نمایش قدرت ناسیونالیستی چین در هنگ‌کنگ
به گزارش اقتصادنیوز، معترضان ضددولتی هنگ‌کنگ روز سه‌شنبه ۲۲ مردادماه با پلیس ضدشورش درگیر شدند. آنها برای دومین روز فرودگاه این شهر را اشغال کردند. این اعتراضات نه‌تنها اعتبار این دولت‌شهر را در دنیا به‌عنوان قطب مالی و تجاری به‌شدت خدشه‌دار کرده است بلکه موجب واکنش‌هایی هم از سوی چین شده است. «مایک ایوز»، «عزرا چئونگ» و «السی چن» در گزارش ۱۲ اوت برای نیویورک‌تایمز نوشتند تظاهرات گسترده مردمی موجب شد فعالیت‌های فرودگاه به حالت تعلیق در‌آید و بسیاری از مسافران سرگردان شوند.
این امر همچنین موجب شد ایرلاین‌ها به اجبار صدها پرواز خود را ظرف دو سه روز گذشته لغو کنند. با این حال، پلیس ضدشورش اگرچه توانست تا حدی معترضان را از فرودگاه متفرق سازد و مسوولان هواپیمایی دیروز چهارشنبه ۲۳ مرداد اعلام کردند که فعالیت‌ها از سر گرفته شده اما همچنان احتمال تعویق یا تغییر ساعات پرواز هست. گزارشگران نیویورک‌تایمز اگرچه این جنبش اعتراضی را جنبشی «بی‌سر» یا «بی‌رهبر» می‌نامند اما معتقدند اعتراضات در فرودگاه امری به‌شدت تاکتیکی بود. فرودگاه بین‌المللی هنگ‌کنگ در سال ۱۹۹۸ بازگشایی شد درست یک سال پس از اعاده حاکمیت چین بر این دولت شهر. این فرودگاه دروازه ورود به دیگر نقاط آسیاست. این فرودگاه قادر است سالانه ۷۵ میلیون مسافر و ۱/ ۵ میلیون تن کالا را جابه‌جا کند.
«ایوز- چئونگ- چن» در گزارش خود می‌افزاید معترضان درصددند فشار بر دولت را افزایش دهند؛ دولتی که درخواست‌های آنها را نادیده گرفته است. پس از تلاش‌های اولیه در بستن جاده‌ها، فروشگاه‌ها و پارک‌ها که نتوانست دولت را به دادن امتیاز به معترضان وادار کند، آنها اکنون تصمیم گرفتند تلاش‌های خود را در عرصه بزرگ‌تری دنبال کنند تا پیامدهای بزرگ‌تری هم برای دولت داشته باشد. در فرودگاه، معترضان جزواتی به زبان‌های مختلف پخش می‌کردند و وضعیت خود را توضیح می‌دادند. «پیتر تان»، دانشجوی ۲۳ ساله می‌گوید از مسافران به‌خاطر این اختلال‌ها عذرخواهی می‌کنیم اما تاکتیک‌های دیگر ما کارگر نیفتاد. او گفت: «ما می‌خواهیم پیام‌مان به آنها برسد تا آنها هم این پیام را به کشور خودشان برسانند و از این طریق پیام ما جهانی شود.» با این حال، به‌نظر می‌رسد فضای تحولات هنگ‌کنگ در مسیر مبهمی در حرکت است. چندی پیش، سخنگوی وزارت دفاع چین گفت که طبق قانون، دولت هنگ‌کنگ می‌تواند از ارتش چین درخواست کمک کند و افزود که چین توانایی بازگرداندن آرامش به این سرزمین را دارد. اعزام ارتش چین به سوی مرز با هنگ‌کنگ از سوی منابع رسمی چین تایید نشده و برخی از منابع خبری گفته‌اند که واحدهایی از ارتش چین همواره در مرز و در داخل خاک هنگ‌کنگ مستقر بوده‌اند و قادر به همکاری با پلیس در برخورد شدید با تظاهرات‌کنندگان هستند. چنین است که شماری از رسانه‌های آمریکا از افزایش حضور نظامی ارتش چین در مرزهای هنگ‌کنگ خبر داده‌اند. تلویزیون دولتی چین روز دوشنبه اقدام به پخش گزارش‌هایی پیرامون استقرار واحدهای نظامی چین در شهر مرزی شنژن کرده بود. مقامات ارتش چین، استقرار واحدهای ارتش در شنژن را بخشی از تمرین‌های نظامی اعلام کرده بودند.
