وجهه ایران در افکار عمومی کشورهای عربی

به گزارش اقتصادنیوز، به نقل از مرکز بررسی‌های استراتژیک؛ گزارش «شاخص­های عربی 2017/2018»، ششمین گزارش از نظرسنجی سالانه­‌ای است که توسط «مرکز عربی پژوهش ها و مطالعات سیاسی» اجرا و نتایج آن منتشر می­‌شود.

این گزارش تفصیلی بصورت سالیانه و با هدف ارائه تصویری از سمت و سوی افکار عمومی جهان عرب در مجموعه‌ای از موضوعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی از جمله گرایش­‌های آراء عمومی درباره مسائلی چون دموکراسی، ارزش­‌های شهروندی و برابری، مشارکت مدنی و مشارکت سیاسی و نیز نشان دادن ارزیابی شهروندان از اوضاع کلی کشورهای خود و منطقه، ارزیابی آنها از نحوه عملکرد یا میزان اعتماد به موسسات اصلی کشور خود منتشر می­‌شود.

عملیات میدانی گزارش فعلی از دسامبر ۲۰۱۷ تا آپریل ۲۰۱۸ در ۱۱ کشور عربی - یعنی عربستان سعودی، کویت، عراق، اردن ، فلسطین، لبنان، مصر، سودان، تونس، مغرب و موریتانی – اجرا و بیش از ۱۸۸۳۰ نفر را در کشورهای فوق پوشش داده است. این گزارش در ۷ فصل و ۳۶۹ صفحه با بیش از ۲۶۰ نمودار و حدود ۳۵ جدول در نیمه دوم اردیبهشت­ ماه ۱۳۹۷ منتشر شد. ضمن ارائه نتایجی از این افکارسنجی، به پیوست تلخیصی از این گزارش، قابل دریافت و مطالعه است.

ارزیابی افکار عمومی از سیاست­‌های قدرت­‌های بزرگ جهانی و منطقه­‌ای

یک بخش قابل توجه از گزارش شاخص­‌های عربی، شامل مجموعه­‌ای از پرسش‌­های کلی و تفصیلی است که نشان­گر ارزیابی افکار عمومی جهان عرب از سیاست­‌های برخی قدرت­‌های بزرگ جهانی و منطقه­‌ای در این منطقه­‌ است. در این بخش به تفکیک سیاست­‌های آمریکا، روسیه، فرانسه، چین و ایران و ترکیه مورد بحث قرار گرفته­‌است.

ارزیابی افکار عمومی از سیاست­‌های چهار کشور آمریکا، روسیه و ایران بیشتر منفی منعکس شد‌ه‌­است و در مقابل وضعیت ترکیه و چین مثبت‌تر بوده­‌است.

آمریکا

۷۹% سیاست­های آمریکا را منفی یا تا حدی منفی ارزیابی کرده­اند (۶۶% آن منفی) و در مقابل تنها ۱۲% آن را مثبت یا تاحدی مثبت ارزیابی کرده‌­اند.(۳% مثبت)

ایران

۶۴% نمونه­‌ها سیاست­‌ خارجی ایران در جهان عرب را منفی یا تاحدی منفی ارزیابی کرده­‌اند (۴۹% آن منفی) و در مقابل ۲۱% آن را مثبت یا تاحدی مثبت یافته­‌اند (۷% مثبت)

روسیه

۵۵% موافق بودند که سیاست روسیه منفی یا تاحدی منفی است (۳۸% آن منفی) و ۲۶% آن را مثبت یا تاحدی مثبت توصیف کرده­‌اند.(۷% مثبت)

فرانسه

۴۶% پاسخ­‌دهندگان سیاست فرانسه را منفی و تا حدی منفی ارزیابی کرده و در مقابل ۳۷% آن را مثبت یا تاحدی مثبت ارزیابی کرده­‌اند.

ترکیه

ارزیابی ۳۱% افراد از سیاست خارجی ترکیه در منطقه منفی یا تاحدی منفی بوده و ۵۴% آن مثبت و یا تا حدی مثبت یافته­‌اند.

