابتلا به کرونا، چاقی است.

این پزشک مکزیکی اعلام کرد او به همراه همکارانش در اوایل این همه گیری، اقدام به آمارگیری کردند و به عاملی مشترک رسیدند مبنی بر اینکه نیمی از بیماران که تعداد آن‌ها به ۳۲ نفر می‌رسید و به بخش مراقبت‌های ویژه منتقل شده بودند، از چاقی رنج می‌بردند.

با وجود خوشبینی‌هایی که در این خصوص وجود دارد که تولید واکسن کرونا به زودی به پایان برسد، اما در خصوص مکزیک و بسیاری دیگر از کشور‌ها که در آن بسیاری از افراد از «شاخص توده بدنی» (BMI) بالایی رنج می‌برند، این نگرانی وجود دارد که این واکسن ممکن است داروی مورد انتظار پزشکان و بیماران نباشد.

آزمایش‌های بالینی

در آمریکا «دونا رایان» از افرادی که در مرکز تحقیقات زیست پزشکی «پنینگتون» در شهر «باتون روژ» در ایالت لوئیزیانا در خصوص چاقی تحقیق می‌کند، می‌گوید: ما نگران این مسئله هستیم؛ زیرا واکسن‌هایی که برای تعداد دیگری از بیماران نیز مفید هستند، برای افراد چاق عمل نمی‌کنند. این نشان می‌دهد واکسن کرونا ممکن است سطح حفاظتی مطلوب را فراهم نکند.

با وجود اینکه محققان نتوانسته اند تشخیص دهند آیا چاقی بر اثربخشی واکسن کرونا تأثیر می‌گذارد یا خیر، اما ممکن است در صورت بروز، روش‌های جایگزین برای رفع مشکلات پیدا شود. دانشمندان همچنین ابراز نگرانی کرده اند که چه بسا آزمایش‌های بالینی توانایی نظارت سریع بر این مشکلات را به شکل سریع در مراحل اولیه نداشته باشد.

افزایش مداوم نگرانی‌ها

در چین در اوایل شیوع بیماری کرونا مشخص شد که چاقی خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. هنگامی که شو لین «Shou Lin» متخصص همه گیری (اپیدمیولوژیست) در «دانشگاه سون یات سن» در گوانگژو داده‌ها را برای اولین موج همه گیری در این کشور تجزیه و تحلیل می‌کرد، متوجه ظهور الگویی شد که نشان می‌داد «شاخص توده بدنی» (BMI) همیشه عاملی آشکار در شدت موارد ابتلا به کرونا بوده است.

هنگامی که او پژوهش خود را در مارس ۲۰۲۰ به یک مجله علمی تحویل داد، سردبیران مسئول صدور مجله علمی او را ترغیب کردند تا با مقامات سازمان جهانی بهداشت (WHO) ارتباط برقرار کند و آن‌ها را در مورد یافته‌های خود آگاه کند.

از آن زمان، نتایج مطالعات علمی در سراسر جهان همچنان در حال ظهور است و نتایج همان است که افرادی که از چاقی رنج می‌برند، در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی داشته و یا حتی به بیماری‌های دیگری مانند بیماری دیابت دچار هستند، به هنگام ابتلا به کرونا خطر مرگشان بالاتر است. (یعنی چاقی بیشتر از عوامل دیگری مانند بیماری قند، خطر مرگ را به هنگام ابتلا به کرونا افزایش می‌دهد.)

چاقی، اثرات متابولیکی عفونت ویروس کرونا را تشدید می‌کند!

علاوه بر این، چاقی می‌تواند اثرات متابولیکی عفونت ویروس کرونا را تشدید کند. بافت‌های چربی بیانگر میزان نسبتا بالایی از ACE۲ (آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین) است که ویروس کرونا از آن برای حمله به سلول‌ها استفاده می‌کند.

دکتر گیانا لوکا «Gianluca Iacobellis» متخصص غدد درون ریز در دانشگاه میامی فلوریدا در این خصوص می‌گوید: به نظر می‌رسد که بافت چربی به عنوان مخزنی برای این ویروس عمل می‌کنند.

