تردید در ادعای کاهش انتظارات تورمی + جدول

به گزارش اقتصادنیوز ؛رئیس کل بانک مرکزی در یادداشت کوتاهی که در صفحه اینستاگرام خود منتشرکرده بود، اعلام کرد:در پایان بهمن ماه رشد دوازده ماهه حجم پول 56.9 درصد رشد 12 ماهه شبه پول 35.3 درصد شد .رشد 12 ماهه پول در مهرماه 88.6 و در دی ماه 63.8 درصد بوده است.رشد دوازده ماهه ی شبه پول در مهر ماه 28.1 و در دی ماه 34.3 درصد بود .روند این دو متغیر پولی حاکی از سیالیت پولی متأثر از کاهش انتظارات تورمی است.

گزارش عبدالناصر همتی  بر مبنای روند تغییرات نقطه به نقطه متغیر های پولی است ،آیا تغییرات جزئی تر نیز ادعای کاهش تورم انتظاری را تأیید می کند ؟

بررسی روند تغییرات ماهانه حجم پول در چند ماه گذشته نشانی از کاهش انتظارات تورمی در جامعه را ندارد .رشد ماهانه حجم پول در آذر ماه به حدود صفر درصد به ثبت رسید ،به بیان دیگر در آذر ماه مقداری به حجم پول در اقتصاد ایران افزوده نشده است و تمام نقدینگی خلق شده در حساب های مدت دار بانکی قرار گرفته است.اما از دی ماه رشد حجم پول دوباره روند صعودی به خود گرفت و عدد رشد حدود 1.8 درصدی را به ثبت رساند .این روند صعودی تا ماه گذشته نیز ادامه داشت و رشد ماهانه حجم پول در بهمن ماه در رقم 3.9 درصد قرار گرفت .

تورم انتظاری

از بررسی برخی از شاخص های اقتصادی می توان دریافت که آیا تورم مورد انتظار جامعه کاهش یافته است یا خیر ،یکی از مسیر هایی که می توان متوجه وضعیت تورم انتظاری شد ،بررسی روند رشد متغیر های پولی است .زمانی که جامعه انتظار دارد در آینده قیمت ها با افزایش رو به رو شود یا به اصطلاح اقتصادی تورم انتظاری بالا می روند ،مردم پول های خود را از حساب های بلند مدت بانکی خارج می کنند تا بتوانند دارایی های خود را با قدرت نقد شوندگی بالا نزد خود نگهداری کنند و به سرعت در بازار های دارایی مانند مسکن ،خودرو ،طلا ،ارز و ... سرمایه گذاری کنند تا از کاهش ارزش پول خود در مقابل تورمی که پیش بینی کرده اند جلوگیری کنند .

با خارج شدن پول از حساب های بلند مدت بانکی ،حجم پول افزایش و شبه پول کاهش می یابد .بر این اساس بالاتر بودن درصد رشد حجم پول نسبت به شبه پول ،یا بالا رفتن سهم حجم پول در افزایش نقدینگی بیانگر این است که تورم انتظاری در جامعه بالا رفته است .

روند حجم پول و شبه پول در نیمه نخست سال

در نیمه نخست سال به دلیل بازدهی بالا در بازار های سرمایه گذاری مانند بازار بورس و همچنین بالا بودن تورم انتظاری در جامعه ،رشد حجم پول افزایش بی سابقه ای را تجربه کرد .به طوری که در تیر امسال رشد ماهانه این متغیر پولی به نزیک 11 درصد رسید و همچنین رشد نقطه به نقطه حجم پول در مهر ماه حدود 88 درصد به ثبت رسید .

به طبع همراه با بالا رفتن سهم حجم پول در افزایش نقدینگی ،روند رشد شبه پول نزولی خواهد بود .این رخداد بیانگر بالا بودن چشمگیر تورم انتظاری در نیمه نخست سال بوده است .

نیمه دوم سال ؛فرود و فراز حجم پول

پس از مهر ماه و انتخاب نامزد دموکرات‌ها در ایالات متحده آمریکا انتظارات تورمی تا حد زیادی تعدیل و روند نزولی در افزایش حجم پول آغاز شد.این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که در آذر ماه رشد حجم پول به صفر درصد رسید و تمامی افزایش در نقدینگی سهم شبه پول شد .به بیان دیگر تمام نقدینگی خلق شده  در آذر ماه درون حساب های بلند مدت بانکی حبس شد .

اما این روند روندی پایدار و ادامه دار نبود و پس از آذر روند صعودی رشد ماهانه حجم پول آغاز شد ،این متغیر پولی در دی ماه نسبت به ماه قبلی خودحدود 1.8 درصد رشد را به ثبت رساند .این روند افزایشی تا جایی ادامه یافت که حجم پول در بهمن ماه نسبت به دی  3.9 درصد رشد داشت ،این افزایش به ارزش 25 هزار میلیارد تومان است .

تردید در کاهش انتظارات تورمی

همانگونه که گفته شد رشد ماهانه حجم پول در دو ماه گذشته روندی صعودی و شبه پول روندی نزولی داشته و در بهمن ماه  رشد 3.9 درصدی حجم پول ،بالا تر از رشد 2.5 درصدی شبه پول بوده است .هر چند که روند رشد نقطه به نقطه ی پول طبق گفته رئیس کل بانک مرکزی در حالت نزولی قرار دارد اما زمانی که کمی جزئی تر به آمار ها نگاه کنیم متوجه خیز دوباره رشد حجم پول خواهیم شد .از همین رو گفتن اینکه انتظارات تورمی جامعه کاهش پیدا کرده است کمی زود به نظر می رسد .در ادامه به بررسی چرایی روند صعودی ایجاد شده در رشد حجم پول در ماه های اخیر پرداخته شده است .

سناریو اول؛افزایش در پایه پولی

رشد ماهانه پایه پولی در بهمن ماه جاری بالغ بر 4 درصد بوده ،این افزایش به ارزش 17 هزار میلیارد تومان بوده است .این رشد بالاترین رشد ماهانه پایه پولی در سال 99 است .با توجه به این موضوع میتوان افزایش حجم پول و پایه پولی در ماه های اخیر و به ویژه در بهمن ماه را متأثر از افزایش در پایه پولی دانست .

سناریو دوم؛تغییر در ترجیحات جامعه

زمانی که علت افزایش در متغیر های پولی را افزایش در پایه پولی بدانیم ،باید رشد یا افزایش متغیر ها با یک نرخ مشابه باشد .همانگونه که گفته شد رشد ماهانه حجم پول در بهمن از رشد شبه پول بالا تر بوده است .این مسئله بیان می کند که رشد حجم پول را در ماه‌های اخیر نمی‌توان صرفا ناشی از افزایش پایه پولی دانست . به بیان دیگر زمانی که درصد رشد حجم پول و شبه پول با یکدیگر برابر نیست ،این سیگنال را می‌دهد که در ترجیحات مردم تغییری به وجود آمده است .

به نظر می‌آید در دو سه ماه اخیر تغییر در ترجیحات جامعه و مردم دلیل اصلی رشد پر شتاب حجم پول باشد .از انجایی در چند ماه اخیر که تحرک قابل توجهی در بازار های مانند مسکن ،خودرو ، طلا و ارز دیده نمی شود ،نشان می دهد که مردم دارایی های خود را به دلایل دیگری به صورت نقد در نزد خود نگهداری می کنند .برخی اذعان دارند که بازار هایی مانند بازار ارز های دیجیتال که اخیرا مورد توجه مردم قرار گرفته است ،باعث شده تا توازن در ترجیحات جامعه دستخوش تغییر شود .