آیا عراق درحال خروج از ائتلاف با ایران و همراهی با آمریکا است؟/ اقتصاد؛ شاه‌کلید روابط ایران، عراق و آمریکا

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبر فوری، مقامات جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در هفته های اخیر بارها به عراق سفر کرده اند. هر دو کشور برای جذب عراق فعالیت های بسیاری کرده اند. آمریکا برای همراهی عراق با تحریم های ضد ایرانی و ایران هم برای بقا و افزایش روابط تجاریش با عراق.

پس از ورود غیر منتظره و کوتاه مدت ترامپ به عراق پمپئو(وزیر امور خارجه آمریکا) هم به عراق سفر کرد. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در حالی وارد بغداد شد ‌که قبلا هیچ  اطلاع رسانی رسمی از سوی آمریکایی‌ها درباره این سفر صورت نگرفته بود.

مدتی پس از سفر پمپئو به عراق، محمد جواد ظریف( وزیر امور خارجه کشورمان) هم سفری به عراق  داشت تا در رابطه با مسائل مختلف با سران عراق گفتگو کند. محتوای سخنرانیها و دیدارهای ظریف در این سفر عموما اقتصادی بوده است.

چند روز قبل وزیر خارجه ایران در همایش تجاری ایران و عراق در محل کنسولگری ایران در کربلا شرکت کرد.  محمد جواد ظریف در این دیدارگفت: روابط مثبت و سازنده میان ملت‌ها و دولت‌های ایران و عراق درها را به روی همکاری اقتصادی گسترده‌تر در آینده نزدیک باز می‌کند.

او همچنین ادامه داد: حجم تبادل تجاری میان ایران و عراق در سال گذشته به 8 میلیارد دلار رسید که بیانگر عمق همکاری‌های دو کشور در این زمینه است.

اقتصاد؛ شاه‌کلید روابط ایران، عراق و آمریکا

چنانچه بسیاری از خبرگزاری ها و تحلیلگران حدس زده اند محتوای سفر پومپئو هم اقتصادی بوده است. روزنامه الاخبار چاپ لبنان در رابطه با سفرهای متعدد مقامات آمریکایی و من جمله مایک پامپئو، وزیر خارجه آمریکا  به بغداد نوشت که آمریکا سعی دارد شروطی را به مسؤولان عراقی تحمیل کند که به موجب آنها بغداد دلارها را از طریق بانک‌های خود به لبنان تحویل ندهد، همچنین کسانی که از ایران وارد عراق شده و یا به این کشور بازمی‌گردند، جهت اطمینان از عدم قاچاق دلار بازرسی شوند.

همچنین مایک پمپئو سعی دارد از طریق واسطه هایی گاز عراق را تامین کند تا عراق در زمینه گاز با ایران رابطه تجاری برقرار نکند و همراه تحریمهای ضد ایرانی آمریکا شود( قابل ذکر است که ایالات متحده معافیت هایی را برای عراق در نظر گرفته و موقتا به این کشور اجازه داده تا از ایران گاز وارد کند).

ظریف در مقابل این اقدامات، تسهیلات جدیدی را به طرف عراقی پیشنهاد داده است. محمد جواد ظریف از اعلام آمادگی ایران برای لغو کامل روادید با عراق خبر داده و گفته است: این امر به صورت یکطرفه امکان پذیر نیست و باید متقابل باشد. ظریف همچنین از اعلام آمادگی ایران برای رفع نیازهای عراق در زمینه های فنی مهندسی، گاز و برق بطور کامل خبر داد.  براساس گزارش ها، عراق روزانه هزار و 300 مگاوات برق و 28 میلیون متر مکعب گاز (برای تولید برق) از ایران وارد می‌کند.

عراق برای تولید برق به ایران محتاج است و علاوه بر خرید برق، بخشی از سوخت گازی نیروگاه‌های خود را نیز از ایران تامین می‌کند. کمبود برق در عراق به حدی است که برق برخی مناطق در این کشور تا 20 ساعت در روز قطع می‌شود.

روابط تجاری ایران و عراق همیشه خوب و مساعد بوده است. طبق آمار، صادرات عراق در سال 2017 به 57.559 میلیون دلار در سال افزایش یافت که این مبلغ به مراتب از سال 2016 بیشتر است. طبق آمار، پس از سال 2012 صادرات ایران به عراق کمتر شد اما این مقدار در سال 2017 و 2018 رشد بیشتری یافته است.

در حال حاضر، روابط تجاری ایران و عراق وضعیت مطلوبی دارد اما برخی شرایط ممکن است، این وضعیت را از حالت خوب خود خارج کنند.

آیا مسائل سیاسی وارد بعد اقتصادی می‌شود؟

در سال قبل روابط سیاسی ایران و عراق به نحوی پیش رفت که برخی دشمنان سعی کردند از این امر سو استفاده کنند. انتخابات عراق، حمله به کنسولگری ایران در بصره، افزایش شایعات مبنی بر ارتباطات جنسی نامشروع عراقی ها در مشهد و به خصوص عزل رئیس حشد الشعبی توسط نخست وزیر عراق همگی در کم ثبات شدن اوضاع و روابط عراق و ایران کمک کرد.

از طرف دیگر، آمریکایی ها اخیرا طی مقالات و اظهار نظرهای مختلفی اظهار داشته اند که سیاستشان در قبال عراق درست و منطقی نبوده است. سایت خبری آرمی تایمز اخیرا در مقاله ای با عنوان جنگ آمریکا با عراق به نفع ایران تمام شد، به بررسی ابعاد مختلف این قضیه پرداخت.

از نظر نویسنده مقاله این سایت، آمریکا از چند جهت در سیاست عراق اشتباه کرده است و این اشتباهات باعث شده است نفوذ ایران در عراق بیشتر شده و رابطه این دو کشور با هم بیشتر شود.

آرمی تایمز معتقد است اقداماتی مانند برگزاری انتخابات درعراق باعث شد نیروهای ایران نفوذ بیشتری در ایران داشته باشند. همچنین ائتلافهای آمریکا در عراق به درستی انجام نگرفت و امریکا به لحاظ سیاسی اشتباهات فراوانی انجام داد.

بسیاری از مقامات آمریکا برای توجیه این اقدامات شروع به تغییر سیاست خود در عراق کرده و برای نفوذ بیشتر سعی کرده اند اقتصاد این کشور را بهبود دهند و منافع اقتصادی ای را به آنها پیشنهاد کنند تا بتوانند نفوذ ایران را در این منطقه کم و کمتر نمایند.

حمایت اقتصادی؛ راه حل ایران

نباید فراموش کرد که عراق در حال حاضر وضعیت اقتصادی با ثباتی ندارد. این کشور به تازگی از شر جنگ داخلی و داعش خلاص شده است و بنابراین، اکنون بازسازی کشور در اولویت قرار دارد.

همانطور که  عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق تاکید کرده است عراق دوست دارد روابط خود را با همسایگان بهبود ببخشد اما اولویت این کشور بدون شک منافع ملی اش است.

بنابراین، مشخص است که اگر ایران می‌خواهد روابط خوب خود را با عراق ادامه دهد در برهه حساس کنونی باید در زمینه تجاری و اقتصادی فعال تر عمل کرده و همانطور که تیم دیپلماسی کشورمان عمل کرده اند حمایتهایی را از اقتصاد عراق به عمل آورد.