اما این تأثیرات بر روی سیستم ایمنی بدن است که بیشترین ترس و نگرانی را برای برخی محققان ایجاد کرده است؛ زیرا چاقی همچنان می‌تواند باعث التهاب مزمن درجه پایین شده و در افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های نظیر دیابت و بیماری قلب نقش بسزایی دارد. در نتیجه محققان پیشنهاد کرده اند افراد چاق ممکن است دارای سطوح بالاتری از انواع پروتئین‌های تنظیم کننده سیستم ایمنی بدن، از جمله سیتوکین‌ها باشند.

دکتر «میلنا سوکولووسکا» (Milena Sokolowska) که در زمینه ایمنی شناسی و بیماری‌های تنفسی در دانشگاه زوریخ سوئیس تدریس می‌کند، در این خصوص گفت: پاسخ‌های ایمنی منتشر شده توسط سیتوکین‌ها در برخی موارد شدید ابتلا به کرونا می‌تواند به بافت‌های سالم آسیب رساند. حالت‌های مداوم تحریک ایمنی و یا خستگی مداوم می‌تواند باعث ضعیف شدن برخی از پاسخ‌های ایمنی بدن شود که از جمله واکنش «سلول‌های T» است که می‌توانند به شکل مستقیم، سلول‌های آلوده را از بین ببرند.

مدت زمانی طولانی‌تر

«دنیل دروکر» (Daniel Drucker) متخصص غدد درون ریز و پزشک در بیمارستان «Mount Sinai» واقع در تورنتو کانادا گفت: شواهد اولیه نشان می‌دهد عفونت «SARS-CoV-۲» (عامل کرونا) در بیماران چاق در مقایسه با افراد لاغر، ۵ روز بیشتر طول می‌کشد.

تأثیر چاقی بر باکتری‌های روده و ریه

دکتر سوکولووسکا می‌گوید: چاقی در کنار ایجاد مشکل در عملکرد متابولیکی در مقایسه با افراد لاغر، می‌تواند به کاهش تنوع باکتری‌های روده، بینی و ریه منجر شود.

او توضیح می‌دهد: باکتری‌های روده می‌توانند بر واکنش سیستم ایمنی بدن به منظور مقاومت در برابر عوامل بیماری زا یا استفاده از واکسن در بدن تأثیر گذار باشند؛ برای مثال تغییراتی که در میکروبیوم به سبب مصرف آنتی بیوتیک‌ها رخ می‌دهد، تأثیری منفی بر پاسخ بدن به واکسن آنفلوانزا دارد.

طبق آخرین داده‌های سازمان جهانی بهداشت، ۱۳ درصد از بزرگسالان در جهان از چاقی مفرط رنج می‌برند. پرفسور رایان به مطالعات در خصوص واکسن‌های ضد آنفلوانزا، هپاتیت B و هاری اشاره می‌کند.

به گفته او واکسن این بیماری‌ها بر روی افرادی که از چاقی رنج می‌برند در مقایسه با افراد لاغر پاسخ مثبت کمتری داشته است.

پرفسور «شو لین» می‌گوید: در موارد واکسن آنفلوانزا، نتایج خوبی در بیماران چاق حاصل نشد.

افزایش دوز

این احتمال وجود دارد که روش‌هایی برای جبران کمبود تأثیر واکسن بر بیماران چاق پیدا شود.

پروفسور رایان می‌گوید: دادن دوز اضافی واکسن به افراد چاق، یکی از احتمالات است؛ شاید سه تزریق بجای دو تا و شاید هم دوزی بیشتر اما پزشکان نباید به این بهانه که واکسن سودمند نخواهد بود، عقب نشینی کنند.

دکتر دروکر می‌گوید: شاید جهان در پایان کار، نیازمند آن بوده که منتظر دیدن اطلاعات مطالعات بالینی باشد؛ اما این انتظار ممکن است اعصاب خردکن باشد.

دکتر «Jesús Ojino Sosa-García» و دیگر پزشکان امیدوارند ارتباط میان بیماری کرونا و چاقی، برخی از دولت‌ها و سیستم‌های بهداشتی را مجبور کند تا با مشکلات چاقی در کشور‌های خود به مقابله برخیزند.

او گفت: اگر شما یک مقام بهداشتی عمومی هستید و می‌دانید ۴۰ درصد از مردم در خطر بالایی قرار دارند، این داده‌ها به منزله یک زنگ هشدار است.