چگونه سیاست های پولی باعث قدرت گرفتن پول ملی شد؟
به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از خبرآنلاین؛ «ارزش پول ملی ۴۰ درصد بالا رفت»؛ این جمله‌ای است که رییس‌کل بانک مرکزی در دهمین روز از فصل پاییز در یادداشتی در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرد؛ موضوعی که پس از آن، بلومبرگ به تحلیل آن پرداخت و در گزارشی، اجرای سیاست‌های کنترلی را مهم‌ترین عامل بازگشت بخشی از قدرت ریال در ماه‌های اخیر دانست.
عبدالناصر همتی، رییس‌کل بانک مرکزی دهم مهرماه امسال با یادآوری فضای اقتصادی کشور در سال ۹۷، عنوان کرد: «سال گذشته در این ایام وضعیت بدی بر اقتصاد کشورمان حاکم شده بود. دولت آمریکا و متحدین منطقه‌ای آن با شروع جنگ تمام‌عیار اقتصادی و راه انداختن ماشین جنگ روانی و تبلیغاتی، در اندیشه فروپاشی کشور از طریق اقتصاد و با ابزار سقوط ارزش پول ملی و در نهایت ایجاد هرج‌ومرج در سراسر کشور بودند. »
به گفته وی، «امروز درست نسبت به یک‌سال پیش پول ملی ۴۰ درصد تقویت شده و رشد تورم مهار گشته و طلیعه رشد اقتصادی آشکار شده است. »
همتی متذکر شد: «مردم عزیز به‌خصوص اقشار با درآمدهای پایین و حقوق ثابت سختی زیادی را تحمل کرده و می‌کنند، بنابراین این روزها طلیعه پیروزی مقاومت مردم بیش از همیشه آشکار شده است. »
همان روز، علی ربیعی، سخنگوی دولت در حاشیه جلسه هیات وزیران در جمع خبرنگاران به گزارش رییس کل بانک مرکزی درباره افزایش قدرت پول ملی اشاره کرد. وی گفت: «رییس‌کل بانک مرکزی گزارشی به هیأت وزیران ارائه کرد که طی آن اعلام شد امسال ۴۰ درصد ارزش پول ملی ما نسبت به مهر سال گذشته بهبود پیدا کرده است؛ چراکه مهر گذشته قیمت دلار ۱۹ هزار و ۲۰۰ تومان بود و امروز با کاهش قیمت دلار ارزش پول ملی ۴۰ درصد بهبود یافته است. »
این در شرایطی است از سال ۱۳۵۰ تاکنون ارزش پول ما ۳۵۰۰ برابر کاهش پیدا کرده است. این جمله را رییس‌کل بانک مرکزی چند روز قبل در کمیسیون اقتصادی مجلس و در جمع نمایندگان مردم عنوان کرده بود. او البته اقدامات پیشگیرانه دولت در یک ساله گذشته را در کنترل نوسانات ارزی و مهار تورم موثر دانسته بود؛ اقداماتی که ثبات نسبی به بازارها داد و تورم را تا حدودی کنترل کرد.
نگاه یک رسانه خارجی به پول ملی ایران
بلومبرگ نیز در گزارشی اشاره کرد که پس از خروج آمریکا از برجام، ارزش ریال ایران در بازار آزاد به شدت سقوط کرد.
براساس گزارش بلومبرگ، یکی از دلایل سقوط ارزش ریال، از دست رفتن درآمدهای نفتی این کشور به عنوان یکی از منابع مهم درآمدی برای دولت بود که در کنار آن به افزایش تورم و کاهش واردات منجر شد، اما شاهد آن هستیم که ماه‌هاست ارزش ریال ایران در حال افزایش است که بخشی از این مساله مربوط به اتخاذ سیاست‌های کنترلی عرضه ارز خارجی و همچنین ایجاد بستر مبادلاتی دولتی بوده است.
عامل اثرگذار در تعیین ارزش پول ملی
احمد حاتمی‌یزدی، کارشناس پولی و ارزی در تحلیلی در توضیح دلایل قدرت گرفتن ارزش پول ملی ایران عنوان کرد: «نباید از نقش مدیریتی بانک مرکزی در این حوزه به سادگی گذشت. دو تصمیم اتخاذ شده از سوی این نهاد اثر مثبتی بر تحولات بازار داشت. اول آنکه مقامات بانک مرکزی به گفت‌وگو با صادرکنندگان پرداختند تا سهم بیشتری از مجموع ۴۹ میلیارد دلار ارز حاصل از این محل به کشور بازگردد. »
وی افزود: «هنگامی که در خردادماه اعلام شد تنها ۳۰ درصد از این رقم به کشور بازگشته، نهادهای امنیتی در کنار قوه‌قضاییه فشار را بر صادرکنندگان متخلف افزایش دادند؛ گرچه من عدد دقیق بازگشت این منابع را ندارم، ولی تاثیر آن در بازار ارز کاملا مشهود است.
حاتمی‌بزدی عنوان کرد: «دومین تصمیم بانک مرکزی که اخیرا در دستور این نهاد سیاست‌گذار قرار گرفته، ممنوعیت واردات کالا بدون انتقال ارز است، ولی هنوز نتایج آن مشخص نیست و باید بیشتر صبوری کرد تا بتوان بهتر کم و کیف این سیاست و جوانب آن را مورد قضاوت قرار داد. »
وی متذکر شد: «همین نکته نشان می‌دهد در شرایطی که بازار از وضعیت عادی خارج شده و تحت‌تاثیر تحولات سیاسی قرار دارد، باز هم این قدرت مدیریت است که سمت و سو و ارزش پول ملی را روشن می‌سازد. »
اقدامات تکمیلی در ادامه افزایش ارزش پول ملی
طهماسب مظاهری، رییس‌کل اسبق بانک مرکزی هم درباره اقدامات بانک مرکزی در جهت تقویت ارزش پولی ملی گفت: «بانک مرکزی اقدامات مهم و در عین حال آرامی در جهت تک نرخی کردن ارز برداشته است و در این راستا ارز نیما حذف شد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که به کسانی که ارز نیما اختصاص می‌دادند، بابت هر دلار حدود سه هزار تومان سود دریافت می‌کرد و از سمت دیگر، چون ارز نیما با ارز آزاد سه هزار تومان فاصله داشت، صادرکنندگان آمادگی نداشتند، ارز خود را با ارز آزاد به بانک مرکزی بفروشند. »
وی تصریح کرد: «اقدام میمون دیگری که در چند ماه اخیر رخ داد، توجه به این موضوع بود که حرکت به سمت تک نرخی شدن ارز با روشی تدریجی صورت بگیرد و این سبب کاهش قیمت نرخ ارز می شود و رانت و ویژه خواری را از بین می‌برد. امیدوار هستیم ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز نیما نیز حذف شود و به سمت ارز تک نرخی برویم. وقتی این دو ارز حذف شود، ارز آزاد نیز به صورت طبیعی کاهش پیدا می کند که تا کنون نیز شاهد این اتفاق بوده‌ایم. »
مظاهری، مکمل سیاست های ارزی بانک مرکزی را کنترل رشد نقدینگی دانست و عنوان کرد: «اقدامات بانک مرکزی در جهت افزایش ارزش پول ملی زمانی جواب خواهد داد که نقدینگی را در حدود ۱۵ درصد کنترل کنیم و این موضوع سبب کنترل نرخ ارز خواهد بود. »