چین

۴۴% پاسخ­‌دهندگان سیاست چین را مثبت یا تاحدی مثبت دانسته­‌اند، ۳۲% آن را منفی یا تاحدی منفی یافته­‌اند و حدود ۲۴% اظهار کرده­‌اند که نمی­‌دانند که سیاست چین منفی است یا مثبت.

در بررسی چهار گزارش درباره ایران، ارزیابی منفی موجود نسبت به سال ۲۰۱۶(گزارش قبلی) بهبود خفیفی یافته ولی همچنان از ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بیشتر است[1]؛ مجموع نظر منفی نسبت به ایران، در ۲۰۱۸ حدود ۶۴% است ولی در ۲۰۱۶ حدود ۷۱% بود. این نسبت در ۲۰۱۵، ۶۲ % بود و در ۲۰۱۴ معادل ۵۲% بوده­‌است. میزان ارزیابی مثبت از سیاست خارجی ایران نیز نسبت به گزارش قبلی بهبود یافته­‌است( از ۱۸% در ۲۰۱۶ به ۲۱% در ۲۰۱۸ رسیده­‌است) ولی همچنان از میزان آن در سال­‌های قبل­‌تر کم­تر است. (در ۲۰۱۵، ۲۸% ارزیابی­‌ها مثبت بوده و در ۲۰۱۴ حدود ۲۷% بوده­‌است.)

بررسی تفصیلی ارزیابی افکار عمومی جهان عرب از سیاست­‌خارجی ایران

توجه به توزیع نظرات منفی به تفکیک کشورها حاوی اطلاعات قابل توجهی است. «ترتیب درصدی نظرات منفی درباره سیاست ایران در منطقه» و درصد آنها به ترتیب زیر است:

اردن ۹۱%

مصر ۸۳%

کویت ۷۴%

مغرب ۷۰%

سودان ۶۲%

عراق ۶۱%

عربستان ۵۹%

موریتانی ۵۳%

تونس ۵۱%

لبنان ۴۸%

فلسطین ۴۷%

ترتیب درصدی نظرات مثبت درباره سیاست ایران در منطقه و درصد آنها نیز به ترتیب زیر است:

لبنان ۵۱%

عراق ۳۴%

فلسطین ۳۳%

کویت ۲۵%

موریتانی ۲۱%

تونس ۲۱%

سودان ۲۰%

مغرب ۱۱%

اردن ۵%

عربستان ۴%

مصر ۳%

ارزیابی موضوعی

ارزیابی افکار عمومی جهان عرب از سیاست خارجی ایران براساس موضوع آن نشان­ دهنده تفاوت در نگاه به مسائل اختلافی مطرح است.

در موضوع مسئله فلسطین، ارزیابی منفی از این سیاست ۵۶% و ارزیابی مثبت ۲۹% برآورد شده­‌است. این درصدها نسبت به گزارش قبلی در ۲۰۱۶، بهبود یافته­‌اند. در آن زمان ارزیابی منفی ۶۰% و ارزیابی مثبت ۲۳% بود؛

در مورد مسئله سوریه، ارزیابی منفی ۶۰% است که نشان از بهبود ۳ درصدی نسبت به ۲۰۱۶ دارد.

در مورد مسئله عراق، ارزیابی منفی ۶۲% است که نشان از بهبود ۶ درصدی نسبت به ۲۰۱۶ دارد.

در مورد بحران یمن، ارزیابی منفی ۶۰% است که نشان از بهبودی ۲ درصدی نسبت به ۲۰۱۶ دارد. البته ارزیابی مثبت درباره بحران یمن هم از ۱۷% در سال ۲۰۱۶ به ۲۷% در سال ۲۰۱۸ افزایش یافته­‌است.

انعکاس نتایج این گزارش، صرف­ نظر از صحت و سقم گزارش، به جهت اعتبار آن، تازگی نتایج و ارائه تصویری از سیمای کشور در نگاه مردم منطقه، شایسته اطلاع و بررسی است و از این رو بدون مداخله و یا نقد محتوا، براساس متن اصلی تلخیص و ارائه می‌شود.