مالکیت معنوی کلید توافق تجاری؟

جوزف استیگلیتز: استاد دانشگاه کلمبیا

مکتب: نئوکینزین

گرایش کاری: اقتصاد کلان، اقتصاد جهانی، اقتصاد اطلاعات

به گزارش اقتصادنیوز، بن بست مالکیت معنوی : ایالات متحده در روزهای اخیر تعرفه های جدیدی بر کالاهای وارداتی از چین وضع کرده است. چین نیز همان‌طور که انتظار می‌رفت سیاست تلافی‌جویانه را در پیش گرفت. بازارهای سهام از وضعیت نابسامان مذاکرات تجاری به بن بست خوردند و وضع تعرفه‌های بیشتر و بیشتر علیه هر دو کشور نگرانی‌های عمومی را نسبت به فرجام تجارت میان این دو کشور به شدت افزایش داده است. پس از مذاکرات در هر دو کشور و امید‌هایی که وعده صلح تجاری را به سرمایه گذاران انتقال داده بود، اما حالا شرایط به نقطه اولی که حدود یک سال قبل با وضع تعرفه بر فولاد و آلومینیوم از سوی ترامپ رخ داده بود بازگشته است؛ یعنی زمانی که تجارت ناعادلانه از سوی ترامپ به عنوان شعار، شیپور جنگ تجاری با چین را به صدا درآورد. سرقت IP (مالکیت معنوی) درصورت وجود، می‌تواند به اختراعی که توسط یک شرکت آمریکایی ثبت شده و این شرکت می خواهد نوآوری خود را در چین تولید کند، لطمه بزند؛ به طوری که تولیدکننده چینی می‌تواند این اختراع را بر حسب قوانین دولتی خود کپی کند و بدون پرداخت حقوق معنوی برای استفاده از حق انحصاری شرکت‌ها این محصول را به فروش برساند. این همان چیزی است که در مورد «سرقت آی پی» مورد بحث قرار می گیرد. آخرین اطلاعات صندوق بین‌المللی پول که به پایان سال ۲۰۱۷ میلادی مربوط است، سطح IP را برای ایالات متحده بسیار بیشتر از چین می‌داند. اما کریدور میان دو کشور در این زمینه تنگ‌تر شده است. در واقع، نرخ رشد IP برای چین بسیار سریع‌تر از ایالات متحده است. بنابراین از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۱۷، IP برای چین ۱۹ درصد افزایش یافت؛ در حالی که تنها ۱۰ درصد رشد برای ایالات متحده به ثبت رسیده است.

بنابراین در این زمینه همه چیز به سود چین در حال پیشروی است. اما آنها هنوز هم راهی برای رفتن دارند قبل از اینکه آنها به آمریکا برسند. در ضمن، هر دو کشور می‌توانند با پیروی از آی‌پی یکدیگر، به صلح IP برسند.

سرقت تکنولوژی به سبک قوانین چینی: تجارت تکنولوژی در زیرشاخه‌های مختلفی مانند کامپیوتر، قطعات الکترونیکی، مخابرات، ماشین‌آلات و حتی در بخش خودرو بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از کسری تجاری سالانه آمریکا با اژدهای سرخ را تشکیل می‌دهد. در واقع، افزون بر نیمی از تجارت این دو کشور به تکنولوژی در بخش‌های گوناگون تعلق دارد. چین از سه راه اساسی نفوذ و کنترل قابل‌توجهی در این زمینه کسب کرده است.

کنترل اژدها در تجارت تکنولوژی را می‌توان در یک اصطلاح خلاصه کرد: «تبادل اجباری تکنولوژی»؛ تبادل اجباری تکنولوژی به این معنا است که شرکت‌های فعال در این نوع تجارت، در ازای بازار بزرگی که چین در اختیار آنان قرار می‌دهد، باید اطلاعات خود را با دولت این کشور به اشتراک بگذارند. شرکت‌های آمریکایی زیادی از این قوانین گلایه دارند؛ اما چاره‌ای جز پذیرش این ضوابط نداشته‌اند؛ چراکه بازار وسیع چین با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مصرف‌کننده بالقوه، سود کلانی برای شرکت‌ها به ارمغان می‌آورد.