این خبر همزمان است با توییت جدید دونالد ترامپ که «دستگاه‌های اطلاعاتی ما به ما خبر داده‌اند که دولت چین نفرات ارتش را به سوی مرز با هنگ‌کنگ فرستاده است. همه باید امنیت داشته باشند و خونسردی خودشان را حفظ کنند.» رئیس‌جمهوری آمریکا در توییتر دیگر نوشت: «خیلی‌ها شخص من و ایالات‌متحده را در مورد مشکلاتی که در هنگ‌کنگ ادامه دارد مقصر می‌دانند. نمی‌دانم برای چه؟» ظاهرا اشاره وی به اظهارات برخی رسانه‌های چین است که غرب و به‌خصوص ایالات‌متحده را به تحریک معترضان در هنگ‌کنگ متهم کرده و انگیزه آن را فشار بر چین جهت توافق تجاری با آمریکا دانسته‌اند. برخی از منتقدان ترامپ را به‌خاطر خودداری از موضع‌گیری قاطعانه‌تر در قبال برخورد دولت وابسته به چین در هنگ‌کنگ با معترضان مورد سرزنش قرار داده و گفته‌اند که او به جای وارد آوردن فشار بر دولت چین برای احترام به‌خواست معترضان، صرفا روی دستیابی به توافق تجاری با آن کشور تمرکز کرده است. در جریان تظاهرات اعتراضی دانشجویان در هنگ‌کنگ، پرچم‌های آمریکا و پلاکاردهایی با تصاویر ترامپ و درخواست از او برای «آزادسازی هنگ‌کنگ» نیز دیده شده اما دولت آمریکا از محکومیت قاطعانه نحوه برخورد با معترضان و حمایت صریح از خواست‌های آنان خودداری ورزیده است. گزارشگران نیویورک‌تایمز می‌افزایند دولت هنگ‌کنگ در بیانیه‌ای تاکتیک‌های معترضان را محکوم کرده و آن را «اقداماتی خشونت بار» در فرودگاه دانست «که دور از رفتارهای یک جامعه متمدن است.» دیروز چهارشنبه مقام‌های فرودگاه اعلام کردند که حکمی قضایی به‌دست آورده‌اند که مانع هرگونه تظاهرات غیرقانونی در آنجاست. گزارشگران نیویورک‌تایمز نه‌تنها از آچمز شدن دولت چین سخن می‌گویند که تحولات این دولت شهر را نوعی «اهانت» به پکن و رهبری این کشور توصیف می‌کنند. دولت چین طی روزهای اخیر مواضع سخت‌تری اتخاذ کرده و به معترضان هشدار داده که یا به‌خانه‌های خود بازگردند یا تبعات اقدامات خود را بپذیرند. دولت پکن با به‌کار انداختن ماشین تبلیغات خود معترضان را «گانگسترهایی خشن» نامیده که «فعالیت‌هایشان شباهت زیادی با تروریسم» دارد. این واکنش دولت چین حادثه تیان آنمن را در ذهن بسیاری از مردم تداعی کرده است (دنیای اقتصاد طی هفته‌های اخیر گزارش‌های متنوعی در این رابطه منتشر کرده است: مثلا بنگرید به «انقلاب یا اشغال نظامی؟» مورخ چهارشنبه ۲۳ مردادماه؛ «هنگ‌کنگ تیان‌آنمن نیست» مورخ شنبه ۱۹ مردادماه؛ «سردرگمی در کاخ شی» مورخ چهارشنبه ۱۶ مرداد؛ «بحران تمام عیار در دولت شهر» مورخ سه‌شنبه ۱۵ مردادماه؛ «اولتیماتوم چین به هنگ‌کنگی‌ها» مورخ دوشنبه ۱۴ مردادماه).
به هر روی، این تحولات درحالی است که به نوشته خبرگزاری آلمان، ارتش چین روز سه‌شنبه ۱۳ اوت با پهلو گرفتن دو ناو جنگی آمریکا در بنادر هنگ‌کنگ مخالفت کرد. این خبر از سوی وزارت امورخارجه آمریکا اعلام شد. وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرد که درخواست پهلو گرفتن این دو کشتی جنگی با مخالفت دولت چین روبه‌رو شده است. براساس اطلاعات منتشر شده از سوی مقامات آمریکا قرار بود که این دو کشتی ظرف هفته‌های آینده در بنادر هنگ‌کنگ پهلو بگیرند.
خبر اعزام دو ناو جنگی آمریکا به هنگ‌کنگ درحالی اعلام می‌شود که تام توگندهت، رئیس کارگروه سیاست خارجی پارلمان بریتانیا نیز خواستار اعطای تابعیت بریتانیایی به‌شهروندان هنگ‌کنگ شده است. به باور او، بریتانیا هنگام تحویل هنگ‌کنگ به چین، باید این سیاست را عملی می‌کرد. توگندهت دراین مصاحبه گفته است که به باور او، بریتانیا باید در سال ۱۹۹۷ و به هنگام تحویل هنگ‌کنگ به چین، اقدام به اعطای تابعیت بریتانیایی به‌شهروندان هنگ‌کنگ می‌کرد. هنگ‌کنگ از سال ۱۸۴۳ تا ۱۹۹۷ مستعمره بریتانیا بود. براساس قرارداد حقوقی بین بریتانیا و چین، اداره هنگ‌کنگ در سال ۱۹۹۷ به چین تحویل داده شد. اما قوانین ناظر برهنگ‌کنگ با قوانین جاری در چین تفاوت می‌کرد. از این‌رو، از چین به‌عنوان یک کشور با دو سیستم یاد می‌شود. شهروندان هنگ‌کنگ در همان زمان نیز دارای پاسپورت خاصی بودند که به آنها امکان سفر و اقامت ۶ ماهه به بریتانیا را می‌داد. توگندهت در مصاحبه با گاردین خواستار تصحیح این خطا شد. او گفت: «در زمانی که تنش در هنگ‌کنگ آشکارا افزایش یافته است، بریتانیا می‌تواند به ساکنان هنگ‌کنگ اطمینان خاطر بدهد که حقوق آنها توسط دولت انگلستان به رسمیت شناخته می‌شود و دولت انگلستان برای حقوق آنها ارزش قائل است.»
«ایوز- چئونگ- چن»، گزارشگران نیویورک‌تایمز، بر این باورند که اگرچه چین مانورهایی در شنژن انجام داده است اما این مانورها فقط «نمایش قدرت ناسیونالیستی» است. این احتمال که چین مبادرت به اعزام نیروی نظامی به این جزیره کند همچنان بعید و دور از ذهن به‌نظر می‌رسد. آنها می‌نویسند وقتی «کری لم»، رئیس اجرایی هنگ‌کنگ در کنفرانسی خبری در برابر خبرنگاران قرار گرفت، سخنانش پیوسته از سوی خبرنگاران قطع می‌شد و آنها خواستار عذرخواهی او بودند. در نهایت «لم» گفت تصمیمات و عملیات پلیس «از سوی کسی مانند من که خارج از دایره پلیس است گرفته نمی‌شود.»
