آیا ترامپ می‌تواند تهران را پای میز مذاکره بکشاند؟
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، یک تحریم دیگر علیه ایران. این بار نوبت بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان رسید تا به فهرست طویل تحریم های ایالات متحده اضافه شود. این اتفاق در حالی رخ داده که با وجود اینکه مبادی فروش نفت بر روی ایران بسته شده، کماکان فروش طلای سیاه ادامه دارد. روز دوشنبه پنجم آبان وزارت خزانه داری ایالات متحده اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی علیه مقام‌ها و نهادهای کشورمان در صنعت نفت ایران وضع کرده و آنها را مشمول قوانین «مبارزه با تروریسم» قرار داده است. در این میان نام وزیر نفت بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت. سال گذشته هم در زمان مشابه این کشور، جواد ظریف وزیرخارجه را تحریم کرده بود. تحریمی که همان زمان هم بسیاری را به تعجب وا داشته بود. با این حال اضافه شدن اسم ظریف به فهرست تحریم شدگان، مانع از فعالیت ها و سفرهای وزیرخارجه نشد. حالا اینبار هم دو سوال اساسی در مورد رفتار دولت ترامپ مطرح است. نخست اینکه چرا در دقیقه نود و تنها چند روز قبل از انتخابات این تصمیم گرفته شده و دیگری این است که آیا ممکن است این تحریم باعث شود که برداشته شدن تحریم ها در صورت روی کارآمدن بایدن به مشکلاتی بخورد؟
در ادامه گفتگوی نوذرشفیعی کارشناس بین الملل در این خصوص را می خوانید.
تحریم بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان در شرایطی رخ داده که کمتر از ده روز دیگر انتخابات در آمریکا برگزار می شود و هم اکنون هم میلیون ها آمریکایی رای خود را به صندوق انداخته اند. چرا کاخ سفید در دقیقه نود تصمیم به چنین کاری گرفته است؟
به نظر من اینکه ترامپ این زمان را برای تحریم زنگنه انتخاب کرده دو دلیل دارد. همانطور که می دانید مبنای آنها برای این تحریم ها فرمان اجرایی است که جورج بوش در سال 2001 آن را مطرح و امضا کرد. بر اساس ادعای آن زمان بوش این فرمان اجرایی کسانی را که با تروریسم همکاری مالی دارند را مشمول تحریم ها می کند. اینکه چرا حالا کاخ سفید به دنبال اجرای همین فرمان رفته است، دو علت می تواند داشته باشد. نخست اینکه ترامپ در عرصه انتخابات تحت فشار است و خود را در آستانه شکست به بایدن می داند و حالا می خواهد در این فرصت باقی مانده از هر فرصتی استفاده کند تا شاید نظر رای دهندگان جلب شود و در واقع به یک موفقیت فرا مرزی احتیاج دارد. دوم اینکه ترامپ می خواهد به گونه ای به تحریم ها علیه ایران عمق ببخشد که در صورت پیروزی بایدن هم مشکلات برای بازگرداندن شرایط به حالت عادی فراوان باشد.
چرا ترامپ باید تصمیم بگیرد تا راه را برای ایران سخت کند؟
اگر نگاه کنیم در پیشینه ترامپ رفتارهای این چنینی بسیاری وجود دارد. او اغلب تصمیماتش را به ویژه تصمیماتی که مربوط به حوزه بین الملل و روابط با کشورها و سازمان ها بوده اند، با حب و بغض گرفته است. بارها او امضایی را باطل کرده یا از قراردادی خارج شده، تنها به این دلیل که باراک اوباما آنها را امضا کرده است. به همین دلیل گرفتن چنین تصمیمی اصلا دور از انتظار نیست.
چند روز پیش اوبرایان مشاور امنیت ملی ترامپ گفته بود که دیگر تحریمی باقی نمانده که شامل حال ایران شود. اما تقریبا بالافاصله موضوع تحریم زنگنه مطرح شد. ماجرای این تحریم چیست؟
هم ایرانی ها و هم آمریکایی ها می گویند که تحریم ایالات متحده علیه ایران، تحریم حداکثری است و تا آن اندازه گسترده است که جایی برای تحریم جدید وجود ندارد. اما واقعیت این است که اگر بنا بر ناسازگاری باشد، بهانه های مختلفی می شود گرفت و بر اساس آن هر بار تحریم تازه ای را اعمال کرد. مثلا تحریم علیه اعضای هیات های علمی یا همکاری های علمی و دانشگاهی و .. . اما موضوع این است که آیا این تحریم ها می تواند تاثیری بر اراده ایران بگذارد و کشورمان را به پای میز مذاکره بکشاند؟
تا اینجای کار هیچ کدام از این تحریم ها نتوانسته تاثیری بر اراده ایران داشته باشد و تهران از شروطش کوتاه نیامده است. بعید هم هست که پس از این چنین اتفاقی بیفتد. به ویژه در این روزهای باقی مانده، چنین اتفاقی بعید است که بیفتد.
آیا تهران تمهیداتی برای این دسته از تحریم ها اندیشیده است؟
ایران زمانی که با آمریکا وارد اختلاف شد، برنامه های خود را طوری تنظیم کرد که مطابق این تحریم ها باشد. ایران در بلند مدت خود را آماده چنین شرایطی کرده است. همین حالا مشخص است که ایالات متحده از حمله به ایران بیم دارد. البته شرایط جهانی هم به نفع ایران است. تحریم ها آنطور که ترامپ می خواهد به نتیجه نمی رسد چون ایران خودش را در بسیاری از جهات آماده کرده است. البته این موضوع هم هست که ما در حوزه نظامی کار بیشتری انجام داده ایم و در حوزه اقتصاد کمکارتر بوده ایم . به همین دلیل است که در این زمینه اسیب پذیری ما بیشتر بوده است. اما به هر حال ایران خود را برای چنین اتفاقاتی اماده کرده بوده.
تحریم بیژن زنگنه، وزیرنفت ایران چه مشکلاتی می تواند ایجاد کند؟ آیا ممکن است صادرات نفت با مشکلات بیشتری رو به رو شود؟
بر اساس این تحریم ها دارایی های زنگنه مسدود می شود که البته او گفته است که دارایی در خارج از کشور ندارد. دوم اینکه شرکت های آمریکایی با نهادهایی که با زنگنه کار می کنند، کار نخواهد کرد. تنها موردی که می تواند در فروش نفت مشکل ایجاد کند، این است که رفت و آمد زنگنه به خارج از کشور محدود شده و از این نظر فروش نفت با مشکل رو به رو شود. اما شیوه ایران برای صادرات نفت آنقدر پیچیده است که ایالات متحده نمی تواند آن را ردیابی کند یا جلو آن را بگیرد.
برگردیم به موضوعی که قبلا هم اشاره کرده بودید، اینکه تحریم زنگنه می تواند منجر به سخت تر شدن لغو تحریم ها، در صورت روی کار آمدن بایدن باشد.
این فرمان اجرایی است و برای اینکه این فرمان لغو شود، بایدن نیازمند آن است که به کنگره اثبات کند ادعای مطرح شده صحت ندارد. در واقع بایدن اگر وارد کاخ سفید شود و بخواهد تحریم ها علیه ایران را لغو کند، باید استدلال بیاورد که زنگنه برخلاف ادعای دولت ترامپ دستی در حمایت از گروه هایی که آنها تروریستی می دانند ندارد. ممکن است که کنگره در تائید نظر بایدن دچار مشکل شود. تا زمانی که ایران و آمریکا دچار اصطکاک هستند این مسائل ادامه دارند. ما باید حتی در صورت انتخاب بایدن هم کمربندهای خود را محکم ببندیم چون این وضعین کم و بیش ادامه خواهد داشت